Henryk Panas: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
 
(Nie pokazano 4 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 5: Linia 5:
 
[[Image:Portret hp.jpg|thumb|right|200px|Portret Henryka Panasa autorstwa [[Bogdan Stefanów|Bogdana Stefanowa]].<br>Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie nadesłał [[Andrzej Cieślak]]]]
 
[[Image:Portret hp.jpg|thumb|right|200px|Portret Henryka Panasa autorstwa [[Bogdan Stefanów|Bogdana Stefanowa]].<br>Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie nadesłał [[Andrzej Cieślak]]]]
 
[[Image:apokr.jpg|thumb|right|200px|III wydanie poprawione i uzupełnione apokryfu z okładką autorstwa [[Barbara Lis-Romańczuk|Barbary Lis-Romańczuk]], Wydawnictwo Pojezierze 1985.<br> Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]]
 
[[Image:apokr.jpg|thumb|right|200px|III wydanie poprawione i uzupełnione apokryfu z okładką autorstwa [[Barbara Lis-Romańczuk|Barbary Lis-Romańczuk]], Wydawnictwo Pojezierze 1985.<br> Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]]
 +
[[image:panas krew.jpg|thumb|roght|200px|Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]]
 
[[Image:nekr.jpg|thumb|right|200px|Nekrolog, 1985 r.<br> Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]]
 
[[Image:nekr.jpg|thumb|right|200px|Nekrolog, 1985 r.<br> Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]]
  
 
== Biografia ==
 
== Biografia ==
  
−
Urodził się 4 stycznia 1912 roku we Lwowie. Tam też ukończył studia historyczne i prawnicze na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza. Po studiach nauczał historii w szkołach średnich aż do wybuchu wojny. W sierpniu 1940 został aresztowany przez NKWD i zesłany do obozów w Starobielsku i Workucie. We wrześniu 1941 roku wstąpił do Armii Polskiej tworzonej przez generała Andersa na terenie Związku Radzieckiego. Wraz z 2 Korpusem Polskim (utworzonym z dowództwa i jednostek Armii Polskiej na Wschodzie) przebył cały szlak bojowy (Iran, Irak, Egipt) aż do Monte Cassino. Po zakończeniu działań wojennych nauczał w polskich szkołach we Włoszech i Anglii. Do Polski powrócił w 1947 roku. Zamieszkał we Wrocławiu, gdzie do 1952 roku nauczał w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, Wyższej Szkole Muzycznej oraz Wyższej Szkole Pedagogicznej. W 1952 roku przeniósł się do [[ewim:Kamionki|Kamionek]] koło [[ewim:Giżycko|Giżycka]], gdzie do 1956 roku kierował miejscową szkołą podstawową. Od roku 1956 zamieszkał w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]] i rozpoczął pracę w miesięczniku [[Warmia i Mazury|„Warmia i Mazury”]]. Dwa lata później został redaktorem naczelnym tego pisma i piastował tę funkcję aż do roku 1971. Był współzałożycielem oraz członkiem Zarządu Głównego (1956-1970) [[Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”|Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”]] oraz redaktorem naczelnym [[Wydawnictwo Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”|Wydawnictwa SSK „pojezierze”]] (1961-1965). Zmarł 11 września 1985 roku w Olsztynie.  
+
Urodził się 4 stycznia 1912 roku we Lwowie. Tam też ukończył studia historyczne i prawnicze na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza. Po studiach nauczał historii w szkołach średnich aż do wybuchu wojny.  
 +
 
 +
W sierpniu 1940 został aresztowany przez NKWD i zesłany do obozów w Starobielsku i Workucie. We wrześniu 1941 roku wstąpił do Armii Polskiej tworzonej przez generała Andersa na terenie Związku Radzieckiego. Wraz z 2 Korpusem Polskim (utworzonym z dowództwa i jednostek Armii Polskiej na Wschodzie) przebył cały szlak bojowy (Iran, Irak, Egipt) aż do Monte Cassino. Po zakończeniu działań wojennych nauczał w polskich szkołach we Włoszech i Anglii.  
 +
 
