Fryderyk Leyk: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
== Biografia == | == Biografia == | ||
| − | Fryderyk Leyk urodził się 17 sierpnia 1885 r. w Lemanach koło Szczytna, w rodzinie chłopskiej Bogumiła i Karoliny z Różyńskich. Do 1906 r. kształcił się w Seminarium Nauczycielskim w Szczytnie Następnie odbył dwuletnią służbę wojskową w garnizonie olsztyńskim, po czym wyjechał do Drezna na naukę drukarstwa i księgarstwa. W czasie I wojny światowej został wcielony do wojska. W 1919 r. musiał opuścić Mazury. W późniejszym okresie mieszkał i pracował w Toruniu, a także w Lipsku i Essen i Strasburgu. Po dojściu Hitlera do władzy osiadł w Poznaniu. W czasie II wojny światowej ukrywał się w różnych miastach pod nazwiskiem Mirosława Różyńskiego. W 1945 r. wrócił do rodzinnego Szczytna, gdzie mieszkał i pracował do śmierci. Zmarł 31 grudnia 1968 r. | + | Fryderyk Leyk urodził się 17 sierpnia 1885 r. w [[ewim:Lemany|Lemanach]] koło [[ewim:Szczytno|Szczytna]], w rodzinie chłopskiej Bogumiła i Karoliny z Różyńskich. Do 1906 r. kształcił się w [[ewim:Seminarium Nauczycielskie w Szczytnie|Seminarium Nauczycielskim w Szczytnie]] Następnie odbył dwuletnią służbę wojskową w garnizonie olsztyńskim, po czym wyjechał do Drezna na naukę drukarstwa i księgarstwa. W czasie I wojny światowej został wcielony do wojska. W 1919 r. musiał opuścić [[ewim:Mazury|Mazury]]. W późniejszym okresie mieszkał i pracował w Toruniu, a także w Lipsku i Essen i Strasburgu. Po dojściu Hitlera do władzy osiadł w Poznaniu. W czasie II wojny światowej ukrywał się w różnych miastach pod nazwiskiem Mirosława Różyńskiego. W 1945 r. wrócił do rodzinnego [[ewim:Szczytno|Szczytna]], gdzie mieszkał i pracował do śmierci. Zmarł 31 grudnia 1968 r. |
== Działalność == | == Działalność == | ||
| − | Po zakończeniu kształcenia w Dreźnie przez kilka lat prowadził własną księgarnię w Szczytnie i Ełku. W 1919 r. nawiązał kontakty z Komitetem Mazurskim, założył Mazurski Związek Ludowy i został jego pierwszym prezesem. Bezpośrednio przed plebiscytem wrócił do Szczytna i rozwinął działalność na rzecz przyłączenia Mazur do Polski. Po klęsce plebiscytu wyjechał do Torunia i podjął pracę w Okręgowym Zarządzie Lasów Państwowych. W 1924 r. został radcą emigracyjnym Konsulatu RP w Lipsku i Essen, zaś w okresie od l X 1933 r. do 31 I 1934 r. pracował w Konsulacie RP w Strasburgu, gdzie utrzymywał kontakty z polskimi górnikami, uchodzącymi z III Rzeszy. W połowie 1934 r. powrócił do kraju i do wybuchu wojny pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu. W okresie okupacji przebywał m.in. w Siedlcach, gdzie pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Nawiązał tam kontakty z miejscową inteligencją; wstąpił do Polskiego Związku Wolności. Pisał artykuły do organu tej organizacji pod nazwą „[[Rodło]]”. Po 1945 r. krótko pracował w Urzędzie Ziemskim w Działdowie. Potem zatrudniono go w referacie społeczno-politycznym Starostwa Powiatowego w Szczytnie. W latach 1947-1949 kierował Spółdzielczym Bankiem Ludowym, a następnie, do 1954 r., pracował jako księgowy w Polskich Zakładach Zbożowych. Był radnym Mazurskiej Wojewódzkiej Rady Narodowej i Powiatowej Rady Narodowej w Szczytnie. Działał też w ruchu ludowym, m.in. jako prezes Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Stronnictwa Ludowego (1946), honorowy prezes Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego na powiat szczycieński. Od 1956 r. był członkiem [[Związek Literatów Polskich | + | Po zakończeniu kształcenia w Dreźnie przez kilka lat prowadził własną księgarnię w Szczytnie i [[ewim:Ełk|Ełku]]. W 1919 r. nawiązał kontakty z [[ewim:Komitet Mazurski|Komitetem Mazurskim]], założył [[ewim:Mazurski Związek Ludowy|Mazurski Związek Ludowy]] i został jego pierwszym prezesem. Bezpośrednio przed plebiscytem wrócił do Szczytna i rozwinął działalność na rzecz przyłączenia Mazur do Polski. Po klęsce plebiscytu wyjechał do Torunia i podjął pracę w Okręgowym Zarządzie Lasów Państwowych. W 1924 r. został radcą emigracyjnym Konsulatu RP w Lipsku i Essen, zaś w okresie od l X 1933 r. do 31 I 1934 r. pracował w Konsulacie RP w Strasburgu, gdzie utrzymywał kontakty z polskimi górnikami, uchodzącymi z III Rzeszy. W połowie 1934 r. powrócił