Vader: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
(Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | zespół wykonujący muzykę z pogranicza thrash- i death metalu [[Image:Front.jpg|frame|right]] | + | [[ewim:Olsztyn|Olsztyński]] zespół wykonujący muzykę z pogranicza thrash- i death metalu. [[Image:Front.jpg|frame|right|Logo z oficjalnej strony zespołu.<br>Źródło:http://www.vader.pl]] |
== Skład == | == Skład == | ||
Linia 5: | Linia 5: | ||
=== Obecny === | === Obecny === | ||
− | [[Image:Vaderband.jpg|frame|right]] | + | [[Image:Vaderband.jpg|frame|right|Vader w 2009 roku.<br>Źródło:[http://www.vader.pl/band.html http://www.vader.pl]]] |
*[[Piotr Wiwczarek|Piotr „Peter” Wiwczarek]] (git., voc.) – (od 1983) | *[[Piotr Wiwczarek|Piotr „Peter” Wiwczarek]] (git., voc.) – (od 1983) | ||
Linia 21: | Linia 21: | ||
*[[Krzysztof Raczkowski|Krzysztof „Docent” („Doc”) Raczkowski]] (dr.) – (1988-2005) | *[[Krzysztof Raczkowski|Krzysztof „Docent” („Doc”) Raczkowski]] (dr.) – (1988-2005) | ||
*[[Piotr Kuzioła|Piotr „Berial” Kuzioła]] (bass) – (1991-1992) | *[[Piotr Kuzioła|Piotr „Berial” Kuzioła]] (bass) – (1991-1992) | ||
− | *[[Jarosław Łabieniec|Jarosław „China” Łabieniec]] (git.) – ( | + | *[[Jarosław Łabieniec|Jarosław „China” Łabieniec]] (git.) – (1992-1996) |
*[[Leszek Rakowski|Leszek „Shambo” Rakowski]] (bass) - (1993-2001) | *[[Leszek Rakowski|Leszek „Shambo” Rakowski]] (bass) - (1993-2001) | ||
− | *[[Maurycy Stefanowicz|Maurycy „Mauser” Stefanowicz]] (git.) – ( | + | *[[Maurycy Stefanowicz|Maurycy „Mauser” Stefanowicz]] (git.) – (1996-2008) |
*[[Marcin Gołębiewski|Marcin „Ząbek” Gołębiewski]] (dr.) – (1999) | *[[Marcin Gołębiewski|Marcin „Ząbek” Gołębiewski]] (dr.) – (1999) | ||
*[[Konrad Karchut|Konrad „Simon” Karchut]] (bass) – (2002-2003) | *[[Konrad Karchut|Konrad „Simon” Karchut]] (bass) – (2002-2003) | ||
Linia 34: | Linia 34: | ||
== Historia == | == Historia == | ||
− | Zespół powstał jesienią 1983 roku<ref>Według informacji podanej przez „Petera” na oficjalnej stronie zespołu [http://www.vader.pl/bio.html] </ref>w Olsztynie z inicjatywy [[Piotr Wiwczarek|Piotra „Petera” Wiwczarka]] i [[Zbigniew Wróblewski|Zbigniewa „Viki” Wróblewskiego]]. Do 1985 roku skład grupy zmieniał się kilkakrotnie (przez zespół przewinęło się ok. 20 muzyków) i dopiero pod koniec 1985 roku ukształtował ostatecznie (liczył pięciu muzyków). W 1989 roku zespół nagrał w studiu [[Polskie Radio Olsztyn|Polskiego Radia Olsztyn]] pierwsze oficjalne demo ''Necrolust'', zaś już rok później następne – ''Morbid Reich''. Kaseta ta, wydana przez niezależną wytwórnię „Carnage Rec." z Warszawy, stała się, na owe czasy, swoistą wizytówką zespołu zarówno z racji materiału muzycznego, jak i charakterystycznego logo zespołu (autorstwa Roberta Ganczarskiego) umieszczonego na kasecie. Latem 1992 roku zespół nagrywa swój debiutancki album ''The Ultimate Incantation'' w „Rhytm Studio” Paula Johnsona w Wielkiej Brytanii.