Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
(Utworzył nową stronę „thumb|right|350px| Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie <br>Źródło: http:// www.fotopolska.eu Bazylika…”) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[Image: Bazylika_w_Braniewie.jpg |thumb|right| | + | [[Image: Bazylika_w_Braniewie.jpg |thumb|right|500px| Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie <br>Źródło: http:// www.fotopolska.eu]] |
Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie (1343-1442) - jeden z najpiękniejszych kościołów Warmii | Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie (1343-1442) - jeden z najpiękniejszych kościołów Warmii | ||
| − | + | ==Historia <br> == | |
| − | + | [[Image: Patronka.jpg|thumb|left|240px| Regina Prottman - patronka Braniewa <br>Źródło: http://www.polskiekrajobrazy.pl ]] | |
| + | |||
| + | Położone nad rzeką Pasłęką Braniewo powstało ok. 1240 r. Jest najstarszym miastem warmińskim i pierwszą siedzibą biskupów warmińskich oraz kapituły warmińskiej. W 1370 r. przeniesiono ja Ornety, a później do Lidzbarka Warmińskiego. | ||
| + | |||
| + | Bazylika pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie to kościół gotycki ,ceglany, trójnawowy, halowy, budowany na planie prostokąta o wymiarach 41m x 25m, z wydzielonym prezbiterium. Jego trójnawowe wnętrze tworzy dziesięć ośmiokątnych, masywnych filarów, ustawionych w dwóch rzędach. | ||
| + | |||
| + | Kościół budowano etapami, w latach 1343-1442. Stoi on prawdopodobnie na miejscu najstarszego znanego drewnianego kościółka warmińskiego. W roku 1381 kościół był już przykryty dachem i miał przeszklone okna. | ||
| + | Początkowo zamierzano realizować koncepcje architektoniczną pseudobazyliki, od której odstąpiono na rzecz układu halowego. | ||
| + | |||
| + | Wieże wybudowano w 1420 roku, a w 1425 pojawił się na niej zegar. | ||
| + | W latach 40-tych zamknięto trójnawowe wnętrze świątyni sklepieniem gwiaździstym. Ponownie częściowo je odtworzono po pożarze 1480 roku. | ||
| + | |||
| + | Podczas wojny pruskiej wieża kościoła została uszkodzona. Została odbudowana w 1536 roku na nowo przez mistrza Niklisa z Ornety. Gruntownego odnowienia kościoła dokonano w latach 1890-1893. | ||
| + | |||
| + | Bazylika została spalona w 1945 roku. Ocalały tylko filary, fragmenty ścian i wieży. Kościół pozostawał w ruinie aż do roku 1979. | ||
| − | + | Dzięki staraniom biskupów warmińskich, ruiny kościoła wróciły w posiadanie diecezji. Pozwoliło to w 1979 r. na rozpoczęcie odbudowy i odrestaurowanie świątyni, które to zadanie Kuria Biskupia zleciła księdzu Tadeuszowi Brandysowi. | |
| − | |||
| − | + | Dzisiaj nazywają w Braniewie księdza prałata Tadeusza Brandysa Wielkim Budowniczym. Od 1982 r. znowu odprawiane są w niej nabożeństwa. W pokrywanie kosztów odbudowy kościoła włączyli się także katolicy niemieccy, żyjący na tym terenie do 1945 r. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
W 2001 roku kościół św. Katarzyny w Braniewie otrzymał tytuł i godność Bazyliki Mniejszej. | W 2001 roku kościół św. Katarzyny w Braniewie otrzymał tytuł i godność Bazyliki Mniejszej. | ||
== Zabytki wnętrza <br> == | == Zabytki wnętrza <br> == | ||
| − | |||
| − | [[Image: | + | [[Image: Sklepienie_bazyliki.jpg|thumb|right|250px| Sklepienie bazyliki <br>Źródło: http://www.polskiekrajobrazy.pl ]] |
| − | + | [[Image: Braniewo_bazylika_penataptyk_jpg-seo.jpg|thumb|left|500px|Zabytkowy penaptyk <br> Źródło:http://mapa.targeo.pl]] | |
| − | [[Image: Braniewo_bazylika_penataptyk_jpg-seo.jpg|thumb|left| | ||
W 1500 roku z fundacji biskupa Łukasza Watzenrode obok prezbiterium zbudowano murowaną emporę muzyczną. Nagrobna płyta biskupa Pawła Legendorfa (zm. 1467), również ufundowana w 1494 roku przez biskupa Watzenrode, obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. | W 1500 roku z fundacji biskupa Łukasza Watzenrode obok prezbiterium zbudowano murowaną emporę muzyczną. Nagrobna płyta biskupa Pawła Legendorfa (zm. 1467), również ufundowana w 1494 roku przez biskupa Watzenrode, obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. | ||
| Linia 28: | Linia 35: | ||
