Kościół pw. św. Michała Archanioła w Purdzie Wielkiej

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Fot. Mieczysław Kalski
Fot. Mieczysław Kalski

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony na początku XVI wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na terenie wsi Purda Wielka (niem. Groβ Purden). Wieś położona jest w powiecie olsztyńskim.

Historia

Obecna świątynia została wzniesiona w 1503 roku, w miejsce poprzedniej, drewnianej budowli. W kolejnych latach stopniowo ja rozbudowano i w 1580 roku została konsekrowana przez biskupa warmińskiego Marcina Kromera ku czci świętego Krzyża i świętego Michała Archanioła. W 1817 roku na ceglanej obszernej kruchcie zachodniej została osadzona drewniana wieża, a w 1929 roku dobudowano nawy boczne.

Opis

Jest to kościół murowany z cegły z dodatkiem kamieni polnych, użytych w cokole korpusu i w przyziemiu wieży. Pierwotną nawę wzniesiono na rzucie prostokąta. Nawy boczne są węższe od nawy głównej. Korpus budowli został oszkarpowany. Kwadratowa wieża o zwężających się ścianach ku górze w przyziemiu jest murowana, wyżej drewniana o konstrukcji słupowej i oszalowana deskami. Wieńczy ją hełm ostrosłupowy pokryty gontem. W kruchcie wieży znajdują się fragmenty nie ukończonego sklepienia krzyżowo-żebrowego. Wschodni szczyt budowli zdobią blendy otynkowane na różowo.

Wyposażenie

Wyposażenie wnętrza jest gównie barokowe i pochodzi z XVIII wieku. W tym właśnie okresie wykonano drewniany ołtarz główny. W jego centrum umieszczono obraz św. Michała walczącego ze smokiem, a po bokach rzeźby św. Antoniego i św. Franciszka. W górnej części znajduje się obraz przedstawiający koronację Maryi oraz rzeźby św. Katarzyny i św. Barbary. W ołtarzu bocznym lewym z 1746 roku znajduje się obraz Przemienienia Pańskiego oraz Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, a także figury Mojżesza, Eliasza i świętych: Mikołaja, Wawrzyńca, Rocha, Sebastiana. W prawym ołtarzu bocznym, pochodzącym z tego samego okresu, umieszczono obrazy Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Józefa z Dzieciątkiem, a także figury św. Piotra i św. Andrzeja. Z XVIII wieku pochodzi także ambona o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej oraz empora organowa. Prospekt organowy wykonano w 1841 roku. W kruchcie kościoła znajduje się rzeźbiarska grupa pasyjna z XVII wieku, natomiast w prezbiterium, obraz Madonny z Dzieciątkiem z 1611 roku, ufundowany przez proboszcza z Purdy – Błażeja Rutę. Wnętrze naw zdobią klasycystyczne polichromie z początku XIX wieku. W kościele znajduje się także szereg cennych zabytków sztuki złotniczej, w tym m.in.:

  • puszka na komunikanty z XVII wieku,
  • monstrancja późnobarokowa z 1775 roku,
  • kielich renesansowy z 1633 roku,
  • kielich z 1690 roku,
  • sukienka srebrna na obrazie Przemienienia Pańskiego z około 1746 roku, sygnowana przez złotnika olsztyńskiego, Jana Geese’go.

Zobacz też

Bibliografia

  1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 82.
  2. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 92-93.
  3. Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 73-75.
  4. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia: Wydawnictwo Region, 2012. – S. 83.
Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Kościół_pw._św._Michała_Archanioła_w_Purdzie_Wielkiej&oldid=75687”