Tekst źródłowy strony Portret księcia Albrechta Fryderyka Hohenzollerna

[[Image: portret_albrecht_hohenzollern_2.jpg|thumb|right|250px|Portret przed konserwacją.<br>Źródło: ''Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku'', Olsztyn 1978, il. 28.]]

XVI-wieczny zabytek sztuki malarskiej ze zbiorów [[Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie|Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie]].

==Historia==
Portret datuje się na II połowę XVI wieku. Namalowany został przez nieznanego z nazwiska malarza gdańskiego. Jednak w najnowszych opracowaniach przypisywany jest Antoniemu Möllerowi (1563-1611)<ref>Gdański malarz, urodzony w Królewcu, autor [[Portret biskupa Maurycego Ferbera| portretu biskupa warmińskiego - Maurycego Ferbera]].</ref>, artyście żyjącemu w okresie między 1563 a 1612 rokiem. Portret powstał zapewne podczas pobytu malarza w [[ewim:Królewiec|Królewcu]]. Jest to jedyny znany w polskich zbiorach portret drugiego księcia w Prusach. Obecnie przechowywany jest w [[Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie|Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie]].

==Opis==
Dzieło wykonano techniką olejną na dębowej desce. Praca ma wymiary 53 x 42 cm. Obraz poddano wstępnym zabiegom zabezpieczającym już w 1975 roku. Prace konserwatorskie przeprowadziła [[Maria Teresa Then-Mączkowska| Maria Teresa Then-Mączkowska]]. Na odwrocie obrazu widnieje dziewiętnastowieczny, rozbudowany napis w języku staropolskim, mówiący o wydarzeniach historycznych od 1525 roku i roli, jaką wówczas odegrał w Prusach Książęcych Albrecht Hohenzollern, a następnie jego syn Fryderyk Albert. Zapis kończą relacje z wydarzeń z 1791 roku. 

==Charakterystyka==
Obraz przedstawia wizerunek młodego księcia Albrechta (Alberta) Fryderyka Hohenzollerna, urodzonego 29 kwietnia 1553 roku w Neuhausen (obecnie Gurjewsk), koło Królewca, zmarłego 27 sierpnia 1618 roku w Fischhausen (na terenie dzisiejszego obwodu kaliningradzkiego). Mężczyzna na obrazie to syn księcia Albrechta Hohenzollerna (1490-1568) i jego drugiej żony – Anny Marii z Brunszwiku, od śmierci ojca do 1578 roku książę w Prusach, prawnuk króla Kazimierza Jagiellończyka, luteranin i władca, który w 1569 roku złożył hołd lenny Zygmuntowi II Augustowi. Od początku XIX wieku obraz jak sądzono przedstawiał ojca Albrechta. Tezę tę zweryfikowały późniejsze badania ikonograficzne. W pracy zwraca uwagę subtelne wykonanie wizerunku, podkreślające delikatną urodę mężczyzny. Zaznacza ją także jasna, gładka cera, twarz o lekko zaróżowionych policzkach i pełnych ustach. Portret z olsztyńskich zbiorów przedstawia inteligentnego subtelnego młodzieńca, który urodę i charakter odziedziczył po matce.<ref>A. Rzempołuch, ''Sąd nad historią: Albrecht Fryderyk Hohenzollern – głupkowaty książę?'', materiał na stronie [http://muzeum.olsztyn.pl/wieczory-zamkowe-cykl-cymelia,436 muzeum.olsztyn.pl].</ref> Mężczyzna został namalowany w ciemnym stroju z charakterystyczną dla epoki białą, szeroką kryzą zapiętą wokół szyi. W prawej dłoni książę trzyma rękawiczki w kolorze ciemnej zieleni. Postać ukazana została do pasa w pozycji ''en trios quarts'', na gładkim tle w odcieniu ceglastym. W lewym górnym rogu widnieje napis: ALBERTUS DUX PRUSSUAE, w prawym natomiast: QUI ORDI[..]R SECULARIS. 

==Ciekawostki==
*Albrecht Fryderyk Hohenzollern w historii zapisał się jako kolejny z rodu władca cierpiący na domniemaną chorobę umysłową, która stała się dla Brandenburczyków pretekstem do odsunięcia go od samodzielnego sprawowania władzy w Prusach Królewskich. Nosił przydomki „oszalały” lub „głupkowaty”. Tymczasem „szczęście znalazł w życiu rodzinnym, co w tamtych czasach i tamtych kręgach społecznych nie było takie oczywiste”.<ref>A. Rzempołuch, op.cit.</ref>

==Przypisy==
<references/>

==Bibliografia==
#Kluk, Iwona Beata: ''Malarstwo portretowe ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie'' / Iwona B. Kluk. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2004. - S. 7-8, 25.
#Wróblewska, Kamila: ''Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku'' / Kamila Wróblewska. - Olsztyn : Pojezierze, 1978. - S. 12-13.

[[Category:Malarstwo]]
[[Category:Obrazy]]
[[Category:Historia kultury]]
[[Category:Olsztyn]] 
[[Category:1501-1600]]