Organy w kościele pw. św. Anny i św. Szczepana w Barczewie
Zabytek techniki z XVIII wieku, stanowiący element wyposażenia kościoła św. Anny w Barczewie.
Spis treści
Historia
Przed 1798 rokiem w kościele św. Anny i św. Szczepana znajdowały się duże, 32 głosowe organy, umieszczone na chórze muzycznym, a także pozytyw na drugim chórze, ponad zakrystią. Pożar świątyni doprowadził do zniszczenia większego instrumentu. Niedługo później ówczesne władze pruskie dokonały kasaty zakonu bernardynów. W 1810 roku opuścili oni swoją siedzibę w Barczewie, pozostawiając m.in. organy, umiejscowione na styku klasztoru i kościoła. Urządzenie było zbudowane dla tego kościoła około 1616 roku, przez Adriana Zickermanna. Wykonanie prospektu datuje się na czas między 1630 a 1680 rokiem. W związku z planowanym przeznaczeniu budynku klasztornego na więzienie (1834 rok), podjęto decyzję o przeniesieniu instrumentu do kościoła św. Anny. Do wykonania przedsięwzięcia zaangażowano organmistrza z Królewca, Johanna Scherweita. Dzięki niemu organy te uzyskały swoją obecną formę. Scherweit wykorzystał z dawnych organów prospekty z piszczałkami frontowymi oraz niektóre piszczałki drewniane z XVIII wieku. Konstrukcję nośną, wiatrownice, traktury, stół gry i większą część piszczałek metalowych wykonał na nowo. Umieścił też niemy prospekt dawnego pozytywu między dwiema szafami głównymi, dodając dwa nieme pola piszczałkowe oraz tworząc fasadę organową zajmującą obecnie całą szerokość nawy głównej.
Opis
Instrument posiada 25 głosów (pierwotnie posiadał 36), dwie klawiatury ręczne i jedną nożną, wiatrownice klapowo-zasuwkowe i mechaniczną trakturę gry oraz rejestrów. Miech magazynowy umieszczony został po północnej stronie organów w przestronnym ogrodzeniu na emporze (około 1900 rok). W prospekcie znajdują się dwie jednakowe, pięcioosiowe duże szafy organowe z bogatą snycerką. Umieszczono je obok siebie i połączono ściankami z prostokątnymi polami piszczałkowymi. Obecna część środkowa była pierwotnie wkomponowana w balustradę chóru muzycznego, jako tak zwany przedni pozytyw.
Bibliografia
- Łyjak, Wiktor Z.: Barczewko (Alt Wartenburg). Nieznane karty z dziejów organów / Wiktor Z. Łyjak // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 1 (1999), s. 147-148.
Zobacz też
- Barczewo: kościół farny św. Anny, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.organy.art.pl [dostęp 06.11.2013 r.]
- Rost Martin, Urbaniak Krzysztof: Opinia dotycząca historycznych organów kościoła farnego św. Anny w Barczewie, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.asmkorg.beepworld.pl [dostęp 06.11.2013 r.]
