Alojzy Śliwa

Alojzy Śliwa
Źródło: Olsztyn 1945-2005.Kultura i nauka. Praca zbiorowa pod red. S. Achremczyka i W. Ogrodzińskiego. - Olsztyn : OBN, 2006.

(1885-1969) - pisarz, poeta, redaktor, działacz polski na Warmii i Mazurach, gawędziarz.

Biografia i działalność

Ur. 16.02.1885 r. w Skajbotach. Po ukończeniu szkoły podstawowej uczył się krawiectwa w Klebarku Wielkim i Olsztynie. W 1903 r. zdał egzamin czeladniczy i podjął pracę. W latach 1905-1907 odbył służbę wojskową. Zatrudnił się w Berlinie, gdzie działał w Związku Towarzystw Polskich (sekretarz), związku Polaków oraz był sekretarzem Towarzystwa Krawców. Pracował na rzecz Komitetu Narodowego Polaków na Obczyźnie, towarzystw śpiewaczych i stowarzyszeń ludowych. W 1919 roku ukończył kurs plebiscytowy i prowadził działalność plebiscytową w Dźwierzutach. Po przegranym plebiscycie zamieszkał w Poznaniu, gdzie założył Towarzystwo Byłych Pracowników Plebiscytowych. W latach 1920-1929 pracował w policji państwowej, 1928-1940 Krawieckich Zakładach Umundurowania. W 1940 roku wysiedlony, zam. w Mędrzechowie, gdzie pracował jako tłumacz gminny. W maju 1945 roku wrócił na Warmię. Był wójtem w Gutkowie, następnie pracował w Zakładach Jajczarsko-Drobiarskich w Olsztynie. Angażował się w działania społeczno-kulturalne, był radnym powiatowym w Olsztynie. W 1952 r. został współzałożycielem i członkiem redakcji „Słowa na Warmii”. Zbierał i zapisywał ludowe pieśni i legendy w ramach współpracy z olsztyńską delegaturą Państwowego Instytutu Sztuki. Działał w Stowarzyszeniu PAX. Otrzymywał rentę dla specjalnie zasłużonych Polsce Ludowej. Zmarł 24.11.1969 r. w Olsztynie, pochowany w Gutkowie.

Twórczość

Debiutował w 1912 roku wierszami i zagadkami w dodatku do „{{Gazeta Olsztyńska|Gazety Olsztyńskiej]]” – „Gość Niedzielny”. Drukował swoje utwory w pismach Pomorza i Wielkopolski. W swoich wierszach nawoływał do walki o mowę polską apelował do postaw patriotycznych. Po II wojnie światowej swoje wiersze i artykuły publikował w „Wiadomościach Mazurskich” i „Życiu Olsztyńskim”. W „Słowie na Warmii i Mazurach” zamieszczał wiersze i artykuły pisane gwarą warmińską, felietony „Kuba spod Gietrzwałdu gada”. Od 1952 roku członek Związku Literatów Polskich. Popularyzował warmińskie zwyczaje oraz poruszał tematy aktualne. Jego utwory zostały zamieszczone w antologiach i kiermaszach bajek. Wiersze pełne patosu i powagi, patriotyzmu. Opublikował poezje „Spisałem dla potomności” (Olsztyn, 1965), wspomnienia „Spacerki po Olsztynie” (Warszawa 1967, wyd. 2 Olsztyn 1970, wyd. 3 Olsztyn 1989) oraz felietony „Kuba spod Gietrzwałdu gada” (Olsztyn 1972).

Nagrody i odznaczenia

• Medal Niepodległości (1933)
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal Rodła (1986, pośmiertnie)

Upamiętnienie

Turystyczny szlak czarny, pieszy w okolicach Olsztyna nosi imię Alojzego Śliwy. Ulica w centrum Olsztyna nazwana została imieniem A. Śliwy.

Bibliografia

1. Chłosta, Jan: Znani i nieznani Olsztyniacy XIX i XX wieku / Jan Chłosta. – Olsztyn : Książnica Polska, 1996. – S. 175-177: Alojzy Śliwa
2. Kruk, Świetłana: Alojzy Śliwa : działacz i poeta (1885-1969) / Świetłana Kruk // „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. – 1970, nr 1, s. 156-161.
3. Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988 : praca zbiorowa / pod red. Jana Chłosty. – Olsztyn : Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1991. – Bibliogr. przy hasłach. – S. 100-101: Alojzy Śliwa
4. Oracki, Tadeusz: Rozmówiłbym kamień… : z dziejów literatury ludowej oraz piśmiennictwa regionalnego Warmii i Mazur w XIX i XX wieku/ Tadeusz Oracki. – Warszawa : Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1976. – S. 330-334: Kuby spod Gietrzwałdu, czyli Warmiaka Alojzego Śliwy droga twórcza