Teofil Ruczyński

Portret T. Ruczyńskiego znajdujący się w Zespole Szkół w Prątnicy.
Źródło:

Spotkanie w PAX, Iława 1975.
Fot. Czesław Wasiłowski

Odznaczenie wręczane przez Czesława Szadziewicza, Lubawa 1976.
Fot. Czesław Wasiłowski

„Pojezierze”, Olsztyn 1972.

„Pojezierze”, Olsztyn 1978.

(1896-1979) – nauczyciel, poeta, dziennikarz, działacz regionalny

Biografia

Urodził się l lipca 1896 r. w Zwiniarzu koło Lubawy w rodzinie chłopskiej Franciszka i Marii z Rosiewiczów. W latach 1916-1918 odbył służbę wojskową w wojsku niemieckim. W 1922 r. ukończył Seminarium Nauczycielskie w Lubawie. W październiku 1939 r. został uwięziony i przebywał jako zakładnik na Pawiaku. Potem ukrywał się w Mławie, podejmując różne dorywcze zajęcia. W maju 1945 r. zamieszkał w Olsztynie, gdzie pracował do 1955 r. Po przejściu na emeryturę zamieszkał na stałe w Lubawie. Zmarł 8 czerwca 1979 r.

Działalność

Po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego był nauczycielem w powiecie działdowskim, początkowo w Sochach, a następnie do 1939 r. w Tuczkach. Prowadził wówczas szeroką działalność społeczno-kulturalną. Po zakończeniu wojny zorganizował szkołę w Dąbku pod Mławą. W Olsztynie prowadził kurs pedagogiczny, a następnie podjął pracę w Wydziale Oświaty Prezydium Miejskiej Rady Narodowej i do 1955 r. był nauczycielem historii w Liceum Ogólnokształcącym nr 1. Należał do współzałożycieli „Słowa na Warmii i Mazurach”. Był członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych, Związku Literatów Polskich i Stowarzyszenia PAX.

Twórczość

Pisał wiersze, baśnie, opowiadania, wspomnienia oraz poświęcił się zbieraniu folkloru. W swoich artykułach dużo miejsca poświęcał zwłaszcza Lubawie Debiutował w 1920 r. wierszem Trzeci Maj, zamieszczonym w „Głosie Lubawskim”. Przed 1939 r. wiele wierszy drukował w pismach pomorskich (m.in. w: „Dzienniku Tczewskim”, „Słowie Pomorskim”, „Pielgrzymie”, „Drwęcy”). Bezpośrednio po wojnie zamieszczał swoje wiersze w „Życiu Olsztyńskim” i w „Głosie Olsztyńskim”, a od 1952 r. w „Słowie na Warmii i Mazurach”. Jego utwory poetyckie i teksty prozatorskie były również zamieszczane w ogólnopolskich i regionalnych antologiach.

Publikacje

Zbiory wierszy

• Poezje Warmii i Mazur (1953) - współautor
• Z sercem, z duszą... (1965)
• Wybór wierszy (1972)

Publikacje prozatorskie

• Opowiadania z pogranicza (1973)
• Z tamtych lat (1977) - pamiętnik
• Biała Pani na Zamku Lubawskim (1978) - baśń ludowa

Nagrody i odznaczenia

Za swoją działalność został odznaczony:

• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
• Srebrnym Krzyżem Zasługi
• Złotą Odznaką „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”
• Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”

Otrzymał również nagrody:

• Nagroda im. W. Pietrzaka (1962) – zbiorowa
• Nagroda miesięcznika „Warmia i Mazury” (1976)
• Regionalna Nagroda im. Michała Lengowskiego przyznawaną przez Stowarzyszenie PAX (1977)

Bibliografia

1. Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988 / praca zbiorowa pod red. Jana Chłosty. – Olsztyn : Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1991, s: 83-84.
2. Oracki, Tadeusz: Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975 – S. 145.
3. Rojek, Józef Jacek: Literaci & literatura Warmii i Mazur. Przewodnik eseistyczny / Józef Jacek Rojek. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 21-22.
4. Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego / [red. nauk. Edward Martuszewski ; aut. not biograficznych Jan Burakowski et al. ; aut. bibliogr. Sabina Siemaszko, Tamara Wajsbrot.]. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1972. – S. 115-117.

Zobacz też

Strona internetowa Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Teofila Ruczyńskiego w Lubawie