do kraju i do wybuchu wojny pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu. W okresie okupacji przebywał m.in. w Siedlcach, gdzie pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Nawiązał tam kontakty z miejscową inteligencją; wstąpił do Polskiego Związku Wolności. Pisał artykuły do organu tej organizacji pod nazwą „[[Rodło]]”. Po 1945 r. krótko pracował w Urzędzie Ziemskim w [[ewim:Działdowo|Działdowie]]. Potem zatrudniono go w referacie społeczno-politycznym Starostwa Powiatowego w Szczytnie. W latach 1947-1949 kierował Spółdzielczym Bankiem Ludowym, a następnie, do 1954 r., pracował jako księgowy w Polskich Zakładach Zbożowych. Był radnym Mazurskiej Wojewódzkiej Rady Narodowej i Powiatowej Rady Narodowej w Szczytnie. Działał też w ruchu ludowym, m.in. jako prezes Zarządu Wojewódzkiego [[ewim:Polskie Stronnictwo Ludowe na Warmii i Mazurach|Polskiego Stronnictwa Ludowego]] (1946), honorowy prezes [[ewim:Zjednoczone Stronnictwo Ludowe na Warmii i Mazurach|Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego]] na [[ewim:Powiat szczycieński|powiat szczycieński]]. Od 1956 r. był członkiem [[Związek Literatów Polskich na Warmii i Mazurach |Związku Literatów Polskich]]. |
== Publikacje == | == Publikacje == | ||
| − | W okresie plebiscytu w 1920 r. napisał i wydał kilka broszurek propagandowych w języku niemieckim (''Mazury polskie czy niemieckie?'', ''Sprawa mazurska, Rozprawy z Niemcami'', ''Autonomia dla Mazur'') oraz wiersze (''Walczącym za sprawę mazurską'', ''Święto misyjne u gromadkarzy mazurskich'' i ''Do moich braci Mazurów''). Po wojnie, od 1952 r. współpracował ze „[[Słowo na Warmii i Mazurach |Słowem na Warmii i Mazurach]]”, w którym drukował wiele artykułów. W „[[Komunikaty Mazursko-Warmińskie |Komunikatach Mazursko-Warmińskich]]” zamieścił wspomnienia związane z działalnością Polaków w okresie plebiscytu. W pracy zbiorowej: ''Wspomnienia weteranów ruchu ludowego'', znalazł się jego artykuł o Mazurskim Związku Ludowym. Już po śmierci autora został wydany | + | W okresie plebiscytu w 1920 r. napisał i wydał kilka broszurek propagandowych w języku niemieckim (''Mazury polskie czy niemieckie?'', ''Sprawa mazurska, Rozprawy z Niemcami'', ''Autonomia dla Mazur'') oraz wiersze (''Walczącym za sprawę mazurską'', ''Święto misyjne u gromadkarzy mazurskich'' i ''Do moich braci Mazurów''). Po wojnie, od 1952 r. współpracował ze „[[Słowo na Warmii i Mazurach |Słowem na Warmii i Mazurach]]”, w którym drukował wiele artykułów. W „[[Komunikaty Mazursko-Warmińskie |Komunikatach Mazursko-Warmińskich]]” zamieścił wspomnienia związane z działalnością Polaków w okresie plebiscytu. W pracy zbiorowej: ''Wspomnienia weteranów ruchu ludowego'', znalazł się jego artykuł o Mazurskim Związku Ludowym. Już po śmierci autora został wydany pamiętnik ''Pamięć notuje i utrwala''. |
== Nagrody, odznaczenia == | == Nagrody, odznaczenia == | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
#''Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego'' / [red. nauk. Edward Martuszewski ; aut. not biograficznych Jan Burakowski et al. ; aut. bibliogr. Sabina Siemaszko, Tamara Wajsbrot.]. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1972. - S. 59-61. | #''Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego'' / [red. nauk. Edward Martuszewski ; aut. not biograficznych Jan Burakowski et al. ; aut. bibliogr. Sabina Siemaszko, Tamara Wajsbrot.]. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1972. - S. 59-61. | ||
| − | [[Category:Pisarze|Leyk,Fryderyk]] | + | [[Category:Pisarze i poeci|Leyk,Fryderyk]] |
| − | + | [[Category:Działacze społeczni|Leyk,Fryderyk]] | |
[[Category:Organizatorzy i animatorzy kultury|Leyk,Fryderyk]] | [[Category:Organizatorzy i animatorzy kultury|Leyk,Fryderyk]] | ||
[[Category:Literatura|Leyk,Fryderyk]] | [[Category:Literatura|Leyk,Fryderyk]] | ||
[[Category:Powiat szczycieński|Leyk,Fryderyk]] | [[Category:Powiat szczycieński|Leyk,Fryderyk]] | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Szczytno|Leyk,Fryderyk]] |
| − | + | [[Category:Prusy Wschodnie|Leyk,Fryderyk]] | |
| − | [[Category: | + | [[Category:1801-1918|Leyk,Fryderyk]][[Category:1919-1944|Leyk,Fryderyk]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:1945-1989|Leyk,Fryderyk]] |
