Portret księcia Albrechta Fryderyka Hohenzollerna

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Portret przed konserwacją.
Źródło: Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku, Olsztyn 1978, il. 28.

XVI-wieczny zabytek sztuki malarskiej ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

Historia

Portret datuje się na II połowę XVI wieku. Namalowany został przez nieznanego z nazwiska malarza gdańskiego. Jednak w najnowszych opracowaniach przypisywany jest Antoniemu Möllerowi (1563-1611)[1], artyście żyjącemu w okresie między 1563 a 1612 rokiem. Portret powstał zapewne podczas pobytu malarza w Królewcu. Jest to jedyny znany w polskich zbiorach portret drugiego księcia w Prusach. Obecnie przechowywany jest w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

Opis

Dzieło wykonano techniką olejną na dębowej desce. Praca ma wymiary 53 x 42 cm. Obraz poddano wstępnym zabiegom zabezpieczającym już w 1975 roku. Prace konserwatorskie przeprowadziła Maria Teresa Then-Mączkowska. Na odwrocie obrazu widnieje dziewiętnastowieczny, rozbudowany napis w języku staropolskim, mówiący o wydarzeniach historycznych od 1525 roku i roli, jaką wówczas odegrał w Prusach Książęcych Albrecht Hohenzollern, a następnie jego syn Fryderyk Albert. Zapis kończą relacje z wydarzeń z 1791 roku.

Charakterystyka

Obraz przedstawia wizerunek młodego księcia Albrechta (Alberta) Fryderyka Hohenzollerna, urodzonego 29 kwietnia 1553 roku w Neuhausen (obecnie Gurjewsk), koło Królewca, zmarłego 27 sierpnia 1618 roku w Fischhausen (na terenie dzisiejszego obwodu kaliningradzkiego). Mężczyzna na obrazie to syn księcia Albrechta Hohenzollerna (1490-1568) i jego drugiej żony – Anny Marii z Brunszwiku, od śmierci ojca do 1578 roku książę w Prusach, prawnuk króla Kazimierza Jagiellończyka, luteranin i władca, który w 1569 roku złożył hołd lenny Zygmuntowi II Augustowi. Od początku XIX wieku obraz jak sądzono przedstawiał ojca Albrechta. Tezę tę zweryfikowały późniejsze badania ikonograficzne. W pracy zwraca uwagę subtelne wykonanie wizerunku, podkreślające delikatną urodę mężczyzny. Zaznacza ją także jasna, gładka cera, twarz o lekko zaróżowionych policzkach i pełnych ustach. Portret z olsztyńskich zbiorów przedstawia inteligentnego subtelnego młodzieńca, który urodę i charakter odziedziczył po matce.[2] Mężczyzna został namalowany w ciemnym stroju z charakterystyczną dla epoki białą, szeroką kryzą zapiętą wokół szyi. W prawej dłoni książę trzyma rękawiczki w kolorze ciemnej zieleni. Postać ukazana została do pasa w pozycji en trios quarts, na gładkim tle w odcieniu ceglastym. W lewym górnym rogu widnieje napis: ALBERTUS DUX PRUSSUAE, w prawym natomiast: QUI ORDI[..]R SECULARIS.

Ciekawostki

  • Albrecht Fryderyk Hohenzollern w historii zapisał się jako kolejny z rodu władca cierpiący na domniemaną chorobę umysłową, która stała się dla Brandenburczyków pretekstem do odsunięcia go od samodzielnego sprawowania władzy w Prusach Królewskich. Nosił przydomki „oszalały” lub „głupkowaty”. Tymczasem „szczęście znalazł w życiu rodzinnym, co w tamtych czasach i tamtych kręgach społecznych nie było takie oczywiste”.[3]

Przypisy

  1. ↑ Gdański malarz, urodzony w Królewcu, autor portretu biskupa warmińskiego - Maurycego Ferbera.
  2. ↑ A. Rzempołuch, Sąd nad historią: Albrecht Fryderyk Hohenzollern – głupkowaty książę?, materiał na stronie muzeum.olsztyn.pl.
  3. ↑ A. Rzempołuch, op.cit.

Bibliografia

  1. Kluk, Iwona Beata: Malarstwo portretowe ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie / Iwona B. Kluk. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2004. - S. 7-8, 25.
  2. Wróblewska, Kamila: Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku / Kamila Wróblewska. - Olsztyn : Pojezierze, 1978. - S. 12-13.
Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Portret_księcia_Albrechta_Fryderyka_Hohenzollerna&oldid=76118”