Tekst źródłowy strony Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR

← Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu:

---

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

[[Image:logoteatr.jpg|thumb|right|290px|Logo Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie.]] [[Image:siedzibateatr.jpg|thumb|right|290px|Siedziba teatru.<br>[http://www.ro.com.pl/public/grafika/Teatr_Jaracza.jpg www.ro.com.pl]]] [[Image:treudank.jpg|thumb|right|290px|Der Treudank w 1926 r. na rysunku H.B. Nerna.<br>Źródło: Tadeusz Prusiński, ''Jest teatr w Olsztynie'', Olsztyn, 2005, s. 26.]] [[Image:premieradulska.jpg|thumb|right|290px|Scena z pierwszego powojennego spektaklu, 18 XI 1945 r.<br>Źródło: ''XV lat Teatru im. Stefana Jaracza na Warmii i Mazurach'', Olsztyn, Pojezierze, 1960, s. [19].]] [[Image:programteatr.jpg|thumb|right|290px|Informator teatralny z 1952 r.<br>Źródło: Archiwum WBP w Olsztynie]] [[Image:Pomnik jaracza.jpg|thumb|right|290px|Pomnik Stefana Jaracza - patrona olsztyńskiego teatru znajduje się na przeciwko placówki.<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]] [[image:aleja.jpg|thumb|right|290px|Kamienna Aleja Gwiazd za pomnikiem Stefana Jaracza przy ul. 1 Maja w Olsztynie.<br>Źródło:Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]] Teatr dramatyczny w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]], działający od 1925 r., od 2006 r. mający status Narodowej Instytucji Kultury. ==Siedziba== ul. 1 Maja 4, 10-118 [[ewim:Olsztyn|Olsztyn]] ==Historia== Teatr powstał w 1925 r. jako dar dla mieszkańców Allenstein za zwycięstwo w plebiscycie. Stąd jego nazwa - „Der Treudanktheater” (z niem. „W podzięce za wierność”), pod którą funkcjonował do 1945 r. W tym okresie w repertuarze placówki znajdowały się sztuki teatralne oraz operowe i operetkowe (prezentowane w języku niemieckim). 18 listopada 1945 r. po raz pierwszy teatr zaistniał jako polska scena pod nazwą Teatru Warmii i Mazur. W trudnych warunkach lokalowych wystawiono wówczas „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej w reżyserii [[Artur Młodnicki |Artura Młodnickiego]]. Od 1946 r. instytucja funkcjonuje pod obecna nazwą Teatru im. Stefana Jaracza. W pierwszym zespole artystycznym znaleźli się: [[Maria Homerska]], [[Hanna Skarżanka]], [[Eugenia Śnieżko-Szafnaglowa]], [[Karol Adwentowicz]], [[Jan Kurnakowicz]], [[Stanisław Igar]], [[Stanisław Milski]], [[Janusz Strachocki]]. Jednym z pierwszych kierowników muzycznych był pianista, [[ewim:Mirosław Dąbrowski|Mirosław Dąbrowski]]. Ważną rolę w rozwoju teatru odegrał dyrektor placówki [[Aleksander Sewruk]]. Teatr poza funkcjonowaniem sceny olsztyńskiej jednocześnie prowadził działalność objazdową na terenie regionu i województw sąsiednich. Do 1975 r. teatr posiadał także scenę w Elblągu. Dzisiaj jego filialna scena znajduje się w Mrągowie. Uczestniczył ponadto w festiwalach i przeglądach ogólnopolskich, m.in. w Festiwalu Teatrów Polski Północnej, Festiwalu Małych Form w Szczecinie, Warszawskich Spotkaniach Teatralnych oraz w Teatrze TV. Gościł także na scenach