Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
(Utworzył nową stronę „[[Image: kosciol_mikolaj_grzeda_1.jpg|thumb|right|200px| Fot. Andrzej Grabowski.<br>Źródło: [http://bisztynek.wm.pl/5062-15167,Kosciol-sw-Mikolaja-w-Grzedzie,123834.…”)
 
Linia 15: Linia 15:
  
 
==Historia==
 
==Historia==
Świątynia pochodzi z drugiej połowy XIV wieku. Kamienną, salową budowlę ufundowali prawdopodobnie lokalni rycerze pruskiego pochodzenia. Po wojnach polsko-krzyżackich budynek był w tak złym stanie, iż w połowie  XVI wieku odbudowano go z użyciem cegły. W 1581 roku biskup warmiński [[ewim:Marcin Kromer |Marcin Kromer]] konsekrował go ku czci św. Mikołaja. W 1754 roku kościół został zniszczony w wyniku pożaru. Odbudowę przeprowadzono w latach 1755-1757, a ponownej jego konsekracji dokonał biskup [[ewim:Ignacy Krasicki |Ignacy Krasicki]] w dniu 16 października 1779 roku. W 1783 roku powstał szczyt wschodni budowli, w 1898 roku jej korpus został przedłużony ku zachodowi, a w 1900 roku wzniesiono wieżę dzwonniczą.  
+
Świątynia pochodzi z drugiej połowy XIV wieku. Kamienną, salową budowlę ufundowali prawdopodobnie lokalni rycerze pruskiego pochodzenia. Po wojnach polsko-krzyżackich budynek był w tak złym stanie, iż w połowie  XVI wieku odbudowano go z użyciem cegły. W 1581 roku biskup warmiński [[Marcin Kromer |Marcin Kromer]] konsekrował go ku czci św. Mikołaja. W 1754 roku kościół został zniszczony w wyniku pożaru. Odbudowę przeprowadzono w latach 1755-1757, a ponownej jego konsekracji dokonał biskup [[Ignacy Krasicki |Ignacy Krasicki]] w dniu 16 października 1779 roku. W 1783 roku powstał szczyt wschodni budowli, w 1898 roku jej korpus został przedłużony ku zachodowi, a w 1900 roku wzniesiono wieżę dzwonniczą.  
  
 
==Opis==
 
==Opis==

Wersja z 14:37, 1 lut 2014

Fot. Andrzej Grabowski.
Źródło: www.bisztynek.wm.pl
Fot. Mieczysław Wieliczko.
Źródło: Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 1, red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 273.
Fot. Andrzej Grabowski. Ołtarz główny z obrazem patrona, św. Mikołaja.
Źródło: www.bisztynek.wm.pl
Fot. Herbert Zink. 1938 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 056086.
Fot. Herbert Zink. 1938 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 056087.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany w centrum wsi Grzęda (niem. Sturmhübel). Wieś położona jest w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek.

Historia

Świątynia pochodzi z drugiej połowy XIV wieku. Kamienną, salową budowlę ufundowali prawdopodobnie lokalni rycerze pruskiego pochodzenia. Po wojnach polsko-krzyżackich budynek był w tak złym stanie, iż w połowie XVI wieku odbudowano go z użyciem cegły. W 1581 roku biskup warmiński Marcin Kromer konsekrował go ku czci św. Mikołaja. W 1754 roku kościół został zniszczony w wyniku pożaru. Odbudowę przeprowadzono w latach 1755-1757, a ponownej jego konsekracji dokonał biskup Ignacy Krasicki w dniu 16 października 1779 roku. W 1783 roku powstał szczyt wschodni budowli, w 1898 roku jej korpus został przedłużony ku zachodowi, a w 1900 roku wzniesiono wieżę dzwonniczą.

Opis

Jest to kościół gotycki (po odbudowie z XVIII wieku nadano mu wygląd barokowy), orientowany, murowany do połowy wysokości z kamieni polnych, wyżej z cegły, wzniesiony na rzucie prostokąta. Od strony północnej znajduje się zakrystia, od południa kruchta a od zachodu czworoboczna wieża zwieńczona dzwonowym hełmem. Szczyt wschodni o falistej linii spływów zwieńczony został blaszaną wieżyczką na sygnaturkę, na której znajduje się chorągiewka z datą 1889. Kruchtę i nawę przykryto dachem siodłowym, zakrystię – dachem pulpitowym, wspólnym z częścią nawową.

Wyposażenie

Wystrój i wyposażenie wnętrza jest późnobarokowe oraz rokokowe i pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku. Ołtarz główny i ambona zostały wykonane w pracowni Krzysztofa Pervangera z Tolkmicka. Rokokowy jest ołtarz boczny, chór muzyczny o wybrzuszonej balustradzie wspartej na parze kolumn, a także prospekt organowy i konfesjonały. Zawieszony na wieży dzwon został odlany przez Marka Ulmana w Królewcu w 1596 roku. W kościele znajduje się także rzeźba Matki Boskiej z XVI wieku i Pieta z wieku XIX oraz szereg cennych zabytków sztuki złotniczej, w tym m.in.:

Bibliografia

  1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 272-273.
  2. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 48-49.
  3. Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 30-32.
  4. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. – Olsztyn : Remix, 1992. – S. 15.
  5. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 171-172.

Zobacz też

  1. Grzęda: Kościół parafialny św. Mikołaja z XIV w., materiał zamieszczony na stronie internetowej www.zabytki.ocalicodzapomnienia.eu [dostęp 11.12.2013 r.]