Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
m (dodanie zdjęcia z 2022 roku)
 
(Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Image: kosciol_jan_jonkowo_1.jpg|thumb|right|250px| Fot. S. Czachorowski.<br>Źródło: [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#392/pl/p/jonkowo-zabytkowykosciolpar.p.w.ss.rochaijanachrzcicielaiwarminskiekapliczki www.ciekawemazury.pl] ]]
+
[[image: jonkowo.jpg|thumb|right|500px| Fot. Janusz Gerszberg, rok 2022]]
 
+
[[image:kosc jonkowo.jpg|thumb|right|290px|Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kosciol_w_Jonkowie1.JPG Wikimedia Commons]]]
[[Image: kosciol_jan_jonkowo_2.jpg|thumb|right|250px| Fot. Mieczysław Wieliczko.<br>Źródło: ''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 1'', red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 65.]]
 
  
 
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIV wieku.  
 
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIV wieku.  
Linia 19: Linia 18:
 
*kielich mszalny, wykonany przez złotnika z [[ewim:Dobre Miasto |Dobrego Miasta]], [[ewim:Jerzy Mittag|Jerzego Mittaga]].  
 
*kielich mszalny, wykonany przez złotnika z [[ewim:Dobre Miasto |Dobrego Miasta]], [[ewim:Jerzy Mittag|Jerzego Mittaga]].  
 
 
 +
==Zobacz też==
 +
*[[Marcin Kromer |Marcin Kromer]]
 +
*[[ewim:Jan Franciszek Kurdwanowski| Jan Franciszek Kurdwanowski]]
 +
*[[Ignacy Krasicki| Ignacy Krasicki]]
 +
*[[ewim:Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie|parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Jonkowie]]
 +
*[[ewim:Ferdynand Busch |Ferdynand Busch]]
 +
*[[ewim:Jan Rudkowski |Jan Rudkowski]]
 +
*[[ewim:Jan Bartolomowicz |Jan Bartolomowicz]]
 +
*[[ewim:Jerzy Mittag|Jerzy Mittag]]
 +
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
#''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej''. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 64-65.  
 
#''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej''. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 64-65.  
Linia 26: Linia 35:
 
#Skurzyński, Piotr: ''Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny'' / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 87.  
 
#Skurzyński, Piotr: ''Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny'' / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 87.  
  
[[Category:Obiekty architektury]]
+
 
[[Category:Historia kultury]]
+
[[Category:Kościoły i kaplice]]
 +
 
 
[[Category:Powiat olsztyński]]
 
[[Category:Powiat olsztyński]]
 +
[[Category:Jonkowo (gmina wiejska)]]
 
[[Category:1301-1400]]
 
[[Category:1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 18:13, 26 gru 2022

Fot. Janusz Gerszberg, rok 2022

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na terenie wsi Jonkowo (niem. Groß Jonkendorf). Wieś położona jest w powiecie olsztyńskim (12 km od Olsztyna).

Historia

Pierwsza świątynia powstała w tej miejscowości pod koniec XIV wieku. Przebudowano ją na początku wieku XVI (z tego okresu pochodzi szczyt wschodni) W dniu 18 września 1580 roku jej konsekracji dokonał biskup warmiński Marcin Kromer ku czci św. Jana Chrzciciela. W 1714 roku budowla została powiększona o niskie nawy boczne oraz wieżę. Ponownej jej konsekracji dokonał 14 czerwca 1715 roku biskup pomocniczy Jan Franciszek Kurdwanowski, dodając jej drugiego patrona – św. Rocha. Trzeciej konsekracji dokonał 28 października 1789 roku biskup Ignacy Krasicki, po uprzedniej gruntownej konserwacji i dalszej rozbudowie (z tego okresu pochodzi hełm wieży i sygnaturka). Ostatnia przebudowa i dekoracja wnętrza miała miejsce w latach 1911-1914. Od strony północnej dostawiono wówczas transept (nawę poprzeczną), zewnętrznie upodobniony do architektury części wschodniej. Kościół stanowi siedzibę parafii pod tym samym wezwaniem.

Opis

Liczne przebudowy zatarły jednolity charakter kościoła. Współistnieją w nim elementy późnogotyckie, renesansowe, barokowe i neogotyckie. Obecnie jest to świątynia trójnawowa, z transeptem, zakrystią od wschodu i późnobarokową wieżą po stronie zachodniej. Wieża jest dwukondygnacyjna, kwadratowa, murowana z cegły, z zaokrąglonymi narożami. Wieńczy ją baniasty hełm z ośmioboczną smukłą latarnią. Nad szczytem wschodnim znajduje się wieżyczka z hełmem barokowym, zwieńczonym chorągiewką z datą 1787. Sklepienie nawy głównej zdobi XVIII-wieczna barokowa polichromia, do której dostosowano ornament wykonany w 1914 roku (w nowej części kościoła) przez Ferdynanda Busch'a.

Wyposażenie

Wystrój i wyposażenie kościoła również są zróżnicowane. Barokowy ołtarz główny wykonano około 1780 roku. Umieszczono w nim obraz św. Rocha, namalowany przez Jana Rudkowskiego z Dobrego Miasta, obraz Chrystusa Uwielbionego, a także rzeźby św. Piotra, św. Pawła, św. Gertrudy, św. Hildegardy i Chrystusa w glorii otoczonego aniołami – w zwieńczeniu. Lewy ołtarz boczny, klasycystyczny, z barokowym krucyfiksem w środku, pochodzi z początku XIX wieku. W ołtarzu prawym, wykonanym w tym samym czasie i w podobnym stylu, znajduje się obraz Chrztu Chrystusa. Z XVIII wieku pochodzi barokowa ambona oraz obrazy: świętego Michała Archanioła, Madonny z Dzieciątkiem i Zwiastowania. Dwa krucyfiksy wykonano w wieku XVII. Są tam również cenne zabytki sztuki złotniczej, w tym m.in.:

Zobacz też

Bibliografia

  1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 64-65.
  2. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 51.
  3. Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 39-40.
  4. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. – Olsztyn : Remix, 1992. – S. 109
  5. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 87.