Kościół pw. Trójcy Świętej w Chruścielu

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Fot. A. Romulewicz. 2007 r.
Fot. A. Romulewicz. 2007 r.
Fot. A. Romulewicz. 2007 r.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany w centrum wsi Chruściel (niem. Tiedmannsdorf). Wieś położona jest w powiecie braniewskim, w gminie Płoskinia.

Historia

Pierwsza świątynia powstała niedługo po lokacji wsi z 1296 roku. Jego powtórna konsekracja odbyła się w 1582 roku. Obecna budowla została wzniesiona w latach 1719-1721 przez mistrza murarskiego Tobiasa Schlatera. W latach 1925-1927 przeprowadzono jej renowację. Przedłużono wówczas budowlę w kierunku wschodnim oraz dobudowano niską drewnianą wieżyczkę.

Opis

Pierwotnie była to budowla salowa, murowana z cegły, o bardzo skromnych dekoracjach barokowych (prezbiterium z okrągłymi oknami). Surowy wygląd nie otynkowanych ścian, okna o pełnych łukach i szkarpy wspierające nawę nadają budowli lekkich cech gotyckich. Wnętrze nawy nakryto drewnianym pozornym sklepieniem kolebkowym. Barokową polichromię sklepienia wykonano około 1730 roku. Jej autorem jest malarz Gotfryd Canehl z Braniewa. Oprócz ornamentów regencyjnych, na malowidłach znajdują się większe sceny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Koronacji w Niebie, a także sześć medalionów z popiersiami św. Hieronima, św. Augustyna oraz Ewangelistów. W prezbiterium zastosowano sklepienie krzyżowe.

Wyposażenie

Barokowy, drewniany ołtarz główny wykonano około 1690 roku. Umieszczono w nim rzeźby świętych: Jana, Wojciecha, Marka i Łukasza oraz obrazy: św. Antoniego i Koronacja Najświętszej Maryi Panny. Dwa ołtarze boczne pochodzą z 1660 roku. Na lewym ołtarzu znajdują się figury św. Barbary i św. Katarzyny oraz obraz św. Józefa. Na prawym, figury św. Jana Ewangelisty i Marii Magdaleny oraz obrazy: Opłakiwanie Chrystusa i Chrystus Niosący Krzyż. Drewniana ambona posiada kosz z około 1630 roku i baldachim z lat 1720-1730. Fragmenty dekoracji ambony przypisuje się reszelskiemu rzeźbiarzowi Janowi Chrystianowi Szmidtowi. Z 1721 roku pochodzi chór muzyczny, a rokokowy prospekt organowy z drugiej połowy XVIII wieku. W kościele znajdują się także granitowe chrzcielnica i kropielnica (prawdopodobnie z okresu średniowiecza), barokowa grupa ukrzyżowania z 1700 roku i rzeźba Pieta z 1680 roku, a także cenne zabytki sztuki złotniczej, w tym m.in.:

Na kościelnej wieży zawieszono dwa dzwony: jeden z 1491 roku, drugi z XVIII wieku.

Zobacz też

Bibliografia

  1. Chrzanowski, Tadeusz: Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii / Tadeusz Chrzanowski. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1978. – S. 21.
  2. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 166-167.
  3. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 24.
  4. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 144.