zagranicznych. Do końca lat 60-tych teatr utrzymywał charakter sceny prowincjonalnej. W repertuarze dominowały sztuki realistyczne i psychologiczno-obyczajowe oraz o wymowie antywojennej, a także inscenizacje polskich i obcych dzieł klasycznych. W latach 90-tych na scenie odbywały się ponadto spektakle dla dzieci i widowiska muzyczne, łączące w przedstawieniach słowo z muzyką, tańcem i śpiewem. W 1991 r. przy teatrze rozpoczęło działalność [[Policealne Studium Aktorskie im. Aleksandra Sewruka w Olsztynie |Policealne Studium Aktorskie im. Aleksandra Sewruka]] ze specjalnością: aktorstwo dramatyczne, którego dyrektorem został [[Janusz Kijowski]]. Od 2004 r. do 2018 r. funkcję dyrektora pełnił [[Janusz Kijowski]]. W tym czasie reaktywowana została [[Scena Margines]], jako miejsce dla młodych twórców i formalnych eksperymentów. W repertuarze teatru pojawiły się ponadto przedstawienia odwołujące się do lokalnych wątków i spraw. W 2006 r. teatr uzyskał status Narodowej Instytucji stając się pierwszą jednostką kulturalną w północno-wschodniej Polsce o takiej randze. W 2014 r. zakończyła się modernizacja i rozbudowa budynku teatru, m.in. powstała nowa Scena Margines, przebudowana została widownia Sceny Dużej, odremontowano Scenę Kameralną. Dobudowano również łącznik między teatrem a budynkiem studium aktorskiego. ==Dyrektorzy== *[[Stanisław Wolicki]] (1945-1946) *[[Stefan Nafalski]] (1946-1947) *[[Janusz Strachocki]] (1947-1948) *[[Władysław Surzyński]] (1948-1952) *[[Stefan Nafalski]] (1952-1953) *[[Antoni Biliczak]] (1953) *[[Andrzej Michejda]] (1953-1955) *[[Zofia Modrzewska]] (1955-1957) *[[Aleksander Sewruk]] (1957-1969) *[[Jan Błaszyński]] (1969-1973) *[[Janusz Kozłowski]] (1973-1975) *[[Krzysztof Rościszewski]] (1975-1977) *[[Andrzej Rozhin]] (1977-1978) *[[Krzysztof Rościszewski]] (1978-1984) *[[Krzysztof Ziembiński]] (1984-1989) *[[Zbigniew Marek Hass]] (1989-2003) *[[Andrzej Fabisiak]] (pełniący obowiązki - 2003) *[[Janusz Kijowski]] (2004-2018) <ref>http://gazetaolsztynska.pl/534072,Kijowski-odchodzi-na-chwile-zastapi-go-Hass.html</REF> *[[Zbigniew Marek Hass]] (pełniący obowiązki) (2018) *[[Zbigniew Brzoza]] (od 22 listopada 2018 r.)<ref>http://kultura.wm.pl/550197,Teatr-im-Stefana-Jaracza-w-Olsztynie-z-nowym-dyrektorem.html</ref> ==Obecny zespół== *[[Andrzej Fabisiak]] - zastępca dyrektora aktorzy: *[[Agnieszka Castellanos-Pawlak]] *[[Dawid Dziarkowski]] *[[Agnieszka Giza-Gradowska]] *[[Aleksandra Kolan]] *[[Alicja Kochańska]] *[[Anna Lipnicka]] *[[Artur Steranko]] *[[Cezary Ilczyna]] *[[Dariusz Poleszak]] *[[Ewa Pałuska-Szozda]] *[[Marta Markowicz]] *[[Grzegorz Gromek]] *[[Radosław Jamroż]] *[[Grzegorz Jurkiewicz]] *[[Hanna Wolicka]] *[[Irena Telesz-Burczyk]] *[[Jarosław Borodziuk]] *[[Jerzy Lipnicki]] *[[Joanna Fertacz]] *[[Katarzyna Kropidłowska]] *[[Maciej Mydlak]] *[[Małgorzata Rydzyńska]] *[[Marcin Kiszluk]] *[[Marcin Tyrlik]] *[[Marian Czarkowski]] *[[Marzena Bergmann]] *[[Milena Gauer]] *[[Alicja Parczewska]] *[[Paweł Parczewski]] *[[Radosław Hebal]] *[[Wiesława Niemaszek-Szymańska]] *[[Władysław