Oranżeria w Lidzbarku Warmińskim
Oranżeria powstała w miejscu, gdzie pierwotnie znajdował się pałacyk biskupa Jana Stanisława Zbąskiego, spalony i ograbiony przez Szwedów podczas wojny północnej w 1704 lub 1705 roku, na polecenie generała Andrzeja Lagerkrona przez fińskiego oficera Andrzeja Wellersteina.
Spis treści
Lokalizacja
- ul. Ignacego Krasickiego 2, 11-100 Lidzbark Warmiński
Opis
Główna struktura jednokondygnacyjnej budowli (nowego domu ogrodowego), powstałej za rządów kolejnego biskupa Teodora Potockiego (1711-1724) posiadała rzut wydłużonego prostokąta, z główną częścią środkową, którą tworzyła oktogonalna sala przykryta spłaszczoną kopułą. Do sali tej dobudowano dwa prostokątne pomieszczenia. Salon pokrywały malowidła o tematyce mitologiczno-alegorycznej. Ogrzewanie w postaci kominków znajdowało się jedynie w bocznych izbach. Z kolei w gorące dni lata, chłód i orzeźwienie dawała fontanna umieszczona w sali głównej.
XVIII-XIX wiek
Kolejny biskup Adam Stanisław Grabowski nie przebywał chętnie w domu ogrodowym, dlatego w tym czasie budynek został zaniedbany. Następca biskupa Grabowskiego - książę biskup Ignacy Krasicki (1767-1795) zlecił w latach 80-tych nowy projekt ogrodu, który zyskał liczne klomby kwiatowe (m.in. różane), w ogrodzie umieszczono także grotę i kamienne figury. Oprócz tego powiększono budynek o dwie trzyosiowe, otwarte przybudówki z półkolumnami toskańskimi, które dołączono po bokach do budynku głównego. Jakiś czas po ukończeniu prac, budynki te zamknięto dużymi oknami i podzielono ściankami działowymi, tworząc właściwą oranżerię. Po wyjeździe biskupa zamek lidzbarski i oranżeria długi czas stały puste i niszczały. W 1859 roku biskup Ambroży Geritz założył na zamku sierociniec, zaś w oranżerii ustawiono ścianki działowe, które zaburzyły przestrzeń.
XX-XXI wiek
W 1969 roku odsłonięto fragment malowideł ściennych w sali centralnej przedstawiający Alegorię czterech pór roku.
W latach 2013-2015 trwały w oranżerii prace konserwatorskie, w trakcie których odkryto malowidła ścienne autorstwa Macieja Jana Meyera.
Obecnie w oranżerii mieści się Miejska Biblioteka Pedagogiczna, sama zaś oranżeria jest miejscem, gdzie odbywają się wydarzenia kulturalne i artystyczne.
Bibliografia
- W. Czermak, Lidzbark Warmiński i okolice, Lidzbark Warmiński 1985.
- Historia Lidzbarka Warmińskiego, T. 1, red. K. Mikulski, E. Borodij, Lidzbark Warmiński 2008.
- A. Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