 +
Do Polski powrócił w 1947 roku. Zamieszkał we Wrocławiu, gdzie do 1952 roku nauczał w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, Wyższej Szkole Muzycznej oraz Wyższej Szkole Pedagogicznej. W 1952 roku przeniósł się do [[ewim:Kamionki|Kamionek]] koło [[ewim:Giżycko|Giżycka]], gdzie do 1956 roku kierował miejscową szkołą podstawową.  
 +
 
 +
Od roku 1956 zamieszkał w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]] i rozpoczął pracę w miesięczniku [[Warmia i Mazury|„Warmia i Mazury”]]. Dwa lata później został redaktorem naczelnym tego pisma i piastował tę funkcję aż do roku 1971. Był współzałożycielem oraz członkiem Zarządu Głównego (1956-1970) [[Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”|Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”]] oraz redaktorem naczelnym [[Wydawnictwo Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”|Wydawnictwa SSK „pojezierze”]] (1961-1965).  
 +
 
 +
Zmarł 11 września 1985 roku w Olsztynie.  
  
 
== Twórczość  ==
 
== Twórczość  ==
  
−
Zadebiutował w 1943 roku opowiadaniem „Ucieczka” opublikowanym w piśmie „W drodze” wydawanym w Palestynie. Natomiast debiutem książkowym była sztuka „Cień. Sztuka w 3 aktach” (1959) <ref>Zob.: Rojek, Józef Jacek: ‘’Literaci &amp;amp;amp; literatura Warmii i Mazur’’. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 46</ref>, ale za prawdziwy debiut, otwierający karierę pisarską, należy uznać zbiór opowiadań „Bóg, wilki i ludzie” (1960). W późniejszym dorobku pisarza znalazły się powieści, opowiadania, utwory sceniczne (pisane głównie z myślą o teatrach amatorskich), eseje, szkice oraz opracowania krytyczne. Był także autorem felietonów, reportaży oraz artykułów o teatrze i plastyce, które publikował głównie w [[Warmia i Mazury|„Warmii i Mazurach”]] oraz [[Gazeta Olsztyńska|„Gazecie Olsztyńskiej”]]. Pisał także pamiętnik, którego fragmenty zostały opublikowane na łamach białostockich „Kontrastów”. Jego utwory zostały przetłumaczone na język angielski, hiszpański, japoński, niemiecki, rosyjski oraz szwedzki.  
+
Zadebiutował w 1943 roku opowiadaniem „Ucieczka” opublikowanym w piśmie „W drodze” wydawanym w Palestynie. Natomiast debiutem książkowym była sztuka „Cień. Sztuka w 3 aktach” (1959) <ref>Zob.: Rojek, Józef Jacek: ‘’Literaci &amp;amp;amp; literatura Warmii i Mazur’’. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 46</ref>, ale za prawdziwy debiut, otwierający karierę pisarską, należy uznać zbiór opowiadań „Bóg, wilki i ludzie” (1960).  
 +
 
 +
W późniejszym dorobku pisarza znalazły się powieści, opowiadania, utwory sceniczne (pisane głównie z myślą o teatrach amatorskich), eseje, szkice oraz opracowania krytyczne. Był także autorem felietonów, reportaży oraz artykułów o teatrze i plastyce, które publikował głównie w [[Warmia i Mazury|„Warmii i Mazurach”]] oraz [[Gazeta Olsztyńska|„Gazecie Olsztyńskiej”]]. Pisał także pamiętnik, którego fragmenty zostały opublikowane na łamach białostockich „Kontrastów”. Jego utwory zostały przetłumaczone na język angielski, hiszpański, japoński, niemiecki, rosyjski oraz szwedzki.  
  
 
== Publikacje  ==
 
== Publikacje  ==
Linia 63: Linia 74:
 
*Medal 30-lecia PRL  
 
*Medal 30-lecia PRL  
 
*Odznaka [[Zasłużony dla Warmii i Mazur|„Zasłużony dla Warmii i Mazur”]]
 
*Odznaka [[Zasłużony dla Warmii i Mazur|„Zasłużony dla Warmii i Mazur”]]
 +
 +
==Galeria zdjęć==
 +
  <gallery widths=300px heights=300px perrow=5>
 +
File:panas diab.jpg|Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1983 r.<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]
 +
File:panas and.jpg|Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1988 r.<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]
 +
File:panas zapr.jpg|Zaproszenie z 1998 r.<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]
 +
</gallery>
 +
 +
==Multimedia==
 +
<youtube>HOPdcZyhgoI</youtube>
  