Aktualna wersja na dzień 09:32, 7 sie 2014
(1885-1968) - działacz mazurskiego ruchu ludowego, publicysta, poeta, pamiętnikarz (pseud.: Mirosław Różyński, Grom)
Biografia
Fryderyk Leyk urodził się 17 sierpnia 1885 r. w Lemanach koło Szczytna, w rodzinie chłopskiej Bogumiła i Karoliny z Różyńskich. Do 1906 r. kształcił się w Seminarium Nauczycielskim w Szczytnie Następnie odbył dwuletnią służbę wojskową w garnizonie olsztyńskim, po czym wyjechał do Drezna na naukę drukarstwa i księgarstwa. W czasie I wojny światowej został wcielony do wojska. W 1919 r. musiał opuścić Mazury. W późniejszym okresie mieszkał i pracował w Toruniu, a także w Lipsku i Essen i Strasburgu. Po dojściu Hitlera do władzy osiadł w Poznaniu. W czasie II wojny światowej ukrywał się w różnych miastach pod nazwiskiem Mirosława Różyńskiego. W 1945 r. wrócił do rodzinnego Szczytna, gdzie mieszkał i pracował do śmierci. Zmarł 31 grudnia 1968 r.
Działalność
Po zakończeniu kształcenia w Dreźnie przez kilka lat prowadził własną księgarnię w Szczytnie i Ełku. W 1919 r. nawiązał kontakty z Komitetem Mazurskim, założył Mazurski Związek Ludowy i został jego pierwszym prezesem. Bezpośrednio przed plebiscytem wrócił do Szczytna i rozwinął działalność na rzecz przyłączenia Mazur do Polski. Po klęsce plebiscytu wyjechał do Torunia i podjął pracę w Okręgowym Zarządzie Lasów Państwowych. W 1924 r. został radcą emigracyjnym Konsulatu RP w Lipsku i Essen, zaś w okresie od l X 1933 r. do 31 I 1934 r. pracował w Konsulacie RP w Strasburgu, gdzie utrzymywał kontakty z polskimi górnikami, uchodzącymi z III Rzeszy. W połowie 1934 r. powrócił do kraju i do wybuchu wojny pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu. W okresie okupacji przebywał m.in. w Siedlcach, gdzie pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Nawiązał tam kontakty z miejscową inteligencją; wstąpił do Polskiego Związku Wolności. Pisał artykuły do organu tej organizacji pod nazwą „Rodło”. Po 1945 r. krótko pracował w Urzędzie Ziemskim w Działdowie. Potem zatrudniono go w referacie społeczno-politycznym Starostwa Powiatowego w Szczytnie. W latach 1947-1949 kierował Spółdzielczym Bankiem Ludowym, a następnie, do 1954 r., pracował jako księgowy w Polskich Zakładach Zbożowych. Był radnym Mazurskiej Wojewódzkiej Rady Narodowej i Powiatowej Rady Narodowej w Szczytnie. Działał też w ruchu ludowym, m.in. jako prezes Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Stronnictwa Ludowego (1946), honorowy prezes Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego na powiat szczycieński. Od 1956 r. był członkiem Związku Literatów Polskich.
Publikacje
W okresie plebiscytu w 1920 r. napisał i wydał kilka broszurek propagandowych w języku niemieckim (Mazury polskie czy niemieckie?, Sprawa mazurska, Rozprawy z Niemcami, Autonomia dla Mazur) oraz wiersze (Walczącym za sprawę mazurską, Święto misyjne u gromadkarzy mazurskich i Do moich braci Mazurów). Po wojnie, od 1952 r. współpracował ze „Słowem na Warmii i Mazurach”, w którym drukował wiele artykułów. W „Komunikatach Mazursko-Warmińskich” zamieścił wspomnienia związane z działalnością Polaków w okresie plebiscytu. W pracy zbiorowej: Wspomnienia weteranów ruchu ludowego, znalazł się jego artykuł o Mazurskim Związku Ludowym. Już po śmierci autora został wydany pamiętnik Pamięć notuje i utrwala.
Nagrody, odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1956)
- Złota Odznaka „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”
Bibliografia
- Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988 / praca zbiorowa pod red. Jana Chłosty. – Olsztyn : Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1991. - S. 49-50.
- Oracki, Tadeusz: Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. - S. 100-101.
- Rojek, Józef Jacek : Literaci & literatura Warmii i Mazur. Przewodnik eseistyczny / Józef Jacek Rojek. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. - S. 28-29.
- Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego / [red. nauk. Edward Martuszewski ; aut. not biograficznych Jan Burakowski et al. ; aut. bibliogr. Sabina Siemaszko, Tamara Wajsbrot.]. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1972. - S. 59-61.