Jeżewski]] *[[Wojciech Rydzio]] ==Działalność== ===Sceny=== Stała działalność repertuarowa teatru odbywa się na czterech scenach: *Scena Duża (407 miejsc) - to miejsce prezentacji klasyki dramaturgii polskiej i światowej, z włączeniem tytułów przeznaczonych dla dzieci i młodzieży. Repertuar Dużej Sceny układa się w rodzaj uważnej rozmowy z przeszłością i wydobywania z teatralnego kanonu sensów, które pozwalają lepiej tłumaczyć dzisiejszy świat. To prawo i jednoczesna powinność narodowej instytucji kultury, jaką jest Teatr Jaracza. *Scena Kameralna (98 miejsc) - dominantą jest szeroko pojęta dramaturgia współczesna, obejmująca sztuki dramaturgiczne XX wieku oraz najnowsze, często prapremierowe przedstawienia. Jeśli Sceną Dużą rządzi tradycja i klasyka, tak Scena Kameralna buduje oś między zachodnią a wschodnią dramaturgią Europy. *[[Scena Margines]] (86 miejsc) – cechę konstytutywną stanowi sztuka niezależna, poszukująca i eksperymentatorska, wyznaczająca nowe tendencje w teatrze, generująca pytania na temat najbardziej palących problemów świata nazywanego „ponowoczesnym”. *[[Scena u Sewruka]] (50 miejsc) - to miejsce eksponowania młodego teatru – studentów stawiających pierwsze kroki na scenie pod okiem doświadczonych reżyserów-pedagogów – to istota działalności Sceny u Sewruka. Do jej domeny należy zaliczyć zarówno wyrażanie dynamiki i inicjacyjnego charakteru teatralnych debiutów, jak również tworzenie wewnątrzpokoleniowego dialogu młodych ludzi, mieszkających na Warmii i Mazurach. ===Festiwale=== *[[Olsztyńskie Spotkania Teatralne]] *[[Międzynarodowy Festiwal Teatralny „DEMOLUDY”]] (dawniej jako [[Międzynarodowy Letni Festiwal Teatralny „Na Pomostach"]]) ===Konkursy=== *[[Plebiscyt „Teatralna Kreacja Roku”|Teatralna Kreacja Roku]] – nagroda dla najlepszej/ego aktorki/a przyznawana przez jury *[[Plebiscyt na "Najpopularniejszą Aktorkę Roku" i "Najpopularniejszego Aktora Roku"]] - nagroda dla aktorki/a przyznawana przez widzów ==Multimedia== <youtube>tF8TpcpXT_Q</youtube><br>Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa] ==Bibliografia== #Prusiński, Tadeusz: ''Jest Teatr w Olsztynie'' / Tadeusz Prusiński. – Olsztyn : Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie ; Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, 2005. #''Olsztyn 1945-2005 : kultura i nauka'' / pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006. – S. 373-410. #''XV lat Teatru im. Stefana Jaracza na Warmii i Mazurach'' / red. Edward Martuszewski, Tadeusz Trepanowski, Jerzy Żułkwa. - Olsztyn : Wydawnictwo Pojezierze, 1960. ==Zobacz też== *Strona główna Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie http://www.teatr.olsztyn.pl * Monika Mokrzycka-Pokora, ''Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie'', materiał na stronie [http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/in_te_jaracza_olsztyn www.culture.pl] ==Przypisy== <references/> [[Category:Olsztyn]] [[Category:Teatry]] [[Category:1919-1944]] [[Category:1945-1989]] [[Category:1990-]]

Wróć do strony Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie.