Monstrancja z kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Orzechowie
XVII-wieczny zabytek złotniczej sztuki sakralnej z kościoła w Orzechowie.
Historia
Monstrancję wykonano w Dobrym Mieście około 1660 roku. Autorem dzieła jest Jacob Lettau (1612-1684), złotnik działający w latach 1642-1688.
Opis
Obiekt wykonany jest z kutego srebra, przy wykorzystaniu technik: repusowania, grawerowania, odlewania i złocenia. Jego wymiary to: wysokość - 60 cm, średnica stopy – 23 cm, szerokość górnej części - 26 cm. Monstrancja waży 2650 gramów. Na kryzie stopy znajdują się znaki złotnicze: inicjały mistrza – IŁ, pruska cecha podatkowa z lat 1809-1812 – orzeł, natomiast pod kryzą stopy inskrypcja: Eccle. Nosbergensis W 520 schot.
Charakterystyka
Podstawę monstrancji stanowi stopa ośmiolistna, czyli podzielona na osiem pól, dekorowanych wizerunkami Narzędzi Męki Pańskiej (tzw. Arma Christi). Na stopie umieszczono trzon o kilku wyraźnych profilach. Na nim zaś nodus w kształcie gruszki, czyli dekoracyjny guz, ozdobiony motywem trzech uskrzydlonych główek aniołów w otoczeniu tzw. małżowiny (fantazyjny wzór przypominający układ chrząstki usznej). Nadstawa monstrancji należy do dwukondygnacyjnych, przy czym wyższa jest wyraźnie skromniejsza. Od trzonu odchodzą w dwie strony esowate woluty, czyli faliste dekoracje. Na nich umieszczono elementy stanowiące otoczenie reservaculum, czyli szklanego naczynia na hostię w otoczeniu słonecznej glorii. Na wolutach znalazły się: kolumny w stylu korynckim, obok nich, na konsolkach figury Marii i Jana Ewangelisty oraz tzw. uszaki. Nad glorią znajduje się niewielki baldachim, na nim kolumny zakończone płaskim krzyżykiem.
Ciekawostki
W górnej części nadstawy, w pustej dziś arkadzie znajdowała się pierwotnie figura Marii z Dzieciątkiem. Po bokach na kolumnach stały dwa anioły, a monstrancję wieńczył monogram Marii w słonecznej glorii i bukiety kwiatów w wazonach.
Zobacz też
Bibliografia
- Okulicz, Małgorzata: Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego od połowy XIV do końca XVIII wieku: katalog wystawy / Małgorzata Okulicz. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 138.
- Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku / Józefa Piskorska. Cz. 2, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 83.
