Klemens Frenszkowski: Różnice pomiędzy wersjami
Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
(Added tag: '1945-1960') |
|||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | (1899-1964) urzędnik pocztowy, działacz społeczny, dialektolog, pisarz | + | [[image:frenszkowski a.jpg|thumb|right|290px|Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]] |
| + | (1899-1964) - urzędnik pocztowy, działacz społeczny, dialektolog, pisarz | ||
== Biografia== | == Biografia== | ||
| − | + | Urodzony 20 lipca 1899 r. w [[ewim:Tuławki|Tuławkach]] k. [[ewim:Olsztyn|Olsztyna]], w rodzinie chłopskiej (syn Jakuba i Elżbiety). Ukończył szkołę średnią w [[ewim:Reszel|Reszlu]] i wkrótce potem – tuż przed zakończeniem I wojny światowej - został powołany do armii pruskiej. W latach 1918-1920 pracował w Olsztynie jako urzędnik pocztowy, biorąc aktywny udział w działalności polskich towarzystw regionalnych i żywo angażując się w przygotowanie plebiscytu na [[ewim:Warmia|Warmii]], [[ewim:Mazury|Mazurach]] i Powiślu 1920 r. W wyniku niekorzystnego dla Polaków wyniku plebiscytu Frenszkowski w 1921 r. musiał wyjechać z Olsztyna do Grudziądza - i tam nadal pracował w zawodzie (następnie zaś w [[ewim:Lidzbark|Lidzbarku Welskim]] i Fordonie). Tam też kontynuował działalność społeczno-polityczną w Polskim Związku Zachodnim. Tuż po wybuchu II wojny światowej, już w pierwszych dniach września 1939 r., pospiesznie przeniósł się do Skierniewic jako jeden z zagrożonych aresztowaniem przez faszystów. W marcu 1945 r. powrócił do Olsztyna i zorganizował pierwszy urząd pocztowy. Wkrótce potem został jego naczelnikiem. Jednocześnie tuż po zakończeniu wojny nawiązał współpracę z Pracownią Dialektologiczną Polskiej Akademii Nauk, dla której rejestrował regionalne słownictwo gwarowe, opisywał zwyczaje i wierzenia ludowe. W latach 1947-1957 pracował aż do emerytury jako urzędnik w Biurze Zbytu Drewna w Olsztynie. Zmarł 4 czerwca 1964 r. | |
==Twórczość== | ==Twórczość== | ||
| − | W trzy lata po śmierci Frenszkowskiego w 1967 r., Wydawnictwo "Pojezierze" wydało zbiór jego opowiadań pod tytułem | + | W trzy lata po śmierci Frenszkowskiego w 1967 r., [[Wydawnictwo Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze” |Wydawnictwo "Pojezierze"]] wydało zbiór jego opowiadań pod tytułem ''[[Śmierć Brunaczki]]''. W 1964 r. za pozostawioną w rękopisie powieść ''[[Janek]]'' pośmiertnie przyznano pisarzowi III nagrodę w konkursie Wydziału Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie oraz olsztyńskiego [[Związek Literatów Polskich. Oddział w Olsztynie| Oddziału Związku Literatów Polskich]]. |
#Frenszkowski, Klemens: ''Janek'' / Klemens Frenszkowski. - Olsztyn ; Białystok: „Pojezierze”, 1979. | #Frenszkowski, Klemens: ''Janek'' / Klemens Frenszkowski. - Olsztyn ; Białystok: „Pojezierze”, 1979. | ||
#Frenszkowski, Klemens: ''Pamiętnik Warmiaka'' / Klemens Frenszkowski ; wstęp i oprac. Jan Chłosta. - Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2005.- (Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 0585-3893 ; nr 225) | #Frenszkowski, Klemens: ''Pamiętnik Warmiaka'' / Klemens Frenszkowski ; wstęp i oprac. Jan Chłosta. - Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2005.- (Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 0585-3893 ; nr 225) | ||
| Linia 11: | Linia 12: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | #Chłosta, Jan: ''Warmia z cenzurą : Jan Chłosta wydał pamiętnik Klemensa Frenszkowskiego'' / Jan Chłosta ; rozm. Anna Szapiel // | + | #Chłosta, Jan: ''Warmia z cenzurą : Jan Chłosta wydał pamiętnik Klemensa Frenszkowskiego'' / Jan Chłosta ; rozm. Anna Szapiel // „Gazeta Olsztyńska". - 2006, nr 44, dod. „Olsztyn Dzień po Dniu", nr 750, s. 4. |
#H.G.-B.: ''Klemens Frenszkowski'' / H.G.-B. w:// Oracki, Jan: ''Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego''. – Olsztyn, Wydawnictwo „Pojezierze”, s. 17-18. | #H.G.-B.: ''Klemens Frenszkowski'' / H.G.-B. w:// Oracki, Jan: ''Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego''. – Olsztyn, Wydawnictwo „Pojezierze”, s. 17-18. | ||
| − | # | + | #''Klemens Frenszkowski : (1899-1964)'' / oprac. AP // „Gazeta Wyborcza”. - 2002, nr 170, dod. „Olsztyn", s. 6. |
