Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Linia 4: | Linia 4: | ||
[[Image:premieradulska.jpg|thumb|right|200px|Scena z pierwszego powojennego spektaklu, 18 XI 1945 r.<br>Źródło: ''XV lat Teatru im. Stefana Jaracza na Warmii i Mazurach'', Olsztyn, Pojezierze, 1960, s. [19].]] | [[Image:premieradulska.jpg|thumb|right|200px|Scena z pierwszego powojennego spektaklu, 18 XI 1945 r.<br>Źródło: ''XV lat Teatru im. Stefana Jaracza na Warmii i Mazurach'', Olsztyn, Pojezierze, 1960, s. [19].]] | ||
[[Image:programteatr.jpg|thumb|right|200px|Informator teatralny z 1952 r.<br>Źródło: Archiwum WBP w Olsztynie]] | [[Image:programteatr.jpg|thumb|right|200px|Informator teatralny z 1952 r.<br>Źródło: Archiwum WBP w Olsztynie]] | ||
− | Teatr dramatyczny w Olsztynie, działający od 1925 r., od 2006 r. mający status Narodowej Instytucji Kultury. | + | Teatr dramatyczny w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]], działający od 1925 r., od 2006 r. mający status Narodowej Instytucji Kultury. |
==Siedziba== | ==Siedziba== | ||
Linia 104: | Linia 104: | ||
[[Category:Olsztyn]] | [[Category:Olsztyn]] | ||
[[Category:Teatry]] | [[Category:Teatry]] | ||
− | |||
[[Category:1945-1989]] | [[Category:1945-1989]] | ||
[[Category:1990-]] | [[Category:1990-]] |
Wersja z 10:49, 6 paź 2014
Teatr dramatyczny w Olsztynie, działający od 1925 r., od 2006 r. mający status Narodowej Instytucji Kultury.
Spis treści
Siedziba
ul. 1 Maja 4, 10-118 Olsztyn
Historia
Teatr powstał w 1925 r. jako dar dla mieszkańców Allenstein za zwycięstwo w plebiscycie. Stąd jego nazwa - „Der Treudanktheater” (z niem. „W podzięce za wierność”), pod którą funkcjonował do 1945 r. W tym okresie w repertuarze placówki znajdowały się sztuki teatralne oraz operowe i operetkowe (prezentowane w języku niemieckim). 18 listopada 1945 r. po raz pierwszy teatr zaistniał jako polska scena pod nazwą Teatru Warmii i Mazur. W trudnych warunkach lokalowych wystawiono wówczas „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej w reżyserii Artura Młodnickiego. Od 1946 r. instytucja funkcjonuje pod obecna nazwą Teatru im. Stefana Jaracza. W pierwszym zespole artystycznym znaleźli się: Maria Homerska, Hanna Skarżanka, Eugenia Śnieżko-Szafnaglowa, Karol Adwentowicz, Jan Kurnakowicz, Stanisław Igar, Stanisław Milski, Janusz Strachocki. Ważną rolę w rozwoju teatru odegrał dyrektor placówki Aleksander Sewruk. Teatr poza funkcjonowaniem sceny olsztyńskiej jednocześnie prowadził działalność objazdową na terenie regionu i województw sąsiednich. Do 1975 r. teatr posiadał także scenę w Elblągu. Dzisiaj jego filialna scena znajduje się w Mrągowie. Uczestniczył ponadto w festiwalach i przeglądach ogólnopolskich, m.in. w Festiwalu Teatrów Polski Północnej, Festiwalu Małych Form w Szczecinie, Warszawskich Spotkaniach Teatralnych oraz w Teatrze TV. Gościł także na scenach zagranicznych. Do końca lat 60-tych teatr utrzymywał charakter sceny prowincjonalnej. W repertuarze dominowały sztuki realistyczne i psychologiczno-obyczajowe oraz o wymowie antywojennej, a także inscenizacje polskich i obcych dzieł klasycznych. W latach 90-tych na scenie odbywały się ponadto spektakle dla dzieci i widowiska muzyczne, łączące w przedstawieniach słowo z muzyką, tańcem i śpiewem. W 1991 r. przy teatrze rozpoczęło działalność Policealne Studium Aktorskie im. Aleksandra Sewruka ze specjalnością: aktorstwo dramatyczne, którego dyrektorem został Janusz Kijowski. Od 2004 r. funkcję dyrektora pełni Janusz Kijowski. W tym czasie reaktywowana została Scena Margines, jako miejsce dla młodych twórców i formalnych eksperymentów. W repertuarze teatru pojawiły się ponadto przedstawienia odwołujące się do lokalnych wątków i spraw. W 2006 r. teatr uzyskał status Narodowej Instytucji stając się pierwszą jednostką kulturalną w północno-wschodniej Polsce o takiej randze. Od 2010 r. trwa modernizacja i rozbudowa budynku teatru, m.in. powstanie małej sceny Margines, przebudowa widowni sceny głównej, foyer teatru, remont sceny kameralnej, dobudowa łącznika między teatrem a budynkiem studium aktorskiego.
