Katedra pw. św. Wojciecha w Ełku

Fot. mazurglob2010.
Źródło: www.polskaniezykla.pl

Źródło: www.zabytki.mazury.pl

Fot. mazurglob2010.
Źródło: www.polskaniezykla.pl

Źródło: www.elk.wm.pl

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIX wieku.

Lokalizacja

Kościół wybudowano na terenie Ełku (niem. Lyck), na gruncie przy ulicy Yorkstraβe (obecna ulica Kościuszki).

Historia

W dniu 15 października 1854 roku poświęcono w Ełku kaplicę pod wezwaniem Świętego Wojciecha, która znajdowała się przy ulicy Waldenerstraße (obecna ulica Kilińskiego). W 1871 roku utworzona została tutejsza parafia katolicka, a w latach 1893-1895 wzniesiono obecny kościół, dzięki pomocy Stowarzyszenia Świętych Bonifacego i Wojciecha, zajmującego się wspieraniem ośrodków katolickich na Warmii i Mazurach. Kościół konsekrował biskup Edward Hermann w dniu 19 października 1903 roku ku czci św. Wojciecha Biskupa i Męczennika i Przemienienia Pańskiego. Wraz z utworzeniem diecezji ełckiej (25 marca 1992 roku) kościół zyskał status katedry. W latach 1993-1999 przeprowadzono w nim generalny remont.

Opis

Jest to kościół orientowany, wybudowany z czerwonej cegły na fundamencie z kamienia ciosanego, nie otynkowany. Wzniesiono go w stylu neogotyckim, na planie prostokąta (o wymiarach: 47 m długości, 17 m szerokości). Od strony zachodniej przylega do niego wieża dzwonnicza (wysokość 21 m) z kruchtą w przyziemiu, nakryta hełmem ostrosłupowym. Korpus budowli, o stromym ostrym szczycie, pokryto blachą miedzianą. Zarówno korpus, jak i wieżę ozdobiono tynkowanymi wnękami, zamkniętymi półkoliście (w ścianach korpusu naprzemiennie z oknami o podobnym kształcie).

Wyposażenie

Wystrój i wyposażenie kościoła pochodzi z okresu jego budowy i utrzymane jest w stylu neogotyckim. W centrum kościoła usytuowany został drewniany ołtarz główny pochodzący z końca XIX wieku. Jego ozdobą są płaskorzeźby przedstawiające Ostatnią Wieczerzę i ofiarę Melchizedeka, cztery figury Ewangelistów oraz rzeźba Jezusa Ukrzyżowanego (w zwieńczeniu). Dwa ołtarze boczne zostały ufundowane i wykonane w 1903 roku przez Joachima Skibowskiego z Ełku. Jeden z nich poświęcony został Najświętszemu Sercu Pana Jezusą, drugi, Niepokalanemu Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Joachim Skibowski jest również autorem ambony z płaskorzeźbami Ojców Kościoła (w czaszy). Na początku XX wieku mistrz kamieniarski z Ełku, J. Grześkowiak wykonał dla tego kościoła kielichową chrzcielnicę z rzeźbą św. Jana Chrzciciela, wieńczącą drewnianą przykrywę. Na ścianach naw bocznych umieszczone zostały stacje Drogi Krzyżowej, obrazy namalowane na przełomie XIX i XX wieku techniką olejną na blasze stalowej. Ściany prezbiterium okalają stalle kanonickie i tron biskupi. Nad głównym wejściem do świątyni znajduje się drewniany chór, z 18-głosowymi organami, wykonanymi przez firmę Terletzkiego z Królewca. Pod chórem umieszczono dwie XIX-wieczne rzeźby przedstawiające Frasobliwego Chrystusa oraz Matkę Bożą Bolesną.

Ciekawostki

• W 1990 roku proboszcz parafii św. Wojciecha, biskup Józef Wysocki, ufundował figurę Matki Boskiej Fatimskiej. Została ona sprowadzona z Fatimy, a jej koronacji dokonał osobiście Jan Paweł II w Olsztynie 6 czerwca 1991 roku. Cześć, z jaką zaczęto otaczać figurę spowodowała, że biskup ełcki Wojciech Ziemba dekretem z dnia 13 maja 1994 roku, ustanowił tutaj Sanktuarium Diecezjalne Matki Bożej Fatimskiej.

Zobacz też

• Edward Hermann
• Joachim Skibowski
• Józef Wysocki
• Wojciech Ziemba
• Królewiec

Bibliografia

1. Guzewicz, Wojciech: Sanktuaria diecezji ełckiej / Wojciech Guzewicz. – Ełk : Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum, 2011. – S. 10-17.

Dodatkowa literatura

• Katedra w Ełku, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.zabytki.mazury.pl [dostęp 10.12.2013 r.]
• Parafie Diecezji Ełckiej: Ełk- Parafia p.w. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.diecezjaelk.pl [dostęp 10.12.2013 r.]