Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Elblągu

Oddział ogólnopolskiego stowarzyszenia, działający na terenie Elbląga od 1957 r.

Siedziba

Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu
Bulwar Zygmunta Augusta 11
82-300 Elbląg

Historia

Towarzystwo zostało utworzone na początku 1957 r. na bazie Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Roku Jubileuszowego, powołanego z okazji obchodów 500-lecia wyzwolenia Elbląga spod panowania Krzyżaków. Do pierwszych działań Komitetu należało m.in. otwarcie Muzeum Miejskiego w Elblągu oraz wydanie publikacji zbiorowej Z dziejów Elbląga. Wśród osób postulujących przedłużenie działań Komitetu w formie stowarzyszenia znaleźli się historycy, pracownicy naukowi, badacze oraz nauczyciele, dziennikarze, bibliotekarze, muzealnicy, którzy do dzisiaj mają swoich przedstawicieli w elbląskim oddziale Polskiego Towarzystwa Historycznego. Pierwszą siedzibą towarzystwa była Biblioteka Miejska w Elblągu. Do dzisiaj nie ma ono własnej siedziby i czasowo korzystało już z lokali Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu, Elbląskiego Towarzystwa Kulturalnego, Studium Nauczycielskiego, Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki. Funkcję pierwszego prezesa stowarzyszenia pełnił Włodzimierz Sierzputowski. Obecnie prezesem elbląskiego oddziału PTH jest Maria Kubacka.

Działalność

naukowa

Do początkowych zadań, jakie stawiali sobie członkowie stowarzyszenia było prowadzenie badań nad historią miasta i regionu oraz upowszechnianie wiedzy historycznej na temat Ziemi Elbląskiej w społeczeństwie w formie odczytów i prelekcji. W kręgu prac badawczych pozostawały głównie: problematyka Truso, działalność elbląska Jana Amosa Komensky’ego, czeskiego nowatora w szkolnictwie i kwestie reformacji na Warmii i Mazurach. Jesienią 1957 r. elbląski oddział PTH, wspólnie z Biblioteką Miejską, powołał Wolne Studium Humanistyczne, które funkcjonowało do 1960 r. Jego program obejmował wykłady z historii Polski (z uwzględnieniem problematyki z dziejów regionu) i historii powszechnej, historii sztuki, historii literatury, archeologii oraz etnografii. Oddział PTH od wielu lat pełni funkcję organizatora i współorganizatora licznych konferencji naukowych i popularnonaukowych, m.in.:

• sesji popularnonaukowej z okazji więc 500-lecia 11 Pokoju Toruńskiego (1966)
• Międzynarodowej Konferencji Historyków Kultury Miast Nadbałtyckich (1975)
• sesja w stulecie ruchu robotniczego (1982)
• konferencja „Stan i potrzeby badań dziejów Elbląga" zorganizowana z okazji 750-lecia założenia Elbląga (1985)
• sesja popularnonaukowa pt. Morskie tradycje Elbląga - przeszłość, teraźniejszość, przyszłość (1996) - przy współudziale Urzędu Miejskiego i Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Elblągu

popularyzatorska

Do połowy lat 80-tych znaczącą formą upowszechniania wiedzy historycznej były organizowane cykle odczytów, m.in.:

• z okazji wyzwolenia Elbląga (1965)
• Studium wiedzy o przeszłości Elbląga (1967) – we współpracy z Elbląskim Towarzystwem Kulturalnym i Stowarzyszeniem Społeczno-Kulturalnym „Pojezierze” oraz z udziałem historyków gdańskich
• o Koperniku (1972-1973)

Prelekcje tematyczne organizowane są również dzisiaj w ramach szkolnej edukacji regionalnej.

wydawnicza

Towarzystwo jest także wydawcą publikacji okolicznościowych, głównie towarzyszących konferencjom. W 1996 r. ukazały się Morskie tradycje Elbląga - przeszłość, teraźniejszość, przyszłość pod redakcją Wiesława Długokęckiego oraz 750 lat praw miejskich Elbląga pod kierownictwem Andrzeja Grota. Od 1959 r. forum prezentacji osiągnięć naukowych towarzystwa stanowi pismo „Rocznik Elbląski”.

inna

Członkowie stowarzyszenia podejmują także działania związane z rozwojem Elbląga:

• włączenie Elbląga do „szlaku miast kopernikowskich”
• zachowanie siedziby archiwum miejskiego w Elblągu (nie jak planowano w Braniewie)
• oznaczanie ulic miasta nazwiskami postaci historycznych związanych z Elblągiem

Bibliografia

1. Dubiella-Polakowska, Magdalena: Życie społeczne Elbląga w latach 1945-2000 / Magdalena Dubiella-Polakowska. - Elbląg : Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczna, 2002. – S. 379-385.
2. Malec, W.: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Elblągu w latach 1981-1985 / W. Malec // „Rocznik Elbląski”. – [T. 11] (1989), s. 193-197.
3. Malec, W.: Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w Elblągu w latach 1986-1987 / W. Malec // „Rocznik Elbląski”. – [T. 12] (1991), s. 249.
4. Lassota, Jan: Polskie Towarzystwo Historyczne w Elblągu w latach 1966-1970 / Jan Lassota // „Rocznik Elbląski”. – [T. 5] (1972), s. 335-336.