| − | #Kruk, Erwin: ''Opowiadania mazurskie'' / Erwin Kruk // | + | #Kruk, Erwin: ''Opowiadania mazurskie'' / Erwin Kruk // „Głos Olsztyński". - 1968, nr 96, s. 3. |
#Swat, T.: ''Śmierć Brunaczki'' / T. Swat // „Głos Olsztyński”. - 1968 nr 189 s. 4. | #Swat, T.: ''Śmierć Brunaczki'' / T. Swat // „Głos Olsztyński”. - 1968 nr 189 s. 4. | ||
| − | [[Category:Literatura]] | + | |
| − | [[Category: | + | [[Category:Pisarze i poeci|Frenszkowski,Klemens]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:Działacze społeczni|Frenszkowski,Klemens]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:Literatura|Frenszkowski,Klemens]] |
| − | [[Category:]] | + | [[Category:Olsztyn|Frenszkowski,Klemens]] |
| − | [[Category:1945- | + | [[Category:Prusy Wschodnie|Frenszkowski,Klemens]] |
| + | [[Category:Badacze historii i kultury|Frenszkowski,Klemens]] | ||
| + | [[Category:Etnografia|Frenszkowski,Klemens]] | ||
| + | [[Category:1919-1944|Frenszkowski,Klemens]] | ||
| + | [[Category:1945-1989|Frenszkowski,Klemens]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:49, 27 cze 2018
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
(1899-1964) - urzędnik pocztowy, działacz społeczny, dialektolog, pisarz
Biografia
Urodzony 20 lipca 1899 r. w Tuławkach k. Olsztyna, w rodzinie chłopskiej (syn Jakuba i Elżbiety). Ukończył szkołę średnią w Reszlu i wkrótce potem – tuż przed zakończeniem I wojny światowej - został powołany do armii pruskiej. W latach 1918-1920 pracował w Olsztynie jako urzędnik pocztowy, biorąc aktywny udział w działalności polskich towarzystw regionalnych i żywo angażując się w przygotowanie plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu 1920 r. W wyniku niekorzystnego dla Polaków wyniku plebiscytu Frenszkowski w 1921 r. musiał wyjechać z Olsztyna do Grudziądza - i tam nadal pracował w zawodzie (następnie zaś w Lidzbarku Welskim i Fordonie). Tam też kontynuował działalność społeczno-polityczną w Polskim Związku Zachodnim. Tuż po wybuchu II wojny światowej, już w pierwszych dniach września 1939 r., pospiesznie przeniósł się do Skierniewic jako jeden z zagrożonych aresztowaniem przez faszystów. W marcu 1945 r. powrócił do Olsztyna i zorganizował pierwszy urząd pocztowy. Wkrótce potem został jego naczelnikiem. Jednocześnie tuż po zakończeniu wojny nawiązał współpracę z Pracownią Dialektologiczną Polskiej Akademii Nauk, dla której rejestrował regionalne słownictwo gwarowe, opisywał zwyczaje i wierzenia ludowe. W latach 1947-1957 pracował aż do emerytury jako urzędnik w Biurze Zbytu Drewna w Olsztynie. Zmarł 4 czerwca 1964 r.
Twórczość
W trzy lata po śmierci Frenszkowskiego w 1967 r., Wydawnictwo "Pojezierze" wydało zbiór jego opowiadań pod tytułem Śmierć Brunaczki. W 1964 r. za pozostawioną w rękopisie powieść Janek pośmiertnie przyznano pisarzowi III nagrodę w konkursie Wydziału Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie oraz olsztyńskiego Oddziału Związku Literatów Polskich.
- Frenszkowski, Klemens: Janek / Klemens Frenszkowski. - Olsztyn ; Białystok: „Pojezierze”, 1979.
- Frenszkowski, Klemens: Pamiętnik Warmiaka / Klemens Frenszkowski ; wstęp i oprac. Jan Chłosta. - Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2005.- (Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 0585-3893 ; nr 225)
- Frenszkowski, Klemens: Śmierć Brunaczki : opowiadania / Klemens Frenszkowski ; [il. Hieronim Skurpski]. - Olsztyn: Wydawnictwo „Pojezierze”, 1967.
Bibliografia
- Chłosta, Jan: Warmia z cenzurą : Jan Chłosta wydał pamiętnik Klemensa Frenszkowskiego / Jan Chłosta ; rozm. Anna Szapiel // „Gazeta Olsztyńska". - 2006, nr 44, dod. „Olsztyn Dzień po Dniu", nr 750, s. 4.
- H.G.-B.: Klemens Frenszkowski / H.G.-B. w:// Oracki, Jan: Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego. – Olsztyn, Wydawnictwo „Pojezierze”, s. 17-18.
- Klemens Frenszkowski : (1899-1964) / oprac. AP // „Gazeta Wyborcza”. - 2002, nr 170, dod. „Olsztyn", s. 6.
- Kruk, Erwin: Opowiadania mazurskie / Erwin Kruk // „Głos Olsztyński". - 1968, nr 96, s. 3.
- Swat, T.: Śmierć Brunaczki / T. Swat // „Głos Olsztyński”. - 1968 nr 189 s. 4.
