Bazylika Świętego Jerzego w Kętrzynie
Bazylika Świętego Jerzego w Kętrzynie (1359-1407) - najlepiej zachowany kościół obronny na Mazurach.
Historia
Pierwszy zamek krzyżacki powstał tu ok. 1329 r., być może to właśnie na jego miejscu wzniesiono w 1359 r. obronny kościół św. Jerzego. Pierwsza wzmianka o jego budowie pochodzi z 1407 r. Początkowo kościół miał postać obszernej sali, która powiązana była z czworoboczna wieżą obronną. W XV w kościół powiększono i nadano mu formę trójnawowej pseudobazyliki. Prezbiterium i przylegająca do niego zakrystia powstały po pożarze ,który miał miejsce w 1500 r. Początkowo przykryte korpusem wnętrze , w etapie końcowym rozbudowy, staraniem mistrza Matza z Gdańska otrzymało sklepienie kryształowe. W latach dwudziestych XVI w. kościół przekształcono na luterański. W 1546 r. urządzono obok fary osobny kościół polski (obecnie parafialny kościół ewangelicko-augsburski), w którym odprawiano nabożeństwa w języku polskim do roku 1880. Kościół św. Jerzego nękała pożary (1592, 1608, 1638, 1700, 1877). Odrestaurowany został w latach sześćdziesiątych XIX wieku i zwrócony katolikom dopiero w 1946 roku. 7 czerwca 1992 r. dekretem Arcybiskupa Metropolity Warmińskiego kościół św. Jerzego podniesiony został do rangi Kolegiaty Kętrzyńskiej. 22 lipca 1999 r. Papież Jan Paweł II podniósł świątynię do godności Bazyliki Mniejszej. Jest ona siedzibą parafii pw. św. Jerzego (do 1954 roku należała do parafii pw. św. Katarzyny).
Architektura
Kościół orientowany, gotycki, murowany z cegły w układzie polskim na podmurówce z kamienia polnego. Bazylika trójnawowa o pięciu przęsłach. Od południowo-zachodniej strony znajduje się wieża strażniczo-obronna wbudowana w narożnik korpusu. Od południa zaś, między zamknięciem nawy bocznej a prezbiterium wbudowana jest dzwonnica. Sklepienie kryształowe w prezbiterium oparte jest na motywie gwiazdy sześcioramiennej natomiast w korpusie nawowym i w kaplicy Matki Boskiej Ostrobramskiej( dawniej św. Jakuba) sklepienie ma motyw gwiazdy ośmioramiennej.
Zabytki wnętrza
Z dawnego wyposażenia zachowała się renesansowa ambona (1594), której polichromię sfinansowali Kasper Kinwang i Michał Hohendorff. Do cennych zabytków zaliczyć trzeba trzy płyty nagrobne. Wśród nich najwartościowszą jest płyta z płaskorzeźbą , przedstawiającą postać pułkownika Krzysztofa Scenka zu Tautenburga, zm. w 1597 r.
Zwracają uwagę również obrazy świętego Tomasza i Marcina oraz obraz ze sceną Zmartwychwstania, pochodzący z nieistniejącego ołtarza z 1620 roku.
W 1994 roku dzięki staraniom proboszcza Mieczysława Żuchnika, udostępniono wiernym do zwiedzania celę więzienną, w której osadzono kiedyś mężczyznę, którego uratowała od śmierci wyrzeźbiona przez niego Figurka Matki Bożej, znajdująca się w Świętej Lipce.
Multimedia
Zobacz też
- Parafia pw. św. Jerzego w Kętrzynie
- Parafia pw. św. Katarzyny w Kętrzynie
- Mieczysław Żuchnik
- Bazylika Mniejsza Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce
Bibliografia
1.Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, Tom II, praca zbiorowa pod red. ks. Bronisława Magdziarza, Olsztyn 1999.
2.J.Obłąk, Historia diecezji warmińskiej, Olsztyn 1959.