Do cennych zabytków zaliczyć trzeba znajdował się późnogotycki poliptyk w typie ołtarzy antwerpskich, znajdujący się w kaplicy „Ostatniej Wieczerzy” raz malowany tryptyk z 1485 roku ufundowany przez kanonika Tomasza Wernera w kaplicy „Matki Boskiej”. | Do cennych zabytków zaliczyć trzeba znajdował się późnogotycki poliptyk w typie ołtarzy antwerpskich, znajdujący się w kaplicy „Ostatniej Wieczerzy” raz malowany tryptyk z 1485 roku ufundowany przez kanonika Tomasza Wernera w kaplicy „Matki Boskiej”. | ||
| − | W prezbiterium znajduje się marmurowy krzyż z mosiężną postacią Chrystusa. Po jego lewej stronie figura Matki Bożej Fatimskiej i obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej – patronki kościoła. W nawie lewej przy ścianie znajduje się figura Chrystusa stojącego na kuli ziemskiej, w kaplicy po lewej stronie obejrzeć można ołtarz Matki Boskiej Różańcowej i trzy rzeźby: Matki Boskiej Różańcowej, św. Dominika i św. Franciszka z Asyżu. Nawę boczną prawą zdobią trzy obrazy: św. Katarzyny z 1803, obraz Ukrzyżowania i obraz św. Andrzeja Boboli. Z tej nawy jest zejście do podziemi - do kaplicy bł. Reginy | + | W prezbiterium znajduje się marmurowy krzyż z mosiężną postacią Chrystusa. Po jego lewej stronie figura Matki Bożej Fatimskiej i obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej – patronki kościoła. |
| + | |||
| + | W nawie lewej przy ścianie znajduje się figura Chrystusa stojącego na kuli ziemskiej, w kaplicy po lewej stronie obejrzeć można ołtarz Matki Boskiej Różańcowej i trzy rzeźby: Matki Boskiej Różańcowej, św. Dominika i św. Franciszka z Asyżu. | ||
| + | |||
| + | Nawę boczną prawą zdobią trzy obrazy: św. Katarzyny z 1803, obraz Ukrzyżowania i obraz św. Andrzeja Boboli. Z tej nawy jest zejście do podziemi - do kaplicy bł. Reginy Prottman. | ||
| + | |||
| + | Regina Prottman urodziła się w Braniewie w roku 1552 i była założycielką i pierwszą przełożoną Zgromadzenia Sióstr Katarzynek w Braniewie. Decyzję ustanowienia jej Patronką Braniewa powzięła Rada Miejska ustawą z dnia 28 czerwca 2000 roku. Pomnik bł. Reginy Prottman , patronki miasta Braniewa umiejscowiony jest nieopodal Bazyliki. | ||
| + | |||
| + | W Braniewie kardynał Stanisław Hozjusz założył w 1565 słynne Collegium Hosianum. Uczęszczał do niego w latach 1606-1611 św. Andrzej Bobola, męczennik, patron Polski.Akademia Braniewska ( dawne Liceum Hosianum) z roku 1912 przetrwała do ostatniej wojny. | ||
| + | |||
| + | == Multimedia<br> == | ||
| + | <youtube>2AqpJZcGplM</youtube> | ||
| + | |||
| + | ==Bibliografia<br> == | ||
| + | |||
| + | 1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, Tom I Święta Warmia, praca zbiorowa pod red. ks. Bronisława Magdziarza, Olsztyn 1999. <br> | ||
| + | 2. M. Borzyszkowski, A. Kopiczko, J. Wojtkowski, Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn, 1996. <br> | ||
| + | 3. J. Chłosta, Słownik Warmii (historyczno-geograficzny), Olsztyn 2002. <br> | ||
| + | 4. J. Obłąk, Historia diecezji warmińskiej, Olsztyn 1959. <br> | ||
| + | 5. K. Wróblewska, Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku, Olsztyn 1978<br> | ||
| + | 6. http://mapa.targeo.pl <br> | ||
| + | 7. http://www.polskiekrajobrazy.pl<br> | ||
| + | |||
| + | [[Category: Obiekty architektury| Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie]] | ||
| + | [[Category: Malarstwo| Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie ]] | ||
| + | [[Category: Muzyka| Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie ]] | ||
| + | [[Category: Historia kultury| Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie]] | ||
| + | [[Category: Powiat braniewski| Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie]] | ||
| + | [[Category:1301-1400| Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie]] | ||
| + | [[Category:1401-1500| Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie]] | ||
Wersja z 10:49, 2 lis 2012
Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie (1343-1442) - jeden z najpiękniejszych kościołów Warmii
Spis treści
Historia
Położone nad rzeką Pasłęką Braniewo powstało ok. 1240 r. Jest najstarszym miastem warmińskim i pierwszą siedzibą biskupów warmińskich oraz kapituły warmińskiej. W 1370 r. przeniesiono ja Ornety, a później do Lidzbarka Warmińskiego.
