Tekst źródłowy strony Pomnik Gustawa Gizewiusza w Ostródzie


Ostródzki monument, poświęcony postaci mazurskiego pastora, [[ewim:Gustaw Gizewiusz| Gustawa Gizewiusza]] (1810-1848), wykonany przez olsztyńskiego rzeźbiarza, [[Wiesław Kaczmarek| Wiesława Kaczmarka]].

==Opis==
Pomnik przedstawia stojącą pionowo otwartą Biblię większych rozmiarów – z wyrytymi napisami: z lewej strony widnieją daty urodzin i śmierci duchownego, z prawej zaś cytat „Nie brzydźcie dzieciom polskim pięknej mowy ich matek”. Niżej umieszczono (czcionką przypominającą pismo ręczne) podpis „G. Gisevius”. Na dolnej płycie usytuowano mniejszej wielkości kamienną księgę z pomnika z 1948 r. Całość, lekko wyniesioną  na gruncie, otacza ogrodzenie z małych kamiennych obelisków, połączonych łańcuchami – w środku rodzaj drogi tworzą stopnie.

==Lokalizacja==
Monument znajduje się na mogile Gizewiusza (stanowi więc nagrobek pastora) – na cmentarzu Polska Górka w [[ewim:Ostróda|Ostródzie]].

==Historia==
Pomnik Gizewiusza zmieniał swój wygląd wielokrotnie na przestrzeni XIX i XX w. Pierwszy raz opis grobu duchownego przedstawił w swojej rozprawce (1880 r.) [[Wojciech Kętrzyński]]. Na pomniku znajdowała się wówczas rzeźba otwartej księgi – niewielkich rozmiarów. W 1903 r. grób został odnowiony, wtedy też polscy działacze ufundowali dodatkowo tablicę z polskim napisem „Tutaj spoczywają doczesne szczątki księdza Gustawa Gizewiusza, urodzonego w roku 1810, zmarłego w 1848”. Ten napis w języku polskim przyczynił się do zniszczenia grobu przez nazistów w czasie II wojny światowej.<br>
W 1947 r. [[Emilia Sukertowa-Biedrawina]] na podstawie fotografii wykonanej przez Reingholda Barcza odnalazła miejsce pochówku Gizewiusza. 16 maja 1948 r. uroczyście odsłonięto na mogile duchownego tablicę pamiątkową z napisem „Tu spoczywa X. Gustaw Gizewiusz 21 V 1810 +7 V 1848. Bojownik o polskość i ludowładztwo na Mazurach. W setną rocznicę wiosny ludów. Rodacy”. Uroczystość miała charakter wiecu politycznego. Pomnik w takiej postaci dotrwał do 1979 r.<ref>W 1954 r. Lizelotta Lenciewska i Ewa Kaiser odnalazły pierwszą płytą nagrobną z grobu Gizewiusza. Tablica została zabrana do [[Powiatowy Dom Kultury w Ostródzie| Powiatowego Domu Kultury w Ostródzie]] – lecz jej dalsze losy nie są znane.</ref>, kiedy staraniem [[Towarzystwo Miłośników Ziemi Ostródzkiej „Grunwald”| Towarzystwa Miłośników Ziemi Ostródzkiej]] wystawiono Gizewiuszowi pomnik zamiast mogiły. Sama mogiła została usunięta.<br>
Inicjatorem obecnego pomnika było [[Towarzystwo Miłośników Ziemi Ostródzkiej „Grunwald”]]. Każdego roku w rocznice urodzin i śmierci pastora przy pomniku odbywają się uroczystości obchodowe z udziałem delegacji władz samorządowych, instytucji i szkół.

==Bibliografia==
#Gudaczewski, Wojciech: ''Pomnik Gizewiusza w Ostródzie'' // W: ''Panorama Powiatu Ostródzkiego 2010 : rok wielkich rocznic powiatu ostródzkiego''. – Ostróda: Starostwo Powiatowe, [2009]. – S. [10-11].
#Gudaczewski, Wojciech: ''Pomniki dawnej Ostródy'' / Wojciech Gudaczewski // „Ostródzki Museion”. - 2001, z. 2, s. 1, 8-13.

==Przypisy==
<references/>

[[Category:Pomniki, rzeźby, figury]] [[Category: Powiat ostródzki]] [[Category: Ostróda]]  [[Category: Rzeźba]] [[Category: 1945-1989]] [[Category: 1990-]]