Pałac w Januszewie: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
(Bibliografia)
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
[[Image: palac_januszewo_1.jpg|thumb|right|250px|Fot. sprzed 1939 roku.<br>Źródło: [http://www.aefl.de/ordld/Januschau/januschau2/januschau_2.htm www.aefl.de] ]]
 
[[Image: palac_januszewo_1.jpg|thumb|right|250px|Fot. sprzed 1939 roku.<br>Źródło: [http://www.aefl.de/ordld/Januschau/januschau2/januschau_2.htm www.aefl.de] ]]
[[Image: palac_januszewo_2.jpg|thumb|right|250px|Stan obecny.<br>Źródło: [http://tablica.pl/oferta/palac-w-januszewie-na-mazurach-CID3-ID4EigL.html www.tablica.pl] ]]
 
  
 
Zabytek architektury wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku.  
 
Zabytek architektury wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku.  
  
 
==Lokalizacja==
 
==Lokalizacja==
Rezydencja została wybudowana na terenie wsi [[ewim:Januszewo| Januszewo]] (niem. Januschau), w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w północnej części powiatu iławskiego, w gminie [[ewim:Susz|Susz]].  
+
Rezydencja została wybudowana na terenie wsi [[ewim:Januszewo| Januszewo]] (niem. Januschau), w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w północnej części [[ewim:Powiat iławski| powiatu iławskiego]], w [[ewim:Susz (gmina miejsko-wiejska)| gminie Susz]] (10 km na wschód od miasta).  
  
 
==Historia==
 
==Historia==
Od momentu lokacji w 1362 roku wieś i otaczające ją ziemie należały do kapituły pomezańskiej. W XVII wieku kapituła sprzedała dobra rodzinie von Auerswald. W XVIII wieku weszła w ich posiadanie rodzina Ostrowskich, a w XIX wieku rodzina von Besser. W 1873 roku majątek kupił Elard von Oldenburg. Po śmierci Elarda w 1937 roku ostatnim właścicielem posiadłości był jego wnuk Heinfried graf von Lehndorf, zamordowany 25 stycznia 1945 roku przez żołnierzy radzieckich. Rezydencję wzniesiono w tym miejscu już w XVII wieku za czasów rodziny von Auerswald. W wieku XVIII przebudowano ją w stylu klasycystycznym, natomiast wieku XIX w stylu późnobarokowym. Kolejną przebudowę przeprowadzono na początku XX wieku – powstało wówczas neobarokowe skrzydło. Pałac został częściowo zniszczony pod koniec drugiej wojny światowej. W kolejnych latach na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast wyremontowany pałac zaadoptowano na szkołę, Klub Rolnika oraz mieszkania pracownicze. W 1975 roku opracowano projekt adaptacji pałacu na cele kulturalne i rekreacyjno-turystyczne. Planów jednakże nie zrealizowano przed likwidacją placówki z początkiem lat 90-tych. Obecnie pałac jest w ruinie.  
+
Od momentu lokacji w 1362 roku wieś i otaczające ją ziemie należały do kapituły pomezańskiej. W XVII wieku kapituła sprzedała dobra rodzinie von Auerswald. W XVIII wieku weszła w ich posiadanie rodzina Ostrowskich, a w XIX wieku rodzina von Besser. W 1873 roku majątek kupił Elard von Oldenburg. Po śmierci Elarda w 1937 roku ostatnim właścicielem posiadłości był jego wnuk Heinfried graf von Lehndorf. Rezydencję wzniesiono w tym miejscu już w XVII wieku za czasów rodziny von Auerswald. W wieku XVIII przebudowano ją w stylu klasycystycznym, natomiast wieku XIX w stylu późnobarokowym. Kolejną przebudowę przeprowadzono na początku XX wieku – powstało wówczas neobarokowe skrzydło. Pałac został częściowo zniszczony pod koniec drugiej wojny światowej. W kolejnych latach na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast wyremontowany pałac zaadoptowano na szkołę, Klub Rolnika oraz mieszkania pracownicze. W latach 90-tych XX wieku jego właścicielem została spółka meblowa z Malborka. W tym czasie budynek zaczął popadać w ruinę. Jeszcze pod koniec lat 90-tych - pomimo zniszczeń - widoczna była klasa architektoniczna obiektu. Od kilku lat pałac wraz z parkiem należy do właściciela prywatnego.
  
