Polichromia w Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj

To główna ozdoba Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie.

Rys historyczny

Polichromia w Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie w Chwalęcinie jest jedynym zachowanym dziełem Jana Lossaua. Powstała w latach 1748-1749 z inicjatywy Kapituły Warmińskiej i stanowi jeden z głównych elementów wyposażenia wnętrza tej świątyni.

Charakterystyka

Malarskie dzieło Lossaua (i jego pomocników - można wyróżnić jeszcze minimum jeden „pędzel” po analizie stylistycznej) składa się z kilku cykli. Wykonana została metodą tempery na desce.

Główną opowieść malarską stanowi Legenda Krzyża Świętego wzbogacona o legendarne opowieści z dziejów relikwii Krzyża Świętego. Drugi cykl stanowią postacie świętych i teologów tzw. „nauczycieli wiary” wraz z cytatami z ich dzieł odnoszącymi się do istoty Krzyża. Trzeci cykl stanowią przedstawienia odnoszące się do Starego i Nowego Testamentu oraz dzieł teologicznych. Dodatkowo na emporach kościoła znajdują się freski odnoszące się do ostatnich słów Jezusa (strona południowa) i cudów po śmierci Chrystusa (strona północna). Na emporach umieszczone są też sceny odnoszące się cudownych uzdrowień jakie miały miejsce w Chwalęcinie za sprawą „czarnego krucyfiksu”. Pierwotnie zdobione freskami były też filary i pilastry, obecnie zakryte marmoryzacją z XIX wieku.

Układ

Główny cykl Legendy Krzyża Świętego składa się z 14 scen. Ich ułożenie wynika z ich hierarchii ważności, a nie układu chronologicznego. Sposób ich odczytywania jest następujący. Od sceny wstępnej nad ołtarzem głównym przez środek kościoła w kierunku wschodnim, następnie sceny między ołtarzami z pierwszeństwem strony północnej, dalej sceny w środku kościoła i w części wschodniej trzy sceny od północy ku południu (jedna scena jest zasłonięta przez prospekt organowy). Dalej następują sceny w nawach bocznych najpierw północnej, a później południowej.

Pierwsza scena nad ołtarzem głównym ukazuje Krzyż Święty jako symbol zbawienia, została ona jak i sześć kolejnych oparta na fragmentach z Brewiarza Rzymskiego. Na osi od sceny wstępnej znajdują się dwie najważniejsze sceny w całej polichromii: Odnalezienie Krzyża Świętego przez świętą Helenę oraz Podwyższenie Krzyża Świętego.

Zobacz

  • Informacje na temat Sanktuarium [1]