Kościół pw. św. Mikołaja w Bażynach: Różnice pomiędzy wersjami
(→Ciekawostka) |
|||
| (Nie pokazano 2 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XVI wieku na terenie wsi [[ewim:Bażyny|Bażyny]]. | Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XVI wieku na terenie wsi [[ewim:Bażyny|Bażyny]]. | ||
| − | [[Image: | + | [[Image: bazynyk.jpg|thumb|right|250px|Źródło: [http://archipelag.ceik.eu archipelag.ceik.eu]]] |
| − | |||
| − | |||
==Lokalizacja== | ==Lokalizacja== | ||
| Linia 29: | Linia 27: | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[ewim:Parafia pw. św. Mikołaja i św. Rocha w Bażynach|Parafia pw. św. Mikołaja i św. Rocha w Bażynach]] | ||
*[[ewim:Chrystian Bernard Schmid|Chrystian Bernard Schmidt]] | *[[ewim:Chrystian Bernard Schmid|Chrystian Bernard Schmidt]] | ||
*[[ewim:Josephine Woisky|Josephine Woisky]] | *[[ewim:Josephine Woisky|Josephine Woisky]] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:31, 10 sie 2015
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XVI wieku na terenie wsi Bażyny.
Spis treści
Lokalizacja
Kościół został wybudowany w centrum wsi Bażyny (niem. Basien, Baysen), obecnie położonej w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta (9 km na wschód od miasta).
Historia
Katolicki kościół parafialny pw. św. Mikołaja został wzniesiony w I połowie XIV wieku, choć pierwsze informacje o istnieniu parafii w Bażynach pochodzą już z 1289 roku. Do dziś dotrwały XIV-wieczne relikty dawnej świątyni tkwiące w murach obecnego kościoła. Po gruntownej przebudowie na przełomie XV i XVI wieku, jego prawdopodobnie ponowna konsekracja miała miejsce w 1517 roku. W 1611 roku obiekt przeszedł znaczący remont i został poddany restauracji z inicjatywy Jakuba Barcza (Bartscha), ówczesnego właściciela wsi, co upamiętniono na tablicy z herbem (wiewiórka) i inskrypcją, umieszczonej na zewnętrznej, południowej ścianie kościoła. W 1845 roku podjęto decyzję o rozbiórce kościelnej wieży, w miejsce której w 1866 roku od zachodu zbudowano przedsionek. W tym samym roku wymurowano obecny szczyt wschodni i przywrócono oknom wykrój ostrołukowy. Prace prowadzone były pod kierunkiem Hillenkampa. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, w 1937 roku dobudowano nad przedsionkiem drewnianą wieżę kościelną (choć niektóre publikacje wskazują na 1940 rok).
Opis
Kościół jest murowany z cegły i kamienia, tynkowany. W dolnych częściach murów ukazuje tzw. wendyjski układ cegieł, świadczący o pochodzeniu części murów jeszcze z czasów pierwotnej świątyni. Jest to budowla salowa, nakryta wewnątrz stropem belkowym. Co wyjątkowe, zakrystię pokrywa sklepienie kolebkowe. Z zewnątrz w narożnikach znajdują się szkarpy (przypory wzmacniające budowlę). Od wschodu świątynię zdobi neogotycki szczyt.
Wyposażenie
Wystrój wnętrza reprezentuje prowincjonalny, późny barok z XVIII wieku. Stary ołtarz nie zachował się do dziś. Obecny pochodzi z 1745 roku. Zdobią go rzeźby: św. Jana Nepomucena, św. Kazimierza, św. Rocha, św. Krzysztofa i dwóch biskupów (nierozpoznanych) oraz obrazy z II połowy XIX wieku: św. Wojciecha i Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Rokokowe tabernakulum z II połowy XVIII wieku zawiera krucyfiks, a jego wykonanie przypisywane jest Chrystianowi Bernardowi Schmidtowi. W tym samym stylu wykonano ołtarze boczne datowane na około 1780 roku. Na nich widnieją obrazy św. Rocha (lewy) i Matki Boskiej Różańcowej (prawy). Zabytkowy wystrój kościoła pochodzi głównie z XVII i XVIII wieku. Należą do nich:
- XVII-wieczne: ambona (z XIX wieku z elementami z XVII wieku), płyty nagrobne
- XVIII-wieczne: dwie stalle i dwa konfesjonały barokowe (ok. 1740 roku), malowidła w kruchcie (z ok. 1700 roku), zegar szafkowy, lustro w ramie rokokowej, drewniana, barokowa, ludowa rzeźba Madonny (datowana na czas między 1701 a 1800 rokiem)
- XIX-wieczne: klasycystyczny chór muzyczny oraz obrazy: Biczowanie, Matka Boska Bolesna, Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Szymon, św. Arnold (?) i Modlitwa w Ogrójcu (dzieło malarza L. Hintza z Pieniężna, z 1858 roku, autora m.in. obrazów w kościele pw. św. Marcina w Tolkowcu)
Jednak do najcenniejszych zabytków z Bażyn należą średniowieczne elementy sztuki sakralnej: granitowa kropielnica i dzwon z II połowy XV wieku. W zakrystii kościoła zachowała się ponadto szafa ścienna o żelaznych okutych drzwiach, zaś w drzwiach kościoła - zamek z około 1500 roku.
Ciekawostka
- Znajdujący się niegdyś na wieży kościelnej dzwon w 1942 roku został zdemontowany z przeznaczeniem na cele wojenne. Na szczęście uniknął tego losu i obecnie znajduje się na terenie Niemiec.
- Kościół, poza wezwaniem św. Mikołaja, nosi imię kilku patronów: św. Rocha, św. Eustachego, św. Katarzyny.
- Obok kościoła znajduje się grób właścicielki wsi Josephine Woisky (1789-1863).
Zobacz też
- Parafia pw. św. Mikołaja i św. Rocha w Bażynach
- Chrystian Bernard Schmidt
- Josephine Woisky
- Kościół pw. św. Marcina w Tolkowcu
- Dzwon z kościoła pw. św. Mikołaja w Bażynach
Bibliografia
- Bażyny: kościół z XIV wieku // „Gazeta Olsztyńska”. - 20 V 2011, nr 116, s. 21.
- Chrzanowski, Tadeusz: Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii / Tadeusz Chrzanowski. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1978. – S. 10-11.
- Chrzanowski, Witold: Ziemia bogata w cenne zabytki / Witold Chrzanowski // „Dziennik Elbląski”. - 23 V 2008, nr 119, dod. IKAT - Gazeta Braniewska, nr 21, s. 9.
- Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn: Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 227.
- jus: Piękne, cenne i mało znane: wiejskie zabytki w gminie Orneta / jus // „Dziennik Elbląski”. - 2001, nr 292, dod. „IKAT - Gazeta Braniewska”, nr 50, s. 8, 14.
Linki
- Bażyny: kościół z XIV wieku, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.naszawarmia.pl [dostęp 11.11.2013 r.]
- Zabytkowy kościół parafialny p.w. św. Mikołaja i św. Rocha » Bażyny, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.zabytki.ocalicodzapomnienia.eu [dostęp 11.11.2013 r.]