Dyrektorzy
- Stanisław Wolicki (1945-1946)
- Stefan Nafalski (1946-1947)
- Janusz Strachocki (1947-1948)
- Władysław Surzyński (1948-1952)
- Stefan Nafalski (1952-1953)
- Antoni Biliczak (1953)
- Andrzej Michejda (1953-1955)
- Zofia Modrzewska (1955-1957)
- Aleksander Sewruk (1957-1969)
- Jan Błaszyński (1969-1973)
- Janusz Kozłowski (1973-1975)
- Krzysztof Rościszewski (1975-1977)
- Andrzej Rozhin (1977-1978)
- Krzysztof Rościszewski (1978-1984)
- Krzysztof Ziembiński (1984-1989)
- Zbigniew Marek Hass (1989-2003)
- Andrzej Fabisiak (2004)
- Janusz Kijowski (2004- )
Obecny zespół
- Janusz Kijowski – dyrektor naczelny i artystyczny
- Beata Ochmańska - dyrektor
- Andrzej Fabisiak – dyrektor
aktorzy:
- Marzena Bergmann
- Joanna Fertacz
- Milena Gauer
- Agnieszka Grzybowska
- Alicja Kochańska
- Katarzyna Kropidłowska
- Anna Lipnicka
- Wiesława Niemaszek-Szymańska
- Ewa Pałuska
- Agnieszka Pawlak
- Irena Telesz
- Hanna Wolicka
- Szymon Kuśmider
- Sebastian Badurek
- Jarosław Borodziuk
- Marian Czarkowski
- Grzegorz Gromek
- Radosław Hebal
- Cezary Ilczyna
- Władysław Jeżewski
- Grzegorz Jurkiewicz
- Marcin Kiszluk
- Jerzy Lipnicki
- Maciej Mydlak
- Dariusz Poleszak
- Grzegorz Sowa
- Artur Steranko
- Marek Szkoda
- Marcin Tyrlik
Działalność
Sceny
Stała działalność repertuarowa teatru odbywa się na czterech scenach:
- Duża (467 miejsc) - spektakle mieszczące się w nurcie klasyki dramaturgii polskiej i światowej, także dla dzieci i młodzieży
- Kameralna (96 miejsc) - dramaturgia współczesna (XX wieku oraz najnowsze), często prapremierowe przedstawienia
- Scena Margines (50 miejsc) – sztuka niezależna, poszukująca i eksperymentatorska, wyznaczająca nowe tendencje w teatrze
- Scena u Sewruka (40 miejsc) - miejsce prezentacji dokonań studentów
Cykle
- Teatr zza kulis
- Teatr przy Stoliku
- Dramat w działaniu
- Perforacje literackie
- Didaskalia
- Dyskusyjny Klub Teatralny
- Galeria Foyer - comiesięczne wystawy plastyczne
- Czytanki Marginesu
Festiwale
- Olsztyńskie Spotkania Teatralne
- Tydzień Młodego Teatru „Prolog”
- „Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Demoludy” (dawniej jako Międzynarodowy Letni Festiwal Teatralny „Na Pomostach
Konkursy
- Teatralna Kreacja Roku – nagroda dla najlepszego aktora przyznawana w plebiscycie widzów
Bibliografia
- Prusiński, Tadeusz: Jest Teatr w Olsztynie / Tadeusz Prusiński. – Olsztyn : Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie ; Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, 2005.
- Olsztyn 1945-2005 : kultura i nauka / pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006. – S. 373-410.
- XV lat Teatru im. Stefana Jaracza na Warmii i Mazurach / red. Edward Martuszewski, Tadeusz Trepanowski, Jerzy Żułkwa. - Olsztyn : Wydawnictwo Pojezierze, 1960.
Zobacz też
- Strona główna Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie http://www.teatr.olsztyn.pl
- Monika Mokrzycka-Pokora, Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie, materiał na stronie www.culture.pl