Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza. Oddział w Olsztynie

Oddział ogólnopolskiego stowarzyszenia, działający w Olsztynie od 1950 r.

Siedziba

Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego, ul. Kurta Obitza 1, 10-725 Olsztyn

Historia

Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza zostało założone w 1886 r. we Lwowie przez młodych nauczycieli gimnazjalnych. Celem stowarzyszenia było przede wszystkim propagowanie wiedzy o Mickiewiczu, zbieranie materiałów dotyczących jego twórczości oraz ich komentowanie. Organizacja rozwijała swoją działalność w okresie II Rzeczypospolitej i przetrwała II wojnę światową. W pierwszych latach po wojnie wznowiono jej działalność w różnych regionach kraju. W tym czasie nauczyciele i ludzie związani ze szkołą zapoczątkowali prace w kierunku odbudowania i organizowania życia kulturalnego na terenie Warmii i Mazur. Efektem tych starań było podjęcie decyzji o powołaniu w dniu 10 czerwca 1950 r., na okręgowej konferencji polonistów, Oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza w Olsztynie. Inicjatorką utworzenia oddziału była ówczesna kierowniczka Ośrodka Dydaktyczno-Naukowego Języka Polskiego w Olsztynie, nauczycielka języka polskiego, Jadwiga Lindner. Na listę pierwszych członków towarzystwa wpisały się 23 osoby, które wybrały Zarząd Oddziału złożony z 10 osób. W jego skład weszli: Leon Sienkiewicz (przewodniczący), Romuald Hirle (zastępca), Maria Kobylańska (sekretarz), Anna Morawska (skarbnik), Jadwiga Lindner, Aleksandra Nafalska, Antoni Jucewicz, Maria Prokopowicz, [[Józefa Minurska], Stanisława Nieznańska. Pierwszym prezesem towarzystwa został Leon Sienkiewicz.

Władze

• Leon Sienkiewicz (1950-1951)
• Jadwiga Lindner (1951-1975)
• Anna Mackowicz (1975-1990)
• Krystyna Stasiewicz (1990- )

Cele

• naukowe badanie dziejów piśmiennictwa polskiego ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Adama Mickiewicza i współczesnej mu literatury i kultury
• budzenie zamiłowania do literatury polskiej, naukowe pogłębianie jej znajomości, popularyzacja osiągnięć nauki o literaturze
• troska o program edukacji polonistycznej, opiniowanie programów i metod nauczania literatury ojczystej

Działalność

Olsztyński oddział Towarzystwa od początku służył przede wszystkim potrzebom szkół i nauczycieli. Organizował spotkania, wykłady i odczyty, umożliwiające nauczycielom bezpośredni kontakt z wybitnymi ludźmi nauki i kultury. W ciągu 30 lat istnienia oddziału odbyło się w Olsztynie 245 odczytów, wygłaszanych na walnych zebraniach, na sesjach naukowych, z okazji ważnych rocznic oraz w innych okolicznościach. Prelegentami byli wybitni przedstawiciele nauki i krytyki literackiej, reprezentujący różne ośrodki uniwersyteckie i placówki naukowe. Tematyka wystąpień obejmowała głównie historię literatury i literaturę współczesną Oprócz działalności odczytowej towarzystwo organizowało sesje naukowe z okazji ważnych rocznic, zapraszając zarówno własnych członków, jak i nauczycieli szkół średnich i wyższych, uczniów, studentów i bibliotekarzy. Zorganizowano lub współorganizowano m.in. spotkania twórcze z okazji:

• z okazji setnej rocznicy urodzin Stefana Żeromskiego (1964)
• z okazji 25-lecia literatury PRL-u (1970)
• z okazji 25-lecia działalności oddziału w Olsztynie (1975)
• poświęcone literaturze dla dzieci i młodzieży (1977)
• z okazji czterysta pięćdziesiątej rocznicy urodzin Jana Kochanowskiego (1980)
• poświęcone twórczości Cypriana Kamila Norwida (1983)
• poświęcone Biskupowi Warmińskiemu Ignacemu Krasickiemu (1985)

Również w latach dziewięćdziesiątych współorganizowano sesje naukowe poświęcone m.in. twórczości Jana Kasprowicza i Juliusza Słowackiego. Olsztyński oddział Towarzystwa organizował także plenery literackie, we współpracy z oddziałem Związku Literatów Polskich oraz z pomocą Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych. Tę formę działalności promowała głównie Anna Mackowicz, która podejmowała próby promowania literatury tworzonej w regionie. Jej aspiracją było włączenie do kanonu lektur, przynajmniej szkół z terenu Warmii i Mazur, dzieł niektórych autorów, a także kształtowanie znajomości historii regionu i odbicia problemów regionu w programach szkolnych. Zmierzała więc do zaangażowania pisarzy w tę sprawę, ale najpierw, poprzez spotkania z nauczycielami, chciała przybliżyć ich twórczość dydaktykom z regionu. Do 1989 r. odbyło się osiem plenerów. Kolejno organizowano je w Ostródzie (1976), Lidzbarku Warmińskim (1977), Nidzicy (1978), Szczytnie (1979), Smolajnach (1980), Kętrzynie (1981) i po przerwie w Jażdżówkach (1987 i 1988). Działalność Towarzystwa w Olsztynie miała jeszcze jeden istotny wymiar. Podejmując różnego rodzaju przedsięwzięcia rozwijano kontakty i integrowano środowiska różnych instytucji, m.in. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego i |Związku Literatów Polskich.

Bibliografia

1. Chłosta-Zielonka, Joanna: Życie literackie Warmii i Mazur w latach 1945-1989 / Joanna Chłosta-Zielonka. – Olsztyn : UWM, 2010. – S. 176-185.
2. Lindner, Jadwiga: O działalności Oddziału Olsztyńskiego Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza / Jadwiga Lindner // „Pojezierze”. – 1973, nr 1, s. 22-23.
3. Mankowicz, Anna: Ćwierćwiecze Oddziału Olsztyńskiego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza / Anna Mackowicz // W: Zeszyt Pedagogiczny. Z badań oświatowych na Warmii i Mazurach. Olsztyn : Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Olsztynie, 1976. – S. 191-193.