Tadeusz Stępowski
(1908-1971) - prozaik, publicysta, redaktor, działacz społeczno-oświatowy (pseud.: Alojzy Kos, Kalasanty Wypysiewski, Tomek Walczak, Marek Wranica)
Spis treści
Biografia
Tadeusz Stępowski urodził się 13 maja 1908 r. w Woli Sernickiej, w powiecie lubartowskim, w rodzinie rolnika Emila Walerego Stępowskiego i Zofii z Pasteckich. W 1926 r. ukończył Gimnazjum im. Joachima Lelewela w Warszawie, a następnie do 1941 r. pracował w gospodarstwie ojca w Niedziałkach pod Mławą. W czasie okupacji w obawie przed aresztowaniem wielokrotnie zmieniał miejsce zamieszkania, pracując jako robotnik fizyczny. Od 1945 r. mieszkał na stałe w Olsztynie. Zmarł 22 lipca 1971 r.
Działalność
Jeszcze przed wojną aktywnie działał w młodzieżowym ruchu społecznym (Koła Młodzieży Wiejskiej), drukował artykuły i reportaże o problematyce wiejskiej w czasopismach „Rolnik Polski” (1933-1939) i „Kłosy” (1937-1939). W 1945 r. rozpoczął pracę w Urzędzie Ziemskim w Ostródzie, następnie zaś w Piszu i Biskupcu, wreszcie w Inspektoracie Kulturalno-Oświatowym Spółdzielni Wydawniczo-Oświatowej „Czytelnik” w Olsztynie. Od 1953 r. pracował w Oddziale Stowarzyszenia „Pax” w Olsztynie, kolejno jako pracownik administracyjny, redaktor i kierownik działu inicjatyw kulturalnych w redakcji „Słowa na Warmii i Mazurach”, regionalnego dodatku do gazety „Słowo Powszechne”. Działał w wielu organizacjach społecznych. Od 1960 r. był członkiem Związku Literatów Polskich, był też działaczem Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich i Olsztyńskiej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce.
Twórczość
Ogółem opublikował ponad 600 artykułów, reportaży, recenzji, felietonów. Zajmował się przeszłością i teraźniejszością Warmii i Mazur, losami ludzi, którzy osiedlili się na tych terenach po 1945 r., konfliktami towarzyszącymi procesom migracyjnym. Z bogatej spuścizny publicystycznej wyróżniają się szkice biograficzne o pisarzach olsztyńskich. Opracował redakcyjnie dwa pamiętniki swojego ojca i Michała Lengowskiego oraz wybór gadek Kuby spod Gietrzwałdu czyli Alojzego Śliwy. Wiersze drukował w czasopismach i antologiach. Jako prozaik debiutował w książce zbiorowej Kiermasz bajek (Warszawa 1957).
Publikacje
- Daleka droga (1958) - opowiadania
- Czterej synowie Raka. Baśń na wątkach ludowych dla młodzieży(1959)
- Nie łatwo jest kochać. Strzępy żałosnej sagi (1960) - opowiadania
- Gawędy minionego czasu (1961) - opowiadania
- Awantura w Ostródzie (1963) - powieść
- Jutro będzie inaczej (1965) - opowiadania
- Było to wczoraj. Powieść dla młodzieży (1966)
- Od Wielunia diabeł hula. Historia nie do wiary z krainy między Wartą, Liswartą i Bzurą leżącej (1966)
- Od Sasa i od Łasa (1967) - opowiadania
- Z kraju dalekiego dzieciństwa (1967) - reportaże
- Sielski żywot burmistrza Wranicy (1969) - powieść
- Serwacy Wilkierz - detektyw prywatny (1973) - powieść
Nagrody, odznaczenia
W latach 1955-1965 otrzymał siedem nagród literackich, w tym trzy ogólnopolskie. Przyznano mu także nagrodę literacką Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie (1961) i nagrodę im. W. Pietrzaka (1970). Został odznaczony m.in.:
- Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Złotą Odznaką „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”
Bibliografia
- Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988 / praca zbiorowa pod red. Jana Chłosty. – Olsztyn : Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1991. - S. 89-91.
- Oracki, Tadeusz: Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. - S. 159-161.
- Rojek, Józef Jacek : Literaci & literatura Warmii i Mazur. Przewodnik eseistyczny. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. - S. 62-64.
- Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego / [red. nauk. Edward Martuszewski ; aut. not biograficznych Jan Burakowski et al. ; aut. bibliogr. Sabina Siemaszko, Tamara Wajsbrot.]. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1972. - S. 129-133.
Zobacz też
- Strona internetowa Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