<ref>Materiał do tego albumu zrealizowali „Peter” z „Docentem” ponieważ tuż przed sesją grupę opuścił „Jackie” oraz zastępujący go „Berial”</ref> W roku 1996 do zespołu dołącza [[Maurycy Stefanowicz|Maurycy „Mauser” Stefanowicz]] (zastępuje [[Jarosław Łabieniec|Jarosława „Chinę” Łabieńca]]). Grupa nagrywa trzy albumy w olsztyńskim [[Selani Studio|Selani Studio]] oraz po raz pierwszy wyjeżdża do Japonii, gdzie rejestruje koncertowy album ''Live in Japan''. Kolejny, czwarty już album zatytułowany ''Litany'' nagrano w gdańskim Studio Red w grudniu 1999 roku. Rok później album wydaje „Metal Blade” - jednocześnie organizator prawie 250 koncertów (na przestrzeni dwóch lat) promujących płytę. W XXI wiek „Vader” wkroczył z kolejnym albumem ''Revelations'' nagranym w 2002 roku w Studiu Red oraz koncertami na czterech kontynentach. Dwa lata później zespół promował kolejny album (''The Beast'') oraz otwierał koncert zespołu „Metallica” w Polsce na stadionie w Chorzowie. Kolejne lata przyniosły realizację następnych albumów: ''Impressions in Blood'' (2006), ''XXV'' (2008), ''Necropolis'' (2009) oraz udział w festiwalach i trasach koncertowych promujących kolejne projekty zespołu. | + | Zespół powstał jesienią 1983 roku<ref>Według informacji podanej przez „Petera” na oficjalnej stronie zespołu. [http://www.vader.pl/bio.html] </ref>w Olsztynie z inicjatywy [[Piotr Wiwczarek|Piotra „Petera” Wiwczarka]] i [[Zbigniew Wróblewski|Zbigniewa „Viki” Wróblewskiego]]. Do 1985 roku skład grupy zmieniał się kilkakrotnie (przez zespół przewinęło się ok. 20 muzyków) i dopiero pod koniec 1985 roku ukształtował ostatecznie (liczył pięciu muzyków). W 1989 roku zespół nagrał w studiu [[Polskie Radio Olsztyn|Polskiego Radia Olsztyn]] pierwsze oficjalne demo ''Necrolust'', zaś już rok później następne – ''Morbid Reich''. Kaseta ta, wydana przez niezależną wytwórnię „Carnage Rec." z Warszawy, stała się, na owe czasy, swoistą wizytówką zespołu zarówno z racji materiału muzycznego, jak i charakterystycznego logo zespołu (autorstwa Roberta Ganczarskiego) umieszczonego na kasecie. Latem 1992 roku zespół nagrywa swój debiutancki album ''The Ultimate Incantation'' w „Rhytm Studio” Paula Johnsona w Wielkiej Brytanii.<ref>Materiał do tego albumu zrealizowali „Peter” z „Docentem” ponieważ tuż przed sesją grupę opuścił „Jackie” oraz zastępujący go „Berial”.</ref> W roku 1996 do zespołu dołącza [[Maurycy Stefanowicz|Maurycy „Mauser” Stefanowicz]] (zastępuje [[Jarosław Łabieniec|Jarosława „Chinę” Łabieńca]]). Grupa nagrywa trzy albumy w olsztyńskim [[Selani Studio|Selani Studio]] oraz po raz pierwszy wyjeżdża do Japonii, gdzie rejestruje koncertowy album ''Live in Japan''. Kolejny, czwarty już album zatytułowany ''Litany'' nagrano w gdańskim Studio Red w grudniu 1999 roku. Rok później album wydaje „Metal Blade” - jednocześnie organizator prawie 250 koncertów (na przestrzeni dwóch lat) promujących płytę. W XXI wiek „Vader” wkroczył z kolejnym albumem ''Revelations'' nagranym w 2002 roku w Studiu Red oraz koncertami na czterech kontynentach. Dwa lata później zespół promował kolejny album (''The Beast'') oraz otwierał koncert zespołu „Metallica” w Polsce na stadionie w Chorzowie. Kolejne lata przyniosły realizację następnych albumów: ''Impressions in Blood'' (2006), ''XXV'' (2008), ''Necropolis'' (2009) oraz udział w festiwalach i trasach koncertowych promujących kolejne projekty zespołu. |
− | == Działalność [[Image:Vader5.jpg|frame|right]] | + | == Działalność == |
+ | [[Image:Vader5.jpg|frame|right|Koncert zespołu w Wenezueli (2008).<br>Źródło:[http://www.myspace.com/vader/photos/10896687 http://www.myspace.com]]] | ||
− | Jeden pierwszych koncertów, na którym | + | Jeden z pierwszych koncertów, na którym grupa pokazała swoje możliwości, odbył się w 1985 roku w klubie studenckim „Luzak”. Natomiast pierwsze zagraniczne koncerty zespół odbył w latach 1990-1991 w ZSRR. Na przestrzeni 25 lat „Vader” uczestniczył w trasach koncertowych i festiwalach w kraju i za granicą, promując własne wydawnictwa oraz firmując projekty innych czołowych zespołów gatunku ''death metal''. |
== Trasy koncertowe (wybór) == | == Trasy koncertowe (wybór) == | ||
Linia 60: | Linia 61: | ||
*2006 – czwarta edycja „Blitzkrieg” (z udziałem m.in.: „Dethroned”, „Severe Torture”, „Nightrage”) | *2006 – czwarta edycja „Blitzkrieg” (z udziałem m.in.: „Dethroned”, „Severe Torture”, „Nightrage”) | ||
*2007 - kolejne koncerty w Japonii (w towarzystwie m.in.: „Brutal Truth” i „Cryptopsy”), na Wschodzie (u boku „Krisiun”, „Rotting Christ” i „Incantation”) oraz Skandynawii | *2007 - kolejne koncerty w Japonii (w towarzystwie m.in.: „Brutal Truth” i „Cryptopsy”), na Wschodzie (u boku „Krisiun”, „Rotting Christ” i „Incantation”) oraz Skandynawii | ||
− | *2008 - trasa na 25 lecie zespołu obejmująca m.in. 44 koncerty w Europie | + | *2008 - trasa na 25 lecie zespołu obejmująca m.in. 44 koncerty w Europie oraz w Ameryce Południowej (m.in. Brazylia, Wenezuela) |
*2009 – koncerty w Europie (m.in. z zespołami: „Deicide” oraz „Samael” oraz trasa koncertowa w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (u boku zespołów: „Decripit Birth” i „Warbringer”) | *2009 – koncerty w Europie (m.in. z zespołami: „Deicide” oraz „Samael” oraz trasa koncertowa w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (u boku zespołów: „Decripit Birth” i „Warbringer”) | ||
*2010 – koncerty w Europie z zespołem „Marduk”, udział w miesięcznej, jubileuszowej trasie zespołu „Overkill”, miesięczna trasa na Wyspach Brytyjskich, Skandynawii i w krajach Beneluksu, europejska trasa z „Deicide” i „Marduk” oraz koncerty we Wschodniej Europie (Rosja, Białoruś, Ukraina i Mołdawia) | *2010 – koncerty w Europie z zespołem „Marduk”, udział w miesięcznej, jubileuszowej trasie zespołu „Overkill”, miesięczna trasa na Wyspach Brytyjskich, Skandynawii i w krajach Beneluksu, europejska trasa z „Deicide” i „Marduk” oraz koncerty we Wschodniej Europie (Rosja, Białoruś, Ukraina i Mołdawia) | ||
− | == Dyskografia (wybór) | + | == Dyskografia (wybór) == |
− | (na podstawie [http://www.metal-archives.com/band.php?id=145 „Encyclopaedia Metallum”]) | + | (na podstawie [http://www.metal-archives.com/band.php?id=145 „Encyclopaedia Metallum”]) [[Image:Dark.jpg|frame|right|Płyta ''An Act of Darkness'' z 1995 roku.<br>Źródło:[http://www.myspace.com/vader/photos/2010126 http://www.myspace.com]]] |
=== Dema === | === Dema === | ||
Linia 78: | Linia 79: | ||
*''The Ultimate Incantation'' (1992) | *''The Ultimate Incantation'' (1992) | ||
*''De Profundis'' (1995) | *''De Profundis'' (1995) | ||
− | *''Black to the Blind'' (1997) | + | *''Black to the Blind'' (1997) |
*''Litany'' (2000) | *''Litany'' (2000) | ||
*''Revelations'' (2002) | *''Revelations'' (2002) | ||
*''The Beast'' (2004) | *''The Beast'' (2004) | ||
*''Impressions in Blood'' (2006) | *''Impressions in Blood'' (2006) | ||
− | *''Necropolis'' (2009) [[Image:Ultimate.jpg|frame|right]] | + | *''Necropolis'' (2009) [[Image:Ultimate.jpg|frame|right|Płyta ''The Ultimate Incantation'' z 1992 roku.<br>Źródło:[http://www.myspace.com/vader/photos/2010194 http://www.myspace.com]]] |
− | === Single | + | === Single === |
*''An Act of Darkness / I.F.Y'' (1995) | *''An Act of Darkness / I.F.Y'' (1995) | ||
Linia 99: | Linia 100: | ||
*''Live in Japan'' (1998) | *''Live in Japan'' (1998) | ||
− | === Minialbumy | + | === Minialbumy === |
+ | [[Image:Necropolis.jpg|frame|right|Płyta ''Necropolis'' z 2009 roku.<br>Źródło:[http://www.vader.pl/necropolis.html http://www.vader.pl]]] | ||
*''Sothis'' (1994) | *''Sothis'' (1994) | ||
Linia 120: | Linia 122: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
− | #Gnoiński, Leszek: ''Encyklopedia polskiego rocka'' / Leszek Gnoiński, Jan Skaradziński. – Konin | + | #Gnoiński, Leszek: ''Encyklopedia polskiego rocka'' / Leszek Gnoiński, Jan Skaradziński. – Konin: Wydawnictwo IN ROCK, 1996. – S. 430-432. |
#[http://www.metal-archives.com/band.php?id=145 ''Encyclopaedia Metallum'']. | #[http://www.metal-archives.com/band.php?id=145 ''Encyclopaedia Metallum'']. | ||
− | #Rogowiecki, Roman | + | #Rogowiecki, Roman: ''Kariera Vadera'' / Roman Rogowiecki // „Newsweek”. – 2002, nr 23, s. 106. |
− | #Peter | + | #Peter: ''Szatańskie wersety: nie taki diabeł straszny'' / Peter ; rozm. przepr. Michał Tyliński // „Trybuna”. – 2002, nr 124, s. 14. |
− | #Wiwczarek, Piotr | + | #Wiwczarek, Piotr: ''Muzyka ponad emocje'' / Piotr Wiwczarek ; rozm. przepr. Marek Książek // „Nasz Olsztyniak”. – (2004), s. 7. |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
== Przypisy == | == Przypisy == | ||
− | + | <references /> | |
− | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
+ | *[http://www.vader.pl Oficjalna strona zespołu] | ||
+ | *[http://www.youtube.com/panzervader Oficjalny kanał Vader na YouTube] | ||
− | + | [[Category:Muzyka]] [[Category:Olsztyn]] [[Category:Zespoły muzyczne]] [[Category: 1945-1989]] [[Category:1990-]] | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | [[Category:Muzyka]] [[Category:Olsztyn]] [[Category: |
Aktualna wersja na dzień 10:32, 3 paź 2014
Spis treści
Skład
Obecny
- Piotr „Peter” Wiwczarek (git., voc.) – (od 1983)
- Tomasz „Reyash” Rejek (bass, voc.) – (od 2008)
- Paweł „Paul” Jaroszewicz (dr.) – (od 2008)
- Marek „Spider” Pająk (git.) – (od 2010)
Byli członkowie zespołu
- Zbigniew „Vika” Wróblewski (git.) – (1983-1986)
- Grzegorz „Belial” („Jacho”) Jackowski (dr.) – (1986-1987)
- Robert „Astaroth” („Rob”) Struczewski (bass) – (1986)
- Robert „Czarny” Czarneta (voc.) – (1986-1988)
- Jacek „Jackie” Kalisz (bass) – (1999-1991, 1993)
- Krzysztof „Docent” („Doc”) Raczkowski (dr.) – (1988-2005)
- Piotr „Berial” Kuzioła (bass) – (1991-1992)
- Jarosław „China” Łabieniec (git.) – (1992-1996)
- Leszek „Shambo” Rakowski (bass) - (1993-2001)
- Maurycy „Mauser” Stefanowicz (git.) – (1996-2008)
- Marcin „Ząbek” Gołębiewski (dr.) – (1999)
- Konrad „Simon” Karchut (bass) – (2002-2003)
- Marcin „Novy” Nowak (bass) – (2003-2008)
- Dariusz „Daray” Brzozowski (dr.) – (2005-2008)
- Marcin „Martin” Rygiel (bass) – (2008)
- Wacław „Vogg” Kiełtyka (git.) – (2008-2009)
- Marco Martell (git.) – gościnnie na trasie z zespołem „Overkill” w 2010 r.
Historia
Zespół powstał jesienią 1983 roku[1]w Olsztynie z inicjatywy Piotra „Petera” Wiwczarka i Zbigniewa „Viki” Wróblewskiego. Do 1985 roku skład grupy zmieniał się kilkakrotnie (przez zespół przewinęło się ok. 20 muzyków) i dopiero pod koniec 1985 roku ukształtował ostatecznie (liczył pięciu muzyków). W 1989 roku zespół nagrał w studiu Polskiego Radia Olsztyn pierwsze oficjalne demo Necrolust, zaś już rok później następne – Morbid Reich. Kaseta ta, wydana przez niezależną wytwórnię „Carnage Rec." z Warszawy, stała się, na owe czasy, swoistą wizytówką zespołu zarówno z racji materiału muzycznego, jak i charakterystycznego logo zespołu (autorstwa Roberta Ganczarskiego) umieszczonego na kasecie. Latem 1992 roku zespół nagrywa swój debiutancki album The Ultimate Incantation w „Rhytm Studio” Paula Johnsona w Wielkiej Brytanii.[2] W roku 1996 do zespołu dołącza Maurycy „Mauser” Stefanowicz (zastępuje Jarosława „Chinę” Łabieńca). Grupa nagrywa trzy albumy w olsztyńskim Selani Studio oraz po raz pierwszy wyjeżdża do Japonii, gdzie rejestruje koncertowy album Live in Japan. Kolejny, czwarty już album zatytułowany Litany nagrano w gdańskim Studio Red w grudniu 1999 roku. Rok później album wydaje „Metal Blade” - jednocześnie organizator prawie 250 koncertów (na przestrzeni dwóch lat) promujących płytę. W XXI wiek „Vader” wkroczył z kolejnym albumem Revelations nagranym w 2002 roku w Studiu Red oraz koncertami na czterech kontynentach. Dwa lata później zespół promował kolejny album (The Beast) oraz otwierał koncert zespołu „Metallica” w Polsce na stadionie w Chorzowie. Kolejne lata przyniosły realizację następnych albumów: Impressions in Blood (2006), XXV (2008), Necropolis (2009) oraz udział w festiwalach i trasach koncertowych promujących kolejne projekty zespołu.
Działalność
Jeden z pierwszych koncertów, na którym grupa pokazała swoje możliwości, odbył się w 1985 roku w klubie studenckim „Luzak”. Natomiast pierwsze zagraniczne koncerty zespół odbył w latach 1990-1991 w ZSRR. Na przestrzeni 25 lat „Vader” uczestniczył w trasach koncertowych i festiwalach w kraju i za granicą, promując własne wydawnictwa oraz firmując projekty innych czołowych zespołów gatunku death metal.
Trasy koncertowe (wybór)
(dane z oficjalnej strony zespołu)
- 1993 – koncerty z „Bolt Thrower” i „Grave” w Europie
- 1993 – koncerty u boku „Deicide” i Suffocation” w USA
- 1993 – trasa koncertowa z zespołem „Proletaryat”
- 1994 – dwie trasy koncertowe w Europie promujące płytę Sothis (u boku „Malevolent Creation”)
- 1995 – trasa koncertowa w Europie wraz z zespołem „Cannibal Corpse” i „Immolation”
- 1995 – koncerty z „Monstrosity” oraz „Broken Hope” w USA
- 1996 – pierwsza własna trasa koncertowa w Polsce (z zespołami: „Proletaryat”, „Sweet Noise” oraz „Testor”)
- 1997 – koncerty w Europie u boku „Morbid Angel”
- 1998 – koncerty w Japonii
- 1999 – koncerty w Europie wraz z zespołami: „Six Feet Under” i „Nile”
- 2000-2002 – koncerty m.in. z: „Deicide”, „Immortal”, „Vital Remains” w Europie oraz z „”Gorguts”, „Cryptopsy”, „Dying Fetus”, „Deeds of Flesh” w USA i kolejny wyjazd do Japonii.
