Kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIX wieku.
Lokalizacja
Kościół został wybudowany na wzniesieniu w centrum wsi Dywity (niem. Diwitten). Wieś położona jest w powiecie olsztyńskim, 6 km na północ od Olsztyna, przy trasie do Bartoszyc.
Historia
Pierwsza świątynia powstała w tym miejscu już około 1362 roku. W przywileju lokacyjnym z 5 października 1366 roku został uposażony kościół pod wezwaniem św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza. Wzniesiono go w stylu późnogotyckim w drugiej połowie XIV wieku. Wieżę wybudowano na przełomie wieku XV i XVI. W 1893 roku kościół rozebrano ze względu na zły stan techniczny. Na jego zrębach i z wykorzystaniem cztery dolnych kondygnacji wieży wzniesiono w latach 1894-1897 nową budowlę, według projektu Fritza Heitmanna z Królewca. Budowę sfinansowali katolicy z Dywit. W dniu 25 października 1897 roku konsekracji nowego kościoła dokonał biskup pomocniczy Adolf Namszanowski. Kościół stanowi siedzibę parafii pod tym samym wezwaniem.
Opis
Jest to kościół orientowany, neogotycki, trójnawowy, halowy. Wzniesiono go z czerwonej cegły na rzucie prostokąta o wymiarach (40mx17m). Po stronie wschodniej znajduje się prosto zamknięte prezbiterium, od zachodu do korpusu budowli przylega kwadratowa wieża o sześciu kondygnacjach. Jej dolne piętra ozdobione zostały blendami ostrołukowymi i bliźnimi półkolistymi wnękami oraz tynkowanym fryzem opaskowym. Całość nakryto dachem dwuspadowym ze szczytami schodkowymi i zwieńczono czterometrowym krzyżem (z przodu) oraz chorągiewką z kutego żelaza z datą 1894 (z tyłu). Również korpus nawowy oraz prezbiterium ozdobiono licznymi blendami ostrołukowymi i bliźnimi półkolistymi, tynkowanymi wnękami, wklęsłymi fryzami i schodkowymi szczytami. Całość przykryto dwuspadowym dachem z dachówki. W nawie głównej zastosowano sklepienie gwiaździste, sześcioramienne, w nawach bocznych – krzyżowo-żebrowe.
Wyposażenie
Wystrój i wyposażenie wnętrza są w większości neogotyckie i pochodzą z końca XIX wieku. W tym stylu wykonano:
- ołtarz główny, wykonany w 1895 roku przez Augusta Lorkowskiego z Gietrzwałdu, znajdują się nim: obraz Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz rzeźby apostołów,
- ołtarze boczne: lewy – z obrazem św. Rocha, prawy – z obrazem św. Tomasza Apostoła,
- organy wykonane w1895 roku przez firmę Bruno Goebla z Ornety. Z końca XIX wieku pochodzą także dwa konfesjonały oraz ambona. Z wyposażenia starszego kościoła zachowało się pięć późnobarokowych rzeźb: Chrystusa Zmartwychwstałego (z warsztatu rzeźbiarskiego Chrystiana Bernarda Schmidta z Reszla), dwóch świętych, a także dwie alegoryczne rzeźby rokokowe z drugiej połowy XVIII wieku. Prócz tego znajdują się tam cenne zabytki sztuki złotniczej w tym, m.in.:
- późnogotycki kielich mszalny z 1601 roku,
- kielich barokowy z 1632 roku i drugi z 1734 roku,
- barokowa monstrancja z 1696 roku,
- relikwiarz z 1720 roku, wykonany przez złotnika z Olsztyna, Jana Geese.
Zobacz też
- Fritz Heitmann
- Adolf Namszanowski
- Parafia pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach
- August Lorkowski
- Bruno Goebl
- Jan Geese
Bibliografia
- Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn: Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 44-45.
- Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 33-34.
- Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. – Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 20-23.
- Jachnowicz, Romualda: Dywity : z dziejów kościoła i parafii pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza / Romualda Jachnowicz. – Olsztyn : AD REM, 1999. – S. 14-56.
Linki
- Historia Kościoła, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.parafiadywity.pl [dostęp 09.12.2013 r.]
