Studencki Teatr Kandelabr

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Jolanta Grzybówna i Jerzy Korejwo podczas przedstawienia zatytułowanego „Mówimy do was”. Spektakl wyróżniony został III nagrodą na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Studenckich „Start 70” w Częstochowie.
Zdjęcie: Krzysztof Nasternak

Teatr studencki z Olsztyna, swoją aktywność rozpoczął w 1966 roku i działał przez około dziesięć lat.

Założenie

Powstał w Kortowie przy Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie. Stałą siedzibą teatru, otrzymaną po kilku latach starań, była sala piwniczna budynku „Nowej Zootechniki”. Ze względu na zainteresowania członków grupy poezją, początkowa nazwa zespołu brzmiała – „Studencki Teatrzyk Poezji „Kandelabr”. Założycielami Teatru Studenckiego Kandelabr byli: Jerzy Romańczuk i Aleksander Trembicki z Wydziału Rolniczego oraz Krzysztof Panasik z Wydziału Zootechnicznego. Warto podkreślić, że w „Kandelabrze” pracowali nie tylko studenci z Kortowa, ale również studenci ze Studium Nauczycielskiego w Olsztynie, które zostało przekształcone w 1969 roku w Wyższą Szkołę Nauczycielską. W późniejszym czasie dołączyli również młodzi pracownicy obu olsztyńskich uczelni. Wokół „Kandelabra” grupowali się także niestudenci i w tej grupie najważniejszą rolę odegrali uzdolnieni uczniowie olsztyńskich szkół średnich. W związku z tym, że recytacja i znalezienie właściwej formy przekazu stanowiły o sukcesie zespołu, pozyskanie dobrych recytatorów z całego dostępnego środowiska było jednym z najważniejszych zadań młodego teatru. W ten sposób „Kandelabr” stał się instytucją integrującą różne olsztyńskie środowiska. Zespół nie był ustabilizowany, studenci przychodzili i odchodzili z „Kandelabra”. Na dłużej związani byli z zespołem tylko niektórzy młodzi pracownicy uczelni, absolwenci i młodzież spoza uczelni.

Spektakle

Wśród 15 premier „Kandelabra” dominowały spektakle poetyckie. Działalność studenckiego teatru rozpoczął poetycki montaż tekstów Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego „W leśniczówce”, autorstwa i reżyserii Romana Metzlera, aktora Olsztyńskiego Teatru im. Stefana Jaracza. Spektakl zdobył w 1966 roku I miejsce na III Ogólnopolskim Festiwalu Poezji Gałczyńskiego w Szczecinie oraz Nagrodę Meluzyny w Rzeszowie. Był to wybór wierszy powstałych na Mazurach - pełnych zachwytu nad tą krainą. Po pierwszych sukcesach studenckiego teatru sięgnięto jeszcze raz do poezji Gałczyńskiego w programie pt. „W kawiarni recytatora”. W kolejnych programach poetyckich przedstawiano: poezję Władysława Broniewskiego, „Ikonostas” Jerzego Harasymowicza, fragmenty „Kwiatów polskich” Juliana Tuwima oraz Harasymowicza „Noc Świętojańską”. Zaprezentowano również poezję Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Bolesława Leśmiana – „Serapion i Thais”, „Kwiaty miłości i zła” (F. Arrabala) oraz „Na wieży Babel” – widowisko poetyckie o miłości według M. Hillar, W. Szymborskiej, S. Grochowiaka, M. Ośmiałowskiego i T. Różewicza.

Dużym wyzwaniem było wystawienie „Naszej małej stabilizacji”, spektaklu o rozbudowanej teatralności, pod kierownictwem artystycznym Henryka Tadeusza Czarneckiego z Warszawy. Spektakl został dobrze przyjęty przez środowisko olsztyńskie. Warto wspomnieć, że „Kandelabr” występował wtedy gościnnie na scenie „Margines” Teatru im. S. Jaracza, dał też kilka przedstawień w Domu Stowarzyszeń Twórczych. Pewnym wyjątkiem było również wystawienie spektaklu w reżyserii Jerzego Korejwy z Wydziału Geodezji, zatytułowanego „Mówimy do was” – montażu poezji wietnamskiej. Należy podkreślić, że wspomniany spektakl został wyróżniony III nagrodą na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Studenckich „Start 70” w Częstochowie, który był pierwszym ogólnopolskim przeglądem konkursowym młodych studenckich zespołów teatralnych. Zespół Kandelabr podjął także próbę kabaretową - „Fraszkobranie”. Spektakl reżyserował Jerzy Romańczuk. Było to przedstawienie pełne humoru i miało ciekawą oprawę muzyczną. Bardzo interesujące były także rekwizyty: czarne meloniki, parasole, ekstrawaganckie stroje oraz aniołek pląsający po scenie i między widzami. Wykonawcy dysponowali dobrymi głosami, a muzycy sprawnie wiązali w całość poszczególne części programu. Ogólnie „Fraszkobranie” się podobało, choć krytycy zarzucali brak płci pięknej, co ich zdaniem mogło znacznie ubarwić spektakl. Ostatnie premiery teatru z Kortowa to „Serdeczny stary człowiek” – Krystyny Miłobędzkiej i „Wyszedł z domu” – Tadeusza Różewicza (premiera 15, w marcu 1974r.).