 
==Opis==
 
==Opis==
Jest to budynek neobarokowy, murowany z cegły, otynkowany, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, przykryty dachem mansardowym. Zachowany korpus składa się z kilku niejednolitych brył, które powstawały podczas kolejno dokonywanych przebudowań. W elewacji frontowej znajduje się trzykondygnacyjny ryzalit, zwieńczony wolutowym szczytem z okulusem. W ryzalicie znajdowało się główne wejście, które prowadziło do reprezentacyjnego holu i salonu. Pomieszczenia na parterze przykryto stropami kasetonowymi z fasetą wydzieloną pasmem gzymsu i oświetlono dużymi, prostokątnymi oknami sięgającymi podłogi.
+
Jest to budynek neobarokowy, murowany z cegły, otynkowany, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, przykryty dachem mansardowym. Zachowany korpus składa się z kilku niejednolitych brył, które powstawały podczas kolejno dokonywanych przebudowań. W elewacji frontowej i ogrodowej znajdują się trzykondygnacyjne ryzality, zwieńczone trójlistnym frontonem, zamkniętym po bokach wolutami, w centrum którego umieszczono małe okrągłe okienko. W ryzalicie frontowym znajdowało się główne wejście, które prowadziło do reprezentacyjnego holu i salonu. Nad wejściem znajdował się herb Oldenburgów. Korpus pałacu i oba ryzality zaakcentowane zostały na krawędziach pilastrami i zwieńczone kulami. Kształt okien podkreślają opaski, pod dachem znajduje się profilowany gzyms. Pomieszczenia na parterze przykryto stropami kasetonowymi z fasetą wydzieloną pasmem gzymsu i oświetlono dużymi, prostokątnymi oknami sięgającymi podłogi.
  
 
==Ciekawostki==
 
==Ciekawostki==
Linia 17: Linia 16:
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 +
#Kluk, Iwona Beata: ''Zamki, pałace i dwory w okolicach Susza dawniej i dziś'' / Iwona Beata Kluk // W: ''Susz : z dziejów miasta i okolic'' / pod red. Janusza Cygańskiego. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 118, 126.
 
#Niesiobędzki, Wiesław: ''Lehndorffowie z Januszewa'' / Wiesław Niesiobędzki // „Echo Iławy”. - 2009, nr 29, s. 26.  
 
#Niesiobędzki, Wiesław: ''Lehndorffowie z Januszewa'' / Wiesław Niesiobędzki // „Echo Iławy”. - 2009, nr 29, s. 26.  
 
#Niesiobędzki, Wiesław: ''Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy'' / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 60-62.
 
#Niesiobędzki, Wiesław: ''Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy'' / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 60-62.
#Kluk, Iwona Beata: ''Zamki, pałace i dwory w okolicach Susza dawniej i dziś'' / Iwona Beata Kluk // W: ''Susz : z dziejów miasta i okolic'' / pod red. Janusza Cygańskiego. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 118, 126.
 
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
Linia 25: Linia 24:
 
*''Das Gut Januschau / Januszewo: Teil 3'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.aefl.de/ordld/Januschau/januschau3/januschau_3.htm www.aefl.de] [dostęp 24.02.2014 r.]  
 
*''Das Gut Januschau / Januszewo: Teil 3'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.aefl.de/ordld/Januschau/januschau3/januschau_3.htm www.aefl.de] [dostęp 24.02.2014 r.]  
  