- 2002 – pierwsza edycja trasy pn. „Blitzkrieg” w Polsce (z udziałem m.in. zespołów: „Decapitated”, „Frontside” i „Vesania”)
- 2004 – koncerty promujące płytę The Beast oraz druga edycja trasy „Blitzkrieg” (ponad 200 koncertów na całym świecie, a w tym także na Wschodzie (Rosja, Litwa, Łotwa, Ukraina, Białoruś) i Bałkanach (Grecja, Turcja, Bułgaria i Rumunia)
- 2005 – kolejna edycja trasy „Blitzkrieg III” w Europie
- 2006 – czwarta edycja „Blitzkrieg” (z udziałem m.in.: „Dethroned”, „Severe Torture”, „Nightrage”)
- 2007 - kolejne koncerty w Japonii (w towarzystwie m.in.: „Brutal Truth” i „Cryptopsy”), na Wschodzie (u boku „Krisiun”, „Rotting Christ” i „Incantation”) oraz Skandynawii
- 2008 - trasa na 25 lecie zespołu obejmująca m.in. 44 koncerty w Europie oraz w Ameryce Południowej (m.in. Brazylia, Wenezuela)
- 2009 – koncerty w Europie (m.in. z zespołami: „Deicide” oraz „Samael” oraz trasa koncertowa w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (u boku zespołów: „Decripit Birth” i „Warbringer”)
- 2010 – koncerty w Europie z zespołem „Marduk”, udział w miesięcznej, jubileuszowej trasie zespołu „Overkill”, miesięczna trasa na Wyspach Brytyjskich, Skandynawii i w krajach Beneluksu, europejska trasa z „Deicide” i „Marduk” oraz koncerty we Wschodniej Europie (Rosja, Białoruś, Ukraina i Mołdawia)
Dyskografia (wybór)
(na podstawie „Encyclopaedia Metallum”)Dema
- Live in Decay (1986)
- Necrolust (1989)
- Morbid Reich (1990)
Albumy
- The Ultimate Incantation (1992)
- De Profundis (1995)
- Black to the Blind (1997)
- Litany (2000)
- Revelations (2002)
- The Beast (2004)
- Impressions in Blood (2006)
- Necropolis (2009)
Single
- An Act of Darkness / I.F.Y (1995)
- Carnal / Black to the Blind (1997)
- Xeper / North (2000)
- Beware the Beast (2004)
- v.666 (2008)
- The Upcoming Chaos (2008)
Albumy koncertowe
- The Darkest Age - Live (1993)
- Live in Japan (1998)
Minialbumy
- Sothis (1994)
- Kingdom (1998)
- Reign Forever World (2002)
- Blood (2003)
- The Art of War (2005)
- Lead Us!!! (2008)
Albumy tribute
- Future of the Past (1996)
Kompilacje
- Reborn in Chaos (1997)
- Blood / Reign Forever World (2003)
- XXV (2008)
Bibliografia
- Gnoiński, Leszek: Encyklopedia polskiego rocka / Leszek Gnoiński, Jan Skaradziński. – Konin: Wydawnictwo IN ROCK, 1996. – S. 430-432.
- Encyclopaedia Metallum.
- Rogowiecki, Roman: Kariera Vadera / Roman Rogowiecki // „Newsweek”. – 2002, nr 23, s. 106.
- Peter: Szatańskie wersety: nie taki diabeł straszny / Peter ; rozm. przepr. Michał Tyliński // „Trybuna”. – 2002, nr 124, s. 14.
- Wiwczarek, Piotr: Muzyka ponad emocje / Piotr Wiwczarek ; rozm. przepr. Marek Książek // „Nasz Olsztyniak”. – (2004), s. 7.