Anneliese Triller

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Źródło: „Posłaniec Warmiński”, 2003, nr 17, s. 10.
Olsztyn, Hosianum, 1999.
Dzieje Gimnazjum braniewskiego w opracowaniu m.in. A. Triller. Osnabruck, 1965.

(1903-1998) – archiwistka, historyk, organizatorka Archiwum Diecezji Warmińskiej we Fromborku, badaczka historii Warmii

Biografia

Anneliese Klara Thriller urodziła się 11 sierpnia 1903 r. w Lipsku w protestanckiej rodzinie profesora chorób oczu Artura Birsch-Hirschfelda oraz Anny z domu Hoewer. Ukończyła Gimnazjum Żeńskie im. Królowej Luizy w Królewcu. Jej ojciec był w tym czasie profesorem Albertyny. Podjęła studia w Lipsku, Bonn i Królewcu. Studiowała historię, łacinę, filologię romańską i niemiecką. W 1924 r. pod wpływem warmińskiego biskupa Augustyna Bludaua przyjęła katolicyzm. Wówczas też zainteresowała się dziejami Warmii, co znalazło wyraz w jej pracy doktorskiej. W 1931 r. otrzymała doktorat na podstawie pracy dotyczącej dziejów Kapituły Kolegiackiej w Dobrym Mieście w latach 1341-1811.[1] Następnie odbyła półroczną praktykę archiwalną w Instytucie Historycznym w Berlinie. Została zatrudniona w archiwum państwowym w Królewcu. W październiku 1933 r. objęła kierownictwo nad archiwum diecezjalnym we Fromborku. Przebywając we Fromborku zajmowała obszerne mieszkanie w jednej ze starych kanonii, jakie przyznał jej rządca diecezji. W sierpniu 1941 r. poślubiła docenta slawistyki Akademii Państwowej w Braniewie Alfonsa Thrillera[2], tłumacza polskich dokumentów. Ze związku urodziło się czworo dzieci, z czego córka Dorothea przejęła zainteresowania historią Warmii. Wielokrotnie odwiedzała Olsztyn. Utrzymywała kontakt z Archiwum Diecezjalnym, współpracując z badaczami dziejów Warmii, m.in. Janem Obłąkiem, ks. Janem Borzyszkowskim. Zmarła 15 kwietnia 1998 r. w Bonn.

Działalność

W 1932 r. związała swoją działalność z Warmią, kiedy to jako pierwsza kobieta w Niemczech zajęła się porządkowaniem, a następnie prowadzeniem Archiwum Diecezji Warmińskiej (biskupiego i kapituły) we Fromborku. Tworzyła je, gromadząc m.in. akta sprowadzane z poszczególnych parafii. Obowiązki archiwistki powierzył jej biskup Maksymilian Kaller oraz dziekan Kapituły Warmińskiej ks. Alojzy Marquardt. Współpracowała ze wznowionym w 1950 r. w Niemczech „Kalendarzem Warmińskim”.

Publikacje

W jej dorobku naukowym znajduje się ponad 300 artykułów i książek poświęconych głównie stosunkom Warmii i Prus Książęcych, genealogii rodów warmińskich. W wyniku kontaktów, jakie nawiązała z warmińskimi parafiami powstały opracowania dotyczące m.in. historii parafii w Ignalinie czy Bartągu. W swoich pracach ustaliła też nazwiska mieszczan fromborskich z lat 1626-1630 oraz królewieckich katolików z 1773 r. Opracowała również biografie warmińskich biskupów w tym Stanisława Hozjusza. Zajmowała się też biografią mistyczki Doroty Mątowów[3], działalnością sektową Justyny Dargel, obecnością Żydów, procesami o czary na Warmii, i innymi tematami z historii Warmii.[4]

Udział w organizacjach

Od 1930 r. była członkiem Warmińskiego Towarzystwa Historycznego (Historischer Verein fur Ermland). Od 1934 r. zasiadała w zarządzie, zaś w latach 1956-1989 pełniła funkcję wiceprezesa towarzystwa. Od 1967 r. była prezesem honorowym. Zasiadała także w gremiach kierowniczych różnych towarzystw świeckich i kościelnych, wpływając na organizację badań nad dziejami Warmii na Zachodzie.

Nagrody i odznaczenia

Swoją działalnością naukową dążyła do zbliżenia między Polakami i Niemcami. W 1979 r. Jan Paweł II nadał jej medal Pro Ecclesia et Pontifice.

Bibliografia

  1. Chłosta, Jan: Biografie Niemców z Prus Wschodnich : Leksykon / Jan Chłosta. – Olsztyn : SQL, 2010. – S. 172.
  2. Chłosta, Jan: Słownik Warmii / Jan Chłosta. – Olsztyn : Litera, 2002. – S. 375-376.
  3. Chłosta, Jan: Dr Anneliese Triller : warmińskie biografie / Jan Chłosta // „Posłaniec Warmiński”. - 2003, nr 17, s. 10.

Przypisy

  1. ↑ Praca doktorska Anneliese Thriller została przetłumaczona na język polski przez ks. Stanisława Walczyka. Jednak nie wydano jej. Częściowo materiał został zaprezentowany w Słowniku biograficznym Kapituły Kolegiackiej w Dobrym Mieście, red. jan Guzowski ; aut. haseł Anneliese Birch-Hirschfeld Triller [et al.], Olsztyn, „Hosianum”, 1999, (Rozprawy Naukowe Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie ; nr 11), Bibliogr. s. 155-161.
  2. ↑ Ślubu udzielił biskup Maksymilian Kaller w swojej kaplicy.
  3. ↑ Richard Stachnik, Anneliese Triller, Dorothea von Montau, Muenster, 1976
  4. ↑ Anneliese Thriller, Ermlandische Scharfrichter im 18 (O katach warmińskich w XVIII w.). Jahrhundert, „Zeitschrift fur die Geschichte und Altertumskunde Ermlands”, 1980, Bd. 40, s. 94-97.

Zobacz też

  • Das Rösseler Pfarrbuch : Aufzeichnungen der Kirchenväter an der Pfarrkirche zu Rössel in den Jahren 1442 bis 1614, opracowanie autorstwa A. Triller w zbiorach Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej kpbc.umk.pl
Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Anneliese_Triller&oldid=72117”