Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
(Nie pokazano 2 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 3: Linia 3:
  
 
[[Image: kosciol_mikolaj_grzeda_3.jpg|thumb|right|200px| Fot. Andrzej Grabowski. Ołtarz główny z obrazem patrona, św. Mikołaja.<br>Źródło: [http://bisztynek.wm.pl/5062-15167,Kosciol-sw-Mikolaja-w-Grzedzie,123823.html? www.bisztynek.wm.pl] ]]
 
[[Image: kosciol_mikolaj_grzeda_3.jpg|thumb|right|200px| Fot. Andrzej Grabowski. Ołtarz główny z obrazem patrona, św. Mikołaja.<br>Źródło: [http://bisztynek.wm.pl/5062-15167,Kosciol-sw-Mikolaja-w-Grzedzie,123823.html? www.bisztynek.wm.pl] ]]
 
[[Image: kosciol_mikolaj_grzeda_4.jpg|thumb|right|200px| Fot. Herbert Zink. 1938 rok.<br>Źródło: ''Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji'', Warszawa IS PAN, 2006, nr 056086.]]
 
 
[[Image: kosciol_mikolaj_grzeda_5.jpg|thumb|right|200px| Fot. Herbert Zink. 1938 rok.<br>Źródło: ''Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji'', Warszawa IS PAN, 2006, nr 056087.]]
 
  
 
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.  
 
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.  
Linia 17: Linia 13:
  
 
Pod koniec kwietnia 2014 roku spłonęła część prezbiterium z drewnianym stołem ołtarzowym i częścią balustrady <ref> Więcej informacji na stronach internetowego wydania Gazety Olsztyńskiej http://bisztynek.wm.pl/201025,Pozar-w-kosciele-sw-Mikolaja-w-Grzedzie.html </ref>
 
Pod koniec kwietnia 2014 roku spłonęła część prezbiterium z drewnianym stołem ołtarzowym i częścią balustrady <ref> Więcej informacji na stronach internetowego wydania Gazety Olsztyńskiej http://bisztynek.wm.pl/201025,Pozar-w-kosciele-sw-Mikolaja-w-Grzedzie.html </ref>
 
 
  
 
==Opis==
 
==Opis==
Linia 32: Linia 26:
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
 +
*[[ewim:Parafia pw. św. Mikołaja w Grzędzie|Parafia pw. św. Mikołaja w Grzędzie]]
 
*[[Marcin Kromer |Marcin Kromer]]
 
*[[Marcin Kromer |Marcin Kromer]]
 
*[[Ignacy Krasicki |Ignacy Krasicki]]
 
*[[Ignacy Krasicki |Ignacy Krasicki]]

Wersja z 12:32, 10 sie 2015

Fot. Mieczysław Kalski
Fot. Mieczysław Kalski
Fot. Andrzej Grabowski. Ołtarz główny z obrazem patrona, św. Mikołaja.
Źródło: www.bisztynek.wm.pl

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany w centrum wsi Grzęda (niem. Sturmhübel). Wieś położona jest w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek.

Historia

Świątynia pochodzi z drugiej połowy XIV wieku. Kamienną, salową budowlę ufundowali prawdopodobnie lokalni rycerze pruskiego pochodzenia. Po wojnach polsko-krzyżackich budynek był w tak złym stanie, iż w połowie XVI wieku odbudowano go z użyciem cegły. W 1581 roku biskup warmiński Marcin Kromer konsekrował go ku czci św. Mikołaja. W 1754 roku kościół został zniszczony w wyniku pożaru. Odbudowę przeprowadzono w latach 1755-1757, a ponownej jego konsekracji dokonał biskup Ignacy Krasicki w dniu 16 października 1779 roku. W 1783 roku powstał szczyt wschodni budowli, w 1898 roku jej korpus został przedłużony ku zachodowi, a w 1900 roku wzniesiono wieżę dzwonniczą.

Pod koniec kwietnia 2014 roku spłonęła część prezbiterium z drewnianym stołem ołtarzowym i częścią balustrady [1]

Opis

Jest to kościół gotycki (po odbudowie z XVIII wieku nadano mu wygląd barokowy), orientowany, murowany do połowy wysokości z kamieni polnych, wyżej z cegły, wzniesiony na rzucie prostokąta. Od strony północnej znajduje się zakrystia, od południa kruchta a od zachodu czworoboczna wieża zwieńczona dzwonowym hełmem. Szczyt wschodni o falistej linii spływów zwieńczony został blaszaną wieżyczką na sygnaturkę, na której znajduje się chorągiewka z datą 1889. Kruchtę i nawę przykryto dachem siodłowym, zakrystię – dachem pulpitowym, wspólnym z częścią nawową.

Wyposażenie

Wystrój i wyposażenie wnętrza jest późnobarokowe oraz rokokowe i pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku. Ołtarz główny i ambona zostały wykonane w pracowni Krzysztofa Pervangera z Tolkmicka. Rokokowy jest ołtarz boczny, chór muzyczny o wybrzuszonej balustradzie wspartej na parze kolumn, a także prospekt organowy i konfesjonały. Szereg figur i dekoracji rokokowych pochodzi z warsztatu rzeźbiarskiego Chrystiana Bernarda Schmidta z Reszla. Zawieszony na wieży dzwon został odlany przez Marka Ulmana w Królewcu w 1596 roku. W kościele znajduje się także rzeźba Matki Boskiej z XVI wieku i Pieta z wieku XIX oraz szereg cennych zabytków sztuki złotniczej, w tym m.in.:

Zobacz też

Bibliografia

  1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 272-273.
  2. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 48-49.
  3. Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 30-32.
  4. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. – Olsztyn : Remix, 1992. – S. 15.
  5. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 171-172.

Linki

  1. Grzęda: Kościół parafialny św. Mikołaja z XIV w., materiał zamieszczony na stronie internetowej www.zabytki.ocalicodzapomnienia.eu [dostęp 11.12.2013 r.]

Przypisy

  1. Więcej informacji na stronach internetowego wydania Gazety Olsztyńskiej http://bisztynek.wm.pl/201025,Pozar-w-kosciele-sw-Mikolaja-w-Grzedzie.html