Bazylika pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie to kościół gotycki ,ceglany, trójnawowy, halowy, budowany na planie prostokąta o wymiarach 41m x 25m, z wydzielonym prezbiterium. Jego trójnawowe wnętrze tworzy dziesięć ośmiokątnych, masywnych filarów, ustawionych w dwóch rzędach.
Kościół budowano etapami, w latach 1343-1442. Stoi on prawdopodobnie na miejscu najstarszego znanego drewnianego kościółka warmińskiego. W roku 1381 kościół był już przykryty dachem i miał przeszklone okna. Początkowo zamierzano realizować koncepcje architektoniczną pseudobazyliki, od której odstąpiono na rzecz układu halowego.
Wieże wybudowano w 1420 roku, a w 1425 pojawił się na niej zegar. W latach 40-tych zamknięto trójnawowe wnętrze świątyni sklepieniem gwiaździstym. Ponownie częściowo je odtworzono po pożarze 1480 roku.
Podczas wojny pruskiej wieża kościoła została uszkodzona. Została odbudowana w 1536 roku na nowo przez mistrza Niklisa z Ornety. Gruntownego odnowienia kościoła dokonano w latach 1890-1893.
Bazylika została spalona w 1945 roku. Ocalały tylko filary, fragmenty ścian i wieży. Kościół pozostawał w ruinie aż do roku 1979.
Dzięki staraniom biskupów warmińskich, ruiny kościoła wróciły w posiadanie diecezji. Pozwoliło to w 1979 r. na rozpoczęcie odbudowy i odrestaurowanie świątyni, które to zadanie Kuria Biskupia zleciła księdzu Tadeuszowi Brandysowi.
Dzisiaj nazywają w Braniewie księdza prałata Tadeusza Brandysa Wielkim Budowniczym. Od 1982 r. znowu odprawiane są w niej nabożeństwa. W pokrywanie kosztów odbudowy kościoła włączyli się także katolicy niemieccy, żyjący na tym terenie do 1945 r. W 2001 roku kościół św. Katarzyny w Braniewie otrzymał tytuł i godność Bazyliki Mniejszej.
Zabytki wnętrza
W 1500 roku z fundacji biskupa Łukasza Watzenrode obok prezbiterium zbudowano murowaną emporę muzyczną. Nagrobna płyta biskupa Pawła Legendorfa (zm. 1467), również ufundowana w 1494 roku przez biskupa Watzenrode, obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.
Do cennych zabytków zaliczyć trzeba znajdował się późnogotycki poliptyk w typie ołtarzy antwerpskich, znajdujący się w kaplicy „Ostatniej Wieczerzy” raz malowany tryptyk z 1485 roku ufundowany przez kanonika Tomasza Wernera w kaplicy „Matki Boskiej”.
W prezbiterium znajduje się marmurowy krzyż z mosiężną postacią Chrystusa. Po jego lewej stronie figura Matki Bożej Fatimskiej i obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej – patronki kościoła.
W nawie lewej przy ścianie znajduje się figura Chrystusa stojącego na kuli ziemskiej, w kaplicy po lewej stronie obejrzeć można ołtarz Matki Boskiej Różańcowej i trzy rzeźby: Matki Boskiej Różańcowej, św. Dominika i św. Franciszka z Asyżu.
Nawę boczną prawą zdobią trzy obrazy: św. Katarzyny z 1803, obraz Ukrzyżowania i obraz św. Andrzeja Boboli. Z tej nawy jest zejście do podziemi - do kaplicy bł. Reginy Prottman.
Regina Prottman urodziła się w Braniewie w roku 1552 i była założycielką i pierwszą przełożoną Zgromadzenia Sióstr Katarzynek w Braniewie. Decyzję ustanowienia jej Patronką Braniewa powzięła Rada Miejska ustawą z dnia 28 czerwca 2000 roku. Pomnik bł. Reginy Prottman , patronki miasta Braniewa umiejscowiony jest nieopodal Bazyliki.
W Braniewie kardynał Stanisław Hozjusz założył w 1565 słynne Collegium Hosianum. Uczęszczał do niego w latach 1606-1611 św. Andrzej Bobola, męczennik, patron Polski.Akademia Braniewska ( dawne Liceum Hosianum) z roku 1912 przetrwała do ostatniej wojny.
Multimedia
Bibliografia
1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, Tom I Święta Warmia, praca zbiorowa pod red. ks. Bronisława Magdziarza, Olsztyn 1999.
2. M. Borzyszkowski, A. Kopiczko, J. Wojtkowski, Słownik biograficzny kapituły warmińskiej, Olsztyn, 1996.
3. J. Chłosta, Słownik Warmii (historyczno-geograficzny), Olsztyn 2002.
4. J. Obłąk, Historia diecezji warmińskiej, Olsztyn 1959.
5. K. Wróblewska, Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku, Olsztyn 1978
6. http://mapa.targeo.pl
7. http://www.polskiekrajobrazy.pl