 
== Bibliografia  ==
 
== Bibliografia  ==
−
 
+
#Józef Jacek Rojek: ''Literaci &amp; literatura Warmii i Mazur''. – Olsztyn&nbsp;: Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 46-48.  
−
#Rojek, Józef Jacek: ''Literaci &amp; literatura Warmii i Mazur''. – Olsztyn&nbsp;: Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 46-48.  
+
#Jan Chłosta: ''Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988'' / Jan Chłosta. – Olsztyn&nbsp;: Towarzystwo Naukowe im. W. Kętrzyńskiego, 1991. – S. 74-78.  
−
#Chłosta, Jan: ''Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988'' / Jan Chłosta. – Olsztyn&nbsp;: Towarzystwo Naukowe im. W. Kętrzyńskiego, 1991. – S. 74-78.  
+
#Jan Chłosta: ''Ludzie Olsztyna'' / Jan Chłosta. – Olsztyn&nbsp;: Urząd Miasta, 2003. – S. 87-88.
−
#Chłosta, Jan: ''Ludzie Olsztyna'' / Jan Chłosta. – Olsztyn&nbsp;: Urząd Miasta, 2003. – S. 87-88.
+
#Marek Książek, Janusz Soroka, ''Parnas według Panasa. Prawdziwa biografia autora "Według Judasza"'', Olsztyn 2016
  
 
== Przypisy  ==
 
== Przypisy  ==

Aktualna wersja na dzień 08:52, 22 sty 2024

(1912-1985) – pisarz, publicysta, krytyk (pseud. Jan Kamionka)

Ze zbiorów WBP (Fot. Cz. Wasiłowski)
Okładka książki "Według Judasza". Apokryf, Pojezierze 1974 r.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Portret Henryka Panasa autorstwa Bogdana Stefanowa.
Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie nadesłał Andrzej Cieślak
III wydanie poprawione i uzupełnione apokryfu z okładką autorstwa Barbary Lis-Romańczuk, Wydawnictwo Pojezierze 1985.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Nekrolog, 1985 r.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka

Biografia

Urodził się 4 stycznia 1912 roku we Lwowie. Tam też ukończył studia historyczne i prawnicze na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza. Po studiach nauczał historii w szkołach średnich aż do wybuchu wojny.

W sierpniu 1940 został aresztowany przez NKWD i zesłany do obozów w Starobielsku i Workucie. We wrześniu 1941 roku wstąpił do Armii Polskiej tworzonej przez generała Andersa na terenie Związku Radzieckiego. Wraz z 2 Korpusem Polskim (utworzonym z dowództwa i jednostek Armii Polskiej na Wschodzie) przebył cały szlak bojowy (Iran, Irak, Egipt) aż do Monte Cassino. Po zakończeniu działań wojennych nauczał w polskich szkołach we Włoszech i Anglii.

Do Polski powrócił w 1947 roku. Zamieszkał we Wrocławiu, gdzie do 1952 roku nauczał w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, Wyższej Szkole Muzycznej oraz Wyższej Szkole Pedagogicznej. W 1952 roku przeniósł się do Kamionek koło Giżycka, gdzie do 1956 roku kierował miejscową szkołą podstawową.

Od roku 1956 zamieszkał w Olsztynie i rozpoczął pracę w miesięczniku „Warmia i Mazury”. Dwa lata później został redaktorem naczelnym tego pisma i piastował tę funkcję aż do roku 1971. Był współzałożycielem oraz członkiem Zarządu Głównego (1956-1970) Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze” oraz redaktorem naczelnym Wydawnictwa SSK „pojezierze” (1961-1965).

Zmarł 11 września 1985 roku w Olsztynie.

Twórczość

Zadebiutował w 1943 roku opowiadaniem „Ucieczka” opublikowanym w piśmie „W drodze” wydawanym w Palestynie. Natomiast debiutem książkowym była sztuka „Cień. Sztuka w 3 aktach” (1959) [1], ale za prawdziwy debiut, otwierający karierę pisarską, należy uznać zbiór opowiadań „Bóg, wilki i ludzie” (1960).

