Paweł Sowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
(Praca)
 
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
(1897-1985) - pedagog, redaktor, działacz społeczno-oświatowy i plebiscytowy na[[ewim:Warmia|Warmii]] i [[ewim:Mazury|Mazurach]], Powiślu i Pomorzu
+
[[Image: Pawel_sowa_2.jpg|thumb|right|300px|Na zdjęciu od lewej: Konrad Czapliński, Marta Wróblewska, Paweł Sowa, osoba nieznana.<br>Źródło:[http://www.sp18.internetdsl.pl/jpg_08.htm Szkoła Podstawowa nr 18 w Olsztynie] [10.04.2014] ]]
 +
 
 +
(1897-1985) - pedagog, redaktor, działacz społeczno-oświatowy i plebiscytowy na [[ewim:Warmia|Warmii]] i [[ewim:Mazury|Mazurach]], Powiślu i Pomorzu, pierwszy naczelnik Wydziału Oświaty, Kultury i Sztuki przy Pełnomocniku Rządu na Okręg Mazurski.
  
 
== Biografia  ==
 
== Biografia  ==
 
Urodził się 23 kwietnia 1897 r. w [[ewim:Kieźliny|Kieźlinach]] koło [[ewim:Olsztyn|Olsztyna]]. W 1919 r. w Poznaniu zdobył uprawnienia nauczycielskie. Studiował też filologię na Uniwersytecie Lwowskim. Zmarł 4 lutego 1984 r. w Olsztynie.  
 
Urodził się 23 kwietnia 1897 r. w [[ewim:Kieźliny|Kieźlinach]] koło [[ewim:Olsztyn|Olsztyna]]. W 1919 r. w Poznaniu zdobył uprawnienia nauczycielskie. Studiował też filologię na Uniwersytecie Lwowskim. Zmarł 4 lutego 1984 r. w Olsztynie.  
  
== Działalność  ==
+
== Praca ==
Działał m.in. w ruchu młodzieżowym i [[ewim:Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]]. Po wojnie, 1945 r. na krótko był dyrektorem gimnazjum w [[ewim:Działdowo|Działdowie]] oraz naczelnikiem Wydziału Oświaty i Kultury przy Pełnomocniku Rządu na [[ewim:Okręg Mazurski|Okręg Mazurski]]. W latach 1945-1948 był naczelnikiem wydziału w Kuratorium w Olsztynie. Był współzałożycielem i prezesem [[Warmińsko-Mazurskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne |Warmińsko-Mazurskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego]] (1957), działał też w Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Społecznym. Redagował miesięcznik „[[Ziemia Wschodnio-Pruska]]”.
+
W 1920 r. był wykładowcą na kursach nauczycielskich w Olsztynie. W latach 1920–1922 pracował jako nauczyciel na terenie powiatów Chodzież i Szubin. W 1945 r. na krótki czas objął obowiązki burmistrza [[ewim:Działdowo| Działdowa]] i był dyrektorem tamtejszego gimnazjum. Od kwietnia 1945 r. sprawował funkcję naczelnika Wydziału Oświaty, Kultury i Sztuki przy Pełnomocniku Rządu na Okręg Mazurski (zob. [[ewim:Polski Komitet Narodowościowy na Okręg Mazurski|Polski Komitet Narodowościowy na Okręg Mazurski]]). Od września 1945 r. do 1948 r. był naczelnikiem wydziału w [[ewim:Kuratorium Oświaty w Olsztynie|Kuratorium Okręgu Szkolnego w Olsztynie]].
 +
 
