Dwór w Jaśkowie
Zabytek architektury wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Dwór został wybudowany w północnej części wsi Jaśkowo (niem. Jäskendorf), nad brzegiem jeziora, w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w powiecie iławskim, w gminie Zalewo (około 28 km na północny-zachód od Ostródy).
Historia
Majątek ziemski istniał w tym miejscu już w XIV wieku. W latach 1660-1747 należał do rodziny Köhne von Jaski, a następnie do von Korffów i od 1791 roku do rodu hrabiów Finck von Finckenstein, którego potomkowie mieszkali tutaj do 1945 roku. Dwór został wzniesiony w 1721 roku, za czasów własności rodu Kóhne von Jaski. Przebudowano go 1776 roku i zrekonstruowano w wieku XIX po zniszczeniach spowodowanych przez pożar. Zmieniono wówczas wystrój wnętrz na klasycystyczny. Pod drugiej wojnie światowej dwór był przez pewien czas ośrodkiem wczasowym Ministerstwa Obrony Narodowej, należał także do Stadniny Koni w Plękitach. Obecnie jest własnością prywatną.
Opis
Jest to budowla o cechach barokowych. Wzniesiono ją na planie prostokąta, jako jednokondygnacyjną, podpiwniczoną i z użytkowym poddaszem. Elewacją frontową zwrócona jest w kierunku południowym. Po obu stronach budynku znajdują się dwupiętrowe, płytkie ryzality zwieńczone trójkątnymi szczytami, od ogrodu w polu szczytu umieszczony został herb Finckensteinów. Od frontu znajduje się wysoki podjazd i reprezentacyjne schody. Całość przykryto dachem mansardowym z lukarnami. W XIX wieku w elewacji wschodniej dostawiono boczne skrzydło. W powstałym w ten sposób narożu usytuowano duży taras z ozdobną balustradą, na który otwierały się dwuskrzydłowe drzwi z obydwu elewacji. We wnętrzach, o układzie amfiladowym, zachowały się zabytkowe kominki, dekoracje stiukowe i malarskie sufitów, natomiast w otoczeniu dworu – pozostałości dawnego parku krajobrazowego z cennym starodrzewem.
Bibliografia
- Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 102-104.
- Niesiobędzki, Wiesław: Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy / Wiesław Niesiobędzki. – Iława : Tekst, 2003. – S. 86-89.
- Witos, Wiesława: Dwór już częściowo w ruinie / Wiesława Witos // „Gazeta Olsztyńska”. - 2009, nr 113, dod. Gazeta Morąska, nr 21, s. 9.
Zobacz też
- Historia wsi Jaśkowo (Jaskendorf), materiał zamieszczony na stronie internetowej www.zalewo.bil-wm.pl [dostęp 19.02.2014 r.]
