Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza. Oddział w Olsztynie

Oddział ogólnopolskiego stowarzyszenia, działający w Olsztynie od 1950 r.

Siedziba

Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego, ul. Kurta Obitza 1, 10-725 Olsztyn

Historia

Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza zostało założone w 1886 r. we Lwowie przez młodych nauczycieli gimnazjalnych. Celem stowarzyszenia było przede wszystkim propagowanie wiedzy o Mickiewiczu, zbieranie materiałów dotyczących jego twórczości oraz ich komentowanie. Organizacja rozwijała swoją działalność w okresie II Rzeczypospolitej i przetrwała II wojnę światową. W pierwszych latach po wojnie wznowiono jej działalność w różnych regionach kraju. W tym czasie nauczyciele i ludzie związani ze szkołą zapoczątkowali prace w kierunku odbudowania i organizowania życia kulturalnego na terenie Warmii i Mazur. Efektem tych starań było podjęcie decyzji o powołaniu w dniu 10 czerwca 1950 r., na okręgowej konferencji polonistów, Oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza w Olsztynie. Inicjatorką utworzenia oddziału była ówczesna kierowniczka Ośrodka Dydaktyczno-Naukowego Języka Polskiego w Olsztynie, nauczycielka języka polskiego, Jadwiga Lindner. Na listę pierwszych członków towarzystwa wpisały się 23 osoby, które wybrały Zarząd Oddziału złożony z 10 osób. W jego skład weszli: Leon Sienkiewicz (przewodniczący), Romuald Hirle (zastępca), Maria Kobylańska (sekretarz), Anna Morawska (skarbnik), Jadwiga Lindner, Aleksandra Nafalska, Antoni Jucewicz, Maria Prokopowicz, Józefa Minurska, Stanisława Nieznańska. Pierwszym prezesem towarzystwa został Leon Sienkiewicz.

Władze

• Leon Sienkiewicz (1950-1951)
• Jadwiga Lindner (1951-1975)
• Anna Mackowicz (1975-1990)
• Krystyna Stasiewicz (1990- )

Cele

• naukowe badanie dziejów piśmiennictwa polskiego ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Adama Mickiewicza i współczesnej mu literatury i kultury
• budzenie zamiłowania do literatury polskiej, naukowe pogłębianie jej znajomości, popularyzacja osiągnięć nauki o literaturze
• troska o program edukacji polonistycznej, opiniowanie programów i metod nauczania literatury ojczystej

Działalność

Olsztyński oddział Towarzystwa od początku służył przede wszystkim potrzebom szkół i nauczycieli. Organizował spotkania, wykłady i odczyty, umożliwiające nauczycielom bezpośredni kontakt z wybitnymi ludźmi nauki i kultury. W ciągu 30 lat istnienia oddziału odbyło się w Olsztynie 245 odczytów, wygłaszanych na walnych zebraniach, na sesjach naukowych, z okazji ważnych rocznic oraz w innych okolicznościach. Prelegentami byli wybitni przedstawiciele nauki i krytyki literackiej, reprezentujący różne ośrodki uniwersyteckie i placówki naukowe. Tematyka wystąpień obejmowała głównie historię literatury i literaturę współczesną Oprócz działalności odczytowej towarzystwo organizowało sesje naukowe z okazji ważnych rocznic, zapraszając zarówno własnych członków, jak i nauczycieli szkół średnich i wyższych, uczniów, studentów i bibliotekarzy. Zorganizowano lub współorganizowano m.in. spotkania twórcze z okazji:

• z okazji setnej rocznicy urodzin Stefana Żeromskiego (1964)
• z okazji 25-lecia literatury PRL-u (1970)
• z okazji 25-lecia działalności oddziału w Olsztynie (1975)
• poświęcone literaturze dla dzieci i młodzieży (1977)
• z okazji czterysta pięćdziesiątej rocznicy urodzin Jana Kochanowskiego (1980)
• poświęcone twórczości Cypriana Kamila Norwida (1983)
• poświęcone Biskupowi Warmińskiemu Ignacemu Krasickiemu (1985)

Również w latach dziewięćdziesiątych współorganizowano sesje naukowe poświęcone m.in. twórczości Jana Kasprowicza i Juliusza Słowackiego. Olsztyński oddział Towarzystwa organizował także plenery literackie, we współpracy z oddziałem Związku Literatów Polskich oraz z pomocą Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych. Tę formę działalności promowała głównie Anna Mackowicz, która podejmowała próby promowania literatury tworzonej w regionie. Jej aspiracją było włączenie do kanonu lektur, przynajmniej szkół z terenu Warmii i Mazur, dzieł niektórych autorów, a także kształtowanie znajomości historii regionu i odbicia problemów regionu w programach szkolnych. Zmierzała więc do zaangażowania pisarzy w tę sprawę, ale najpierw, poprzez spotkania z nauczycielami, chciała przybliżyć ich twórczość dydaktykom z regionu. Do 1989 r. odbyło się osiem plenerów. Kolejno organizowano je w Ostródzie (1976), Lidzbarku Warmińskim (1977), Nidzicy (1978), Szczytnie (1979), Smolajnach (1980), Kętrzynie (1981) i po przerwie w Jażdżówkach (1987 i 1988). Działalność Towarzystwa w Olsztynie miała jeszcze jeden istotny wymiar. Podejmując różnego rodzaju przedsięwzięcia rozwijano kontakty i integrowano środowiska różnych instytucji, m.in. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego i |Związku Literatów Polskich.

Bibliografia

1. Chłosta-Zielonka, Joanna: Życie literackie Warmii i Mazur w latach 1945-1989 / Joanna Chłosta-Zielonka. – Olsztyn : UWM, 2010. – S. 176-185.
2. Lindner, Jadwiga: O działalności Oddziału Olsztyńskiego Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza / Jadwiga Lindner // „Pojezierze”. – 1973, nr 1, s. 22-23.
3. Mankowicz, Anna: Ćwierćwiecze Oddziału Olsztyńskiego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza / Anna Mackowicz // W: Zeszyt Pedagogiczny. Z badań oświatowych na Warmii i Mazurach. Olsztyn : Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Olsztynie, 1976. – S. 191-193.