 +
== Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna ==
 +
W 1920 r., po odbyciu nauki i studiów, wziął udział w akcji [[ewim:Plebiscyt na Warmii i Mazurach|plebiscytowej na Warmii i Mazurach]]. Działał w [[ewim:Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]]. Był współorganizatorem [[ewim:Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich|Związku Towarzystw Młodzieży polskiej w Prusach Wschodnich]] (1923). W 1926 r. został oskarżony o współpracę z wywiadem i wyemigrował do Polski, gdzie zorganizował Zrzeszenie Rodaków z Warmii, Mazur i Ziemi Malborskiej. Był jego sekretarzem generalnym w latach 1929–1934. Od 1929 do 1932 r. redagował pismo "Ziemia Wschodnio-Pruska". W 1939 r. zamieszkał w Działdowie. W czasie okupacji niemieckiej walczył na terenie powiatu mławskiego w szeregach Armii Krajowej.
 +
 
 +
Był współzałożycielem i prezesem [[Warmińsko-Mazurskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne |Warmińsko-Mazurskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego]] (1956-1958), działał też w Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Społecznym.
  
 
== Publikacje  ==
 
== Publikacje  ==
 
[[Image:rabe.jpg|thumb|right|200px|Książka wydana w 1980 r. przez Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.]]
 
[[Image:rabe.jpg|thumb|right|200px|Książka wydana w 1980 r. przez Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.]]
Od 1923 r. pisał w prasie pomorskiej, lwowskiej i warmińskiej na tematy Warmii i Mazur. Redagował czasopisma i wydawał broszury antyniemieckie. Po 1945 r. opublikował kilka artykułów o ruchu polskim w Niemczech, ruchu polskim w Prusach Wschodnich przed 1939 r., a także wspomnienia. Wydał:  
+
Od 1923 r. pisał w prasie pomorskiej, lwowskiej i warmińskiej na tematy Warmii i Mazur. Redagował czasopisma i wydawał broszury antyniemieckie. Po 1945 r. opublikował kilka artykułów o ruchu polskim w Niemczech, ruchu polskim w Prusach Wschodnich przed 1939 r., a także wspomnienia. Jego teksy znalazły się m.in. w pierwszym powojennym olsztyńskim tygodniku społeczno-kulturalnym "[[Głos Ziemi]]", a także w lokalnym dodatku do "Słowa Powszechnego", "[[Słowo na Warmii i Mazurach]]".
 +
 
 +
Wydał:  
 
*''Warmia i Mazury. Rodzimej poezji, zwyczajom i obyczajom oraz kulturze i historii poświęcone'' (1927)
 
*''Warmia i Mazury. Rodzimej poezji, zwyczajom i obyczajom oraz kulturze i historii poświęcone'' (1927)
 
*''Prusy Wschodnie – prowincja bankrut'' (1930)  
 
*''Prusy Wschodnie – prowincja bankrut'' (1930)  
Linia 20: Linia 29:
  
 
== Nagrody i odznaczenia  ==
 
== Nagrody i odznaczenia  ==
*[[Regionalna Nagroda im. Michała Lengowskiego]] (1970)
+
* [[Regionalna Nagroda im. Michała Lengowskiego]] (1970)
*Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
+
* Srebrny Krzyż Zasługi
 +
* Medal Niepodległości
 +
* Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  
 
== Bibliografia  ==
 
== Bibliografia  ==
Linia 39: Linia 50:
 
[[Category:Powiat działdowski|Sowa,Paweł]]
 
[[Category:Powiat działdowski|Sowa,Paweł]]
 
[[Category:Działdowo|Sowa,Paweł]]
 
[[Category:Działdowo|Sowa,Paweł]]
 +
[[Category:Prusy Wschodnie|Sowa,Paweł]]
 
[[Category:1919-1944|Sowa,Paweł]]
 
[[Category:1919-1944|Sowa,Paweł]]
 
[[Category:1945-1989|Sowa,Paweł]]
 
[[Category:1945-1989|Sowa,Paweł]]

Aktualna wersja na dzień 12:03, 28 paź 2014

Na zdjęciu od lewej: Konrad Czapliński, Marta Wróblewska, Paweł Sowa, osoba nieznana.
Źródło:Szkoła Podstawowa nr 18 w Olsztynie [10.04.2014]

(1897-1985) - pedagog, redaktor, działacz społeczno-oświatowy i plebiscytowy na Warmii i Mazurach, Powiślu i Pomorzu, pierwszy naczelnik Wydziału Oświaty, Kultury i Sztuki przy Pełnomocniku Rządu na Okręg Mazurski.