W późniejszym dorobku pisarza znalazły się powieści, opowiadania, utwory sceniczne (pisane głównie z myślą o teatrach amatorskich), eseje, szkice oraz opracowania krytyczne. Był także autorem felietonów, reportaży oraz artykułów o teatrze i plastyce, które publikował głównie w „Warmii i Mazurach” oraz „Gazecie Olsztyńskiej”. Pisał także pamiętnik, którego fragmenty zostały opublikowane na łamach białostockich „Kontrastów”. Jego utwory zostały przetłumaczone na język angielski, hiszpański, japoński, niemiecki, rosyjski oraz szwedzki.

Publikacje

  • Powieści
    • Oko w Oko. Opowieść z dziejów MO na Warmii i Mazurach, Olsztyn, 1960
    • Cierpki owoc, Warszawa, 1962
    • Na krawędzi nocy, Olsztyn, 1963
    • Chłopiec z karabinem, Warszawa, 1966
    • Grzesznicy, Łódź, 1966
    • Zagubieni lesie, Olsztyn, 1968
    • Prywatne życie Władysława Jagiełły, Olsztyn, 1969
    • Według Judasza. Apokryf, Olsztyn, 1973
    • Na rozstajnych drogach Warmii i Mazurach, Łódź, 1974
    • Brat Leśnego Diabla, Olsztyn, 1978
    • Powrót z krainy Tzemil, Łódź, 1978
    • Porytowe wzgórze, Olsztyn, 1983
    • Judasza dziennik intymny, Olsztyn, 1985
  • Opowiadania
    • Bóg, wilki i ludzie. Opowiadania mazurskie, Olsztyn, 1960
    • Prawo wojny i inne opowiadania, Olsztyn, 1969
    • Krew na śniegu, Olsztyn, 1976
    • Opowiadania wybrane, Olsztyn, 1988
  • Utwory sceniczne
    • Cień. Sztuka w 3 aktach, Gdańsk, 1959
    • Patrzymy w słońce [W:] Na scenę. Teksty dla polskich zespołów teatralnych, T. 2, Poznań, 1960
    • Kłopoty z dziewczyną. Sztuka w 3 aktach, Warszawa, 1960
  • Szkice, eseje i wspomnienia
    • Dwa pokolenia, czyli szkic o poetach okresu pionierskiego, Olsztyn, 1975
    • Sprawy do przemyślenia, Olsztyn, 1979
    • Rozstania. Szkic autobiograficzny, Olsztyn, 1980
    • Jak mi było u Andersa, Warszawa, 1988

Nagrody i wyróżnienia

  • III nagroda w konkursie „Trybuny Ludu” za opowiadanie „Smak żelaza” (1953)
  • Nagroda Prezydium WRN za całokształt twórczości literackiej (1963, 1965)
  • Nagroda „Warmii i Mazur” dla wyróżniających się twórców (1972)
  • Nagroda tygodnika „Kultura” za powieść „Według Judasza, Apokryf” (1974)
  • Nagroda „Trybuny Ludu” za całokształt twórczości (1982)
  • Nagroda „Faktów” za „Judasza dziennik intymny” (1985)

Odznaczenia

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej
  • Medal 30-lecia PRL
  • Odznaka „Zasłużony dla Warmii i Mazur”

Galeria zdjęć

Multimedia

Bibliografia

  1. Józef Jacek Rojek: Literaci & literatura Warmii i Mazur. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 46-48.
  2. Jan Chłosta: Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988 / Jan Chłosta. – Olsztyn : Towarzystwo Naukowe im. W. Kętrzyńskiego, 1991. – S. 74-78.
  3. Jan Chłosta: Ludzie Olsztyna / Jan Chłosta. – Olsztyn : Urząd Miasta, 2003. – S. 87-88.
  4. Marek Książek, Janusz Soroka, Parnas według Panasa. Prawdziwa biografia autora "Według Judasza", Olsztyn 2016

Przypisy

  1. ↑ Zob.: Rojek, Józef Jacek: ‘’Literaci &amp;amp; literatura Warmii i Mazur’’. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 46

Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Henryk_Panas&oldid=82474”