[[Category:Obiekty architektury]]
+
[[Category:Pałace i dwory]]
[[Category:Historia kultury]]
+
[[Category:Susz (gmina miejsko-wiejska)]]
 
[[Category:Powiat iławski]]  
 
[[Category:Powiat iławski]]  
 
[[Category:1701-1800]]
 
[[Category:1701-1800]]

Aktualna wersja na dzień 12:03, 24 mar 2015

Fot. sprzed 1939 roku.
Źródło: www.aefl.de

Zabytek architektury wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku.

Lokalizacja

Rezydencja została wybudowana na terenie wsi Januszewo (niem. Januschau), w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w północnej części powiatu iławskiego, w gminie Susz (10 km na wschód od miasta).

Historia

Od momentu lokacji w 1362 roku wieś i otaczające ją ziemie należały do kapituły pomezańskiej. W XVII wieku kapituła sprzedała dobra rodzinie von Auerswald. W XVIII wieku weszła w ich posiadanie rodzina Ostrowskich, a w XIX wieku rodzina von Besser. W 1873 roku majątek kupił Elard von Oldenburg. Po śmierci Elarda w 1937 roku ostatnim właścicielem posiadłości był jego wnuk Heinfried graf von Lehndorf. Rezydencję wzniesiono w tym miejscu już w XVII wieku za czasów rodziny von Auerswald. W wieku XVIII przebudowano ją w stylu klasycystycznym, natomiast wieku XIX w stylu późnobarokowym. Kolejną przebudowę przeprowadzono na początku XX wieku – powstało wówczas neobarokowe skrzydło. Pałac został częściowo zniszczony pod koniec drugiej wojny światowej. W kolejnych latach na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast wyremontowany pałac zaadoptowano na szkołę, Klub Rolnika oraz mieszkania pracownicze. W latach 90-tych XX wieku jego właścicielem została spółka meblowa z Malborka. W tym czasie budynek zaczął popadać w ruinę. Jeszcze pod koniec lat 90-tych - pomimo zniszczeń - widoczna była klasa architektoniczna obiektu. Od kilku lat pałac wraz z parkiem należy do właściciela prywatnego.

Opis

Jest to budynek neobarokowy, murowany z cegły, otynkowany, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, przykryty dachem mansardowym. Zachowany korpus składa się z kilku niejednolitych brył, które powstawały podczas kolejno dokonywanych przebudowań. W elewacji frontowej i ogrodowej znajdują się trzykondygnacyjne ryzality, zwieńczone trójlistnym frontonem, zamkniętym po bokach wolutami, w centrum którego umieszczono małe okrągłe okienko. W ryzalicie frontowym znajdowało się główne wejście, które prowadziło do reprezentacyjnego holu i salonu. Nad wejściem znajdował się herb Oldenburgów. Korpus pałacu i oba ryzality zaakcentowane zostały na krawędziach pilastrami i zwieńczone kulami. Kształt okien podkreślają opaski, pod dachem znajduje się profilowany gzyms. Pomieszczenia na parterze przykryto stropami kasetonowymi z fasetą wydzieloną pasmem gzymsu i oświetlono dużymi, prostokątnymi oknami sięgającymi podłogi.

Ciekawostki

  • W połowie lat 90-ych XX wieku archeolodzy odnaleźli w parku pałacowym ślady dawnej osady pruskiej i grodu warownego.

Bibliografia

  1. Kluk, Iwona Beata: Zamki, pałace i dwory w okolicach Susza dawniej i dziś / Iwona Beata Kluk // W: Susz : z dziejów miasta i okolic / pod red. Janusza Cygańskiego. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 118, 126.
  2. Niesiobędzki, Wiesław: Lehndorffowie z Januszewa / Wiesław Niesiobędzki // „Echo Iławy”. - 2009, nr 29, s. 26.
  3. Niesiobędzki, Wiesław: Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 60-62.

Zobacz też

  • Januszewo, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.polskiezabytki.pl [dostęp 24.02.2014 r.]
  • Das Gut Januschau / Januszewo: Teil 3, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.aefl.de [dostęp 24.02.2014 r.]