Biografia

Urodził się 23 kwietnia 1897 r. w Kieźlinach koło Olsztyna. W 1919 r. w Poznaniu zdobył uprawnienia nauczycielskie. Studiował też filologię na Uniwersytecie Lwowskim. Zmarł 4 lutego 1984 r. w Olsztynie.

Praca

W 1920 r. był wykładowcą na kursach nauczycielskich w Olsztynie. W latach 1920–1922 pracował jako nauczyciel na terenie powiatów Chodzież i Szubin. W 1945 r. na krótki czas objął obowiązki burmistrza Działdowa i był dyrektorem tamtejszego gimnazjum. Od kwietnia 1945 r. sprawował funkcję naczelnika Wydziału Oświaty, Kultury i Sztuki przy Pełnomocniku Rządu na Okręg Mazurski (zob. Polski Komitet Narodowościowy na Okręg Mazurski). Od września 1945 r. do 1948 r. był naczelnikiem wydziału w Kuratorium Okręgu Szkolnego w Olsztynie.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

W 1920 r., po odbyciu nauki i studiów, wziął udział w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach. Działał w Związku Polaków w Niemczech. Był współorganizatorem Związku Towarzystw Młodzieży polskiej w Prusach Wschodnich (1923). W 1926 r. został oskarżony o współpracę z wywiadem i wyemigrował do Polski, gdzie zorganizował Zrzeszenie Rodaków z Warmii, Mazur i Ziemi Malborskiej. Był jego sekretarzem generalnym w latach 1929–1934. Od 1929 do 1932 r. redagował pismo "Ziemia Wschodnio-Pruska". W 1939 r. zamieszkał w Działdowie. W czasie okupacji niemieckiej walczył na terenie powiatu mławskiego w szeregach Armii Krajowej.

Był współzałożycielem i prezesem Warmińsko-Mazurskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego (1956-1958), działał też w Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Społecznym.

Publikacje

Książka wydana w 1980 r. przez Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

Od 1923 r. pisał w prasie pomorskiej, lwowskiej i warmińskiej na tematy Warmii i Mazur. Redagował czasopisma i wydawał broszury antyniemieckie. Po 1945 r. opublikował kilka artykułów o ruchu polskim w Niemczech, ruchu polskim w Prusach Wschodnich przed 1939 r., a także wspomnienia. Jego teksy znalazły się m.in. w pierwszym powojennym olsztyńskim tygodniku społeczno-kulturalnym "Głos Ziemi", a także w lokalnym dodatku do "Słowa Powszechnego", "Słowo na Warmii i Mazurach".

Wydał:

  • Warmia i Mazury. Rodzimej poezji, zwyczajom i obyczajom oraz kulturze i historii poświęcone (1927)
  • Prusy Wschodnie – prowincja bankrut (1930)
  • Ratujmy Mazury! Napisał w 11 rocznicę plebiscytu Warmiak (1931)
  • Winczara Rajek (w gwarze warmińskiej) (1932)
  • Po obu stronach kordonu. [Wspomnienia] (1969)
  • Agent Rabe (1980)
  • Cena polskości (1976)
  • Tropem spadkobierców Hakaty. Antypolska działalność Bund Deutscher Osten na Warmii t Mazurach (1933-1939) (1978) - przy współpracy Ryszarda Otello

Nagrody i odznaczenia

Bibliografia

  1. Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988 / praca zbiorowa pod red. Jana Chłosty. – Olsztyn : Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1991. - S. 119.
  2. Oracki, Tadeusz: Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. - S. 157-158.
  3. Rojek, Józef Jacek: Literaci & literatura Warmii i Mazur. Przewodnik eseistyczny. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008, s. 34.