Od początku siłą napędową zespołu była poezja. Charakterystyczna i znacząca była sama nazwa teatru „Kandelabr”, czyli świecznik stojący, który znany był już w starożytności. Przedmiot ten związany ze światłem i jego wielowątkową symboliką, często pojawiał się w poetyckich przedstawieniach zespołu „Kandelabr”. Będąc teatrem amatorskim, poddawanym jednak szerszej konfrontacji, trwał przez wiele lat i nie podzielił losów innych zespołów, które rozpadały się po jednej lub dwóch premierach. Jak już wspomniano wcześniej, w tym zespole teatralnym pracowali nie tylko studenci z Kortowa, lecz także uczniowie szkół średnich z Olsztyna oraz studenci i absolwenci innych uczelni.

Aktorzy

Wśród wielu nazwisk osób, które przyczyniły się do rozwoju tego teatru, można między innymi wymienić: Krystynę Alakrytską, Jolantę Grzybównę, Grażynę Korytkowską, Marletę Bułatek, Halinę Petrowicz, Annę Rogowską, Lucynę Trompakais, Joannę Dąbrowską, Barbarę Wilamowską, Marię Oniśko, Bożenę Milewską, Krystynę Nachtygal, Krystynę Piątkowską, Henryka Czarneckiego, Romana Metzlera, Jerzego Korejwę, Wojciecha Suświłło, Jerzego Romańczuka, Krzysztofa Panasika, Franciszka Sokołowskiego, Tadeusza Petrlejtnera, Wiesława Wiśniewskiego, Piotra Palicha, Jana Skrzyneckiego, Tadeusza Szaciło, Janusza Szulborskiego, Ryszarda Doleckiego, Zbyszka Hajkowicza, Freda Krzyśkowiaka, Janusza Pypno, Mieczysława Gorasa, Zdzisława Bułatowicza, Janusza Kompowskiego, Stanisława Pokusę, Remigiusza Dobkowskiego, Karoly M. Pintera (Węgra studiującego w Kortowie) oraz Stanisława Weidnera (wieloletniego kierownika, a jednocześnie aktora).

Reżyserzy

Przedstawienia reżyserowali:

Kolejnymi kierownikami (dyrektorami) teatru byli:

Scenografia

Muzyka

ST Kandelabr w ciągu swej działalności w latach 60. i 70. przygotował piętnaście premier. Początkowo udawało się realizować nawet dwa widowiska w ciągu roku. Nie wszystkie spektakle należy uznać za w pełni udane, ale również zespoły zawodowe wystawiają widowiska lepsze i gorsze. Trzeba także wziąć pod uwagę środowisko, w którym „Kandelabrowi” przyszło działać. Wyższa Szkoła Rolnicza nie mogła mieć głęboko zakorzenionej tradycji humanistycznej, bo powołana została do innych celów, a więc już od początku ten zespół napotykał na większe trudności niż inne teatry w Polsce. Dodatkowym problemem był brak własnej sali. Kiedy w końcu zespół otrzymał małą salkę w piwnicach Nowej Zootechniki okazało się, że miejsc było mało, a przed salką gromadził się tłum czekających. Na premiery przybywali Jego Magnificencja Rektor, władze Olsztyna, profesorowie i młodzież, zarówno z Kortowa, jak i z miasta. Znany dobrze w tamtych czasach krytyk teatralny Janusz Segiet napisał – „Podobno miasto zna lepiej „Kandelabr” niż kortowska uczelnia”. Wydaje się, że duża popularność „Kandelabra” w środowisku olsztyńskim wiązała się również z tym, że środki masowego przekazu w tamtych czasach dostarczały znacznie mniej różnego rodzaju rozrywek niż dziś oraz, że życie toczyło się znacznie wolniej. Szkoda, że poezja, która mówi po prostu o życiu, więc dotyczy nas wszystkich, jest dziś praktycznie nieobecna w mediach.

Nagrody

  • I miejsce na III Ogólnopolskim Festiwalu Poezji Gałczyńskiego w Szczecinie (1966)
  • Nagroda Meluzyny w Rzeszowie (1966)
  • III nagrodą na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Studenckich „Start 70” w Częstochowie

Zdjęcie Jolanta Grzybówna i Jerzy Korejwo podczas przedstawienia zatytułowanego „Mówimy do was”. Spektakl wyróżniony został III nagrodą na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Studenckich „Start 70” w Częstochowie. Zdjęcie: Krzysztof Nasternak

Strony www związane z ST Kandelabr

Linki do zdjęć i filmów dotyczących ST Kandelabr

Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Studencki_Teatr_Kandelabr&oldid=81025”