Tekst źródłowy strony Krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie

XVIII-wieczny zabytek złotniczej sztuki sakralnej z [[Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie|kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie]].

==Historia==
Relikwiarz w kształcie krzyża, czyli pacyfikał powstał w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]] w latach 20-tych XVIII wieku (w 1720, 1722 lub 1729 roku). Jego autorem jest mistrz złotniczy [[ewim:Johannes Christof Geese| Johannes Christof Geese]], działający w latach 1715-1761. Dzieło zawiera relikwie św. Celestyna męczennika. Wewnątrz puszki zachowała się karteczka z podpisem „Caelestinus”. Pacyfikał zaliczany jest do sztuki baroku, jednak kształt ramion tego krzyża nawiązuje jeszcze do form gotyckich, charakterystycznych dla [[ewim:Warmia|Warmii]].

==Opis==
Krzyż wykonany został z kutego srebra, przy zastosowaniu technik złotniczych: puklowania, repusowania, grawerowania oraz odlewania. Obiekt jest częściowo złocony. Jego wysokość to 35,7 cm. Owalna stopa ma wymiary 16,4 x 12,1 cm, szerokość ramion - 21,8 cm. Krzyż waży 540 gram. Zachowane pod stopą znaki złotnicze wskazują na cechę miejską Olsztyna oraz pruską cechę podatkową z lat 1809-1812 (orzeł). Ponadto na krzyżu widnieje sygnatura: ''Wigt 60 Sch: Ao. 1729 [lub 1720]'', a także znak złotnika IG – Jan Geese. Na odwrocie puszki relikwiarzowej (na skrzyżowaniu ramion) umieszczono wygrawerowane litery IHS oraz serce.

==Charakterystyka==
Dzieło ma kształt krzyża równoramiennego z szerokimi wiązkami promieni o wymiarach 36 x 32 cm. Jego podstawą jest owalna stopa z lekko wypukłym cokołem, której zdobieniem jest motyw z załamywanej wstęgi oraz zwisających kwiatów dzwonka (tzw. kampanula). Płaski, mocno wzniesiony płaszcz w dolnej części jest grawerowany. Nad nim, na krótkim trzonie umieszczono niewielki, sześcioboczny nodus, czyli dekoracyjne zgrubienie w kształcie wazonu. Charakterystyczny typ ramion cechuje łukowaty i rozszerzający się kształt. Ich płaszczyzny od przodu dekorują tzw. regencyjne zdobienia z elementami kwiatowymi, natomiast w zakończeniach widnieją niewielkie szyszki. Na odwrocie ramiona pokrywają lambrekiny z motywem ostów. 

==Zobacz też==
*[[Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie]]
*[[ewim:Johannes Christof Geese| Johannes Christof Geese]]
*[[Monstrancja z kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie]] 

==Bibliografia==
#Gradowski, Michał: ''Złotnicy na ziemiach północnej Polski'' / Michał Gradowski, Agnieszka Kasprzak-Miler. - Warszawa : Ośrodek Dokumentacji Zabytków : DiG, 2002. - S. 173.
#Okulicz, Małgorzata: ''Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego od połowy XIV do końca XVIII wieku: katalog wystawy'' / Małgorzata Okulicz. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. - S. 260-261.
#Piskorska Józefa, ''Zabytki ruchome w kościołach i kaplicach dekanatów Olsztyn Południe i Północ według stanu z 1975 roku'' / Józefa Piskorska // „Studia Warmińskie”. - T. 14 (1977), s. 561.
#Piskorska, Józefa: ''Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku'' / Józefa Piskorska. Cz. 2, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. - S. 22.


[[Category:Rzemiosło artystyczne]]
[[Category:Przedmioty sakralne]]
[[Category:Historia kultury]]
[[Category:Powiat olsztyński]] 
[[Category:Dywity (gmina wiejska)]]
[[Category:1701-1800]]