Tekst źródłowy strony Henryk Panas

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR

← Henryk Panas

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu:

---

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

(1912-1985) – pisarz, publicysta, krytyk (pseud. Jan Kamionka) [[Image:Panas.jpg|frame|right|256x350px|Ze zbiorów WBP (Fot. Cz. Wasiłowski)]] [[Image:Panas judasz.jpg|thumb|right|200px|Okładka książki "Według Judasza". Apokryf, Pojezierze 1974 r. <br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]] [[Image:Portret hp.jpg|thumb|right|200px|Portret Henryka Panasa autorstwa [[Bogdan Stefanów|Bogdana Stefanowa]].<br>Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie nadesłał [[Andrzej Cieślak]]]] [[Image:apokr.jpg|thumb|right|200px|III wydanie poprawione i uzupełnione apokryfu z okładką autorstwa [[Barbara Lis-Romańczuk|Barbary Lis-Romańczuk]], Wydawnictwo Pojezierze 1985.<br> Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]] [[image:panas krew.jpg|thumb|roght|200px|Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]] [[Image:nekr.jpg|thumb|right|200px|Nekrolog, 1985 r.<br> Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]] == Biografia == Urodził się 4 stycznia 1912 roku we Lwowie. Tam też ukończył studia historyczne i prawnicze na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza. Po studiach nauczał historii w szkołach średnich aż do wybuchu wojny. W sierpniu 1940 został aresztowany przez NKWD i zesłany do obozów w Starobielsku i Workucie. We wrześniu 1941 roku wstąpił do Armii Polskiej tworzonej przez generała Andersa na terenie Związku Radzieckiego. Wraz z 2 Korpusem Polskim (utworzonym z dowództwa i jednostek Armii Polskiej na Wschodzie) przebył cały szlak bojowy (Iran, Irak, Egipt) aż do Monte Cassino. Po zakończeniu działań wojennych nauczał w polskich szkołach we Włoszech i Anglii. Do Polski powrócił w 1947 roku. Zamieszkał we Wrocławiu, gdzie do 1952 roku nauczał w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, Wyższej Szkole Muzycznej oraz Wyższej Szkole Pedagogicznej. W 1952 roku przeniósł się do [[ewim:Kamionki|Kamionek]] koło [[ewim:Giżycko|Giżycka]], gdzie do 1956 roku kierował miejscową szkołą podstawową. Od roku 1956 zamieszkał w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]] i rozpoczął pracę w miesięczniku [[Warmia i Mazury|„Warmia i Mazury”]]. Dwa lata później został redaktorem naczelnym tego pisma i piastował tę funkcję aż do roku 1971. Był współzałożycielem oraz członkiem Zarządu Głównego (1956-1970) [[Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”|Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”]] oraz redaktorem naczelnym [[Wydawnictwo Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”|Wydawnictwa SSK „pojezierze”]] (1961-1965). Zmarł 11 września 1985 roku w Olsztynie. == Twórczość == Zadebiutował w 1943 roku opowiadaniem „Ucieczka” opublikowanym w piśmie „W drodze” wydawanym w Palestynie. Natomiast debiutem książkowym była sztuka „Cień. Sztuka w 3 aktach” (1959) <ref>Zob.: Rojek, Józef Jacek: ‘’Literaci &amp;amp;amp; literatura Warmii i Mazur’’. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 46</ref>, ale za prawdziwy debiut, otwierający karierę pisarską, należy uznać zbiór opowiadań „Bóg, wilki i ludzie” (1960). W późniejszym dorobku pisarza znalazły się powieści, opowiadania, utwory sceniczne (pisane głównie z myślą o teatrach amatorskich), eseje, szkice oraz opracowania krytyczne. Był także autorem felietonów, reportaży oraz artykułów o teatrze i plastyce, które publikował głównie w [[Warmia i Mazury|„Warmii i Mazurach”]] oraz [[Gazeta Olsztyńska|„Gazecie Olsztyńskiej”]]. Pisał także pamiętnik, którego fragmenty zostały opublikowane na łamach białostockich „Kontrastów”. Jego utwory zostały przetłumaczone na język angielski, hiszpański, japoński, niemiecki, rosyjski oraz szwedzki. == Publikacje == *Powieści **''Oko w Oko. Opowieść z dziejów MO na Warmii i Mazurach'', Olsztyn, 1960 **''Cierpki owoc, Warszawa, 1962'' **''Na krawędzi nocy'', Olsztyn, 1963 **''Chłopiec z karabinem'', Warszawa, 1966 **''Grzesznicy'', Łódź, 1966 **''Zagubieni lesie'', Olsztyn, 1968 **''Prywatne życie Władysława Jagiełły'', Olsztyn, 1969 **''Według Judasza. Apokryf'', Olsztyn, 1973 **''Na rozstajnych drogach Warmii i Mazurach'', Łódź, 1974 **''Brat Leśnego Diabla'', Olsztyn, 1978 **''Powrót z krainy Tzemil'', Łódź, 1978 **''Porytowe wzgórze'', Olsztyn, 1983 **''Judasza dziennik intymny'', Olsztyn, 1985 *Opowiadania **''Bóg, wilki i ludzie. Opowiadania mazurskie'', Olsztyn, 1960 **''Prawo wojny i inne opowiadania'', Olsztyn, 1969 **''Krew na śniegu'', Olsztyn, 1976 **''Opowiadania wybrane'', Olsztyn, 1988 *Utwory sceniczne **''Cień. Sztuka w 3 aktach'', Gdańsk, 1959 **''Patrzymy w słońce'' [W:] ''Na scenę. Teksty dla polskich zespołów teatralnych'', T. 2, Poznań, 1960 **''Kłopoty z dziewczyną. Sztuka w 3 aktach'', Warszawa, 1960 *Szkice, eseje i wspomnienia **''Dwa pokolenia, czyli szkic o poetach okresu pionierskiego'', Olsztyn, 1975 **''Sprawy do przemyślenia'', Olsztyn, 1979 **''Rozstania. Szkic autobiograficzny'', Olsztyn, 1980 **''Jak mi było u Andersa'', Warszawa, 1988 == Nagrody i wyróżnienia == *III nagroda w konkursie „Trybuny Ludu” za opowiadanie „Smak żelaza” (1953) *Nagroda Prezydium WRN za całokształt twórczości literackiej (1963, 1965) *Nagroda [[Warmia i Mazury|„Warmii i Mazur”]] dla wyróżniających się twórców (1972) *Nagroda tygodnika „Kultura” za powieść „Według Judasza, Apokryf” (1974) *Nagroda „Trybuny Ludu” za całokształt twórczości (1982) *Nagroda „Faktów” za „Judasza dziennik intymny” (1985) == Odznaczenia == *Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski *Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski *Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski *Medal Komisji Edukacji Narodowej *Medal 30-lecia PRL *Odznaka [[Zasłużony dla Warmii i Mazur|„Zasłużony dla Warmii i Mazur”]] ==Galeria zdjęć== <gallery widths=300px heights=300px perrow=5> File:panas diab.jpg|Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1983 r.<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]] File:panas and.jpg|Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1988 r.<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]] File:panas zapr.jpg|Zaproszenie z 1998 r.<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]] </gallery> ==Multimedia== <youtube>HOPdcZyhgoI</youtube> == Bibliografia == #Rojek, Józef Jacek: ''Literaci &amp; literatura Warmii i Mazur''. – Olsztyn&nbsp;: Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 46-48. #Chłosta, Jan: ''Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988'' / Jan Chłosta. – Olsztyn&nbsp;: Towarzystwo Naukowe im. W. Kętrzyńskiego, 1991. – S. 74-78. #Chłosta, Jan: ''Ludzie Olsztyna'' / Jan Chłosta. – Olsztyn&nbsp;: Urząd Miasta, 2003. – S. 87-88. == Przypisy == <references /><br> [[Category:Pisarze i poeci|Panas,Henryk]] [[Category:Dziennikarze i publicyści|Panas,Henryk]] [[Category:Literatura|Panas,Henryk]] [[Category:Teatr|Panas,Henryk]] [[Category:Olsztyn|Panas,Henryk]] [[Category:1945-1989|Panas,Henryk]]

Wróć do strony Henryk Panas.