Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Lubawie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
(→Bibliografia) |
(→Bibliografia) |
||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
#Niesiobędzki, Wiesław: ''Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy'' / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 72. | #Niesiobędzki, Wiesław: ''Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy'' / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 72. | ||
#Nowakowski, Aleksander: ''Konserwacja XVII-wiecznego stropu prezbiterium w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela w Lubawie'' / Aleksander Nowakowski // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 4 (2002), s. 88-99. | #Nowakowski, Aleksander: ''Konserwacja XVII-wiecznego stropu prezbiterium w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela w Lubawie'' / Aleksander Nowakowski // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 4 (2002), s. 88-99. | ||
| − | #Nowakowski, Aleksander: ''Lubawa: konserwacja XVII-wiecznego stropu kasetonowego w kościele p.w. św. Jana | + | #Nowakowski, Aleksander: ''Lubawa: konserwacja XVII-wiecznego stropu kasetonowego w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela'' / Aleksander Nowakowski // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 2 (2000), s. 178-187. |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
Wersja z 11:39, 26 lut 2014
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony na początku XVII wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Kościół wybudowano na terenie Lubawy, poza murami starego miasta, niedaleko zamku biskupiego (obecna ulica Kupnera).
Historia
Pierwsze wzmianki o istnieniu w tym miejscu kaplicy pochodzą z XIV wieku. W późniejszym okresie wzniesiono na jej miejscu gotycki kościół przyklasztorny, w którym działalność duszpasterską prowadzili franciszkanie, sprowadzeni z prowincji saskiej w 1502 roku. Po sekularyzacji Prus opuścili oni klasztor, a ich miejsce po latach zajęli bernardyni z prowincji polskiej. Dzisiejsza świątynia powstała w latach 1600-1610, a jej fundatorem był miecznik pruski Seweryn Zaleski. Przez kolejne dwa i pół roku wyposażano wnętrze. W tym okresie powstały dekoracje stropu nad nawą i prezbiterium, stalle, ołtarz i ambona. Konsekracja kościoła odbyła się w 1613 roku. W 1821 roku kościół został przejęty przez gminę ewangelicką. W latach 1866-1887 roku przeprowadzono w nim generalny remont. Wybudowano wówczas boczne empory i wybito dodatkowe okna. W czasie remontu przeprowadzonego w 1976 roku cofnięto te zmiany. Pozostawiono jedynie słupy nośne dawnych empor. W latach 1994-2002 (z przerwami) przeprowadzano w kościele prace konserwatorskie, głównie przy zabytkowym stropie.
Opis
Jest to późnorenesansowa budowla o smukłej formie, wzniesiona z cegły na rzucie prostokąta, otynkowana. Przylega do niej wieża (częściowo wtopiona w korpus nawowy) z kruchtą w przyziemiu, zwieńczona charakterystycznym cebulastym hełmem, podwyższonym latarenką. Korpus budowli oszkarpowało i nakryto dwuspadowym dachem z dachówki. Wnętrze jest podzielone dwoma rzędami drewnianych słupów, przez co sprawia wrażenie kościoła trójnawowego. Do świątyni przylega XVII-wieczny klasztor, w którym obecnie znajduje się szkoła.
Wyposażenie
W kościele znajduje się szereg cennych zabytków. Jest tutaj m.in. renesansowa ambona, XIV-wieczny krucyfiks. W prezbiterium znajduje się barokowy ołtarz główny z 1728 roku, wykonany przez mieszkańca Lubawy, Jerzego Dąbrowicza. Wysokość dzieła była powodem usunięcia belki tęczowej z Chrystusem na krzyżu i towarzyszących mu rzeźb. Na początku XVII wieku również w lubawskim warsztacie stolarskim powstały stalle. Ich twórcą był Seweryn Dytlof. Malowidła na zapleckach, które przedstawiają wizerunki patronów kościoła, namalował nieznany z imienia Chmielewski. W kronice konwentu zawarta jest również informacja, że Dytlof i Chmielewski byli także wykonawcami ukończonego w 1611 roku stropu nad prezbiterium. Najciekawszym elementem wnętrza jest jednak unikatowy drewniany strop przykrywający całą powierzchnię nawy (o wymiarach 22,2 x 11,8 m). Jest to strop typu kasetonowego, podwieszonego między belkami. Tworzy go: 9 rzędów po 20 pełnych kasetonów i 2 skrajne rzędy kasetonów połówkowych przy ścianie wschodniej i zachodniej. Cały strop pokryty jest polichromią. W 4 rzędach znajdują się przedstawienia figuralne. Są to sceny m.in. z życia Chrystusa, Matki Boskiej, sceny ze Starego i Nowego Testamentu, postaci Apostołów, Ewangelistów i świętych, sceny symboliczne, a także herb fundatora kościoła. Pozostałych 5 rzędów kasetonów ma dekorację ornamentalno-roślinną. Dodatkowym elementem dekoracyjnym stropu są drewniane rozety, umieszczone w pięciu rzędach kasetonów z motywami roślinnymi i na skrzyżowaniach kratownicy.
Bibliografia
- Chaburski, Leszek: Prace na ukończeniu: Lubawa: zabytek z tajemnicami / Leszek Chaburski // „Kurier Iławski”. – 2001, nr 31, s. 7; nr 45, s. 4.
- Niesiobędzki, Wiesław: Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 72.
- Nowakowski, Aleksander: Konserwacja XVII-wiecznego stropu prezbiterium w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela w Lubawie / Aleksander Nowakowski // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 4 (2002), s. 88-99.
- Nowakowski, Aleksander: Lubawa: konserwacja XVII-wiecznego stropu kasetonowego w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela / Aleksander Nowakowski // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 2 (2000), s. 178-187.
Zobacz też
- Kościół św. Jana Chrzciciela i Michała Archanioła, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.lubawalipy.eu [dostęp 31.10.2013 r.]
