Kamienica Roberta Mrzyka przy placu Bema w Olsztynie
Zabytek architektury wzniesiony w latach 1902-1903.
Spis treści
Lokalizacja
Kamienicę wzniesiono w Olsztynie, przy ówczesnym placu Kopernika (niem. Coppernicusplatz, obecnie Plac Generała Józefa Bema).
Historia
Kamienica została wzniesiona przez przedsiębiorcę budowlanego i miejskiego radnego Roberta Mrzyka. W latach 1905-1911 r. budynek wynajmowano na siedzibę nowo utworzonej rejencji pruskiej. W pozostałej części budynku znajdowało się osiem mieszkań, które wynajmowali oficerowie, urzędnicy i pracownicy kolei. Po przeniesieniu rejencji do nowo wybudowanego gmachu przy ul. Klebarskiej (obecnie al. Marszałka Józefa Piłsudskiego), pomieszczenia budynku wynajmowało wojsko niemieckie. Tu mieściła się komendantura powstałego w 1912 r. 20 Korpusu Armii i sady wojskowe. W 1919 r. jednostki zostały rozwiązane. Kamienicę przejął wówczas kupiec Gustav Boguschewski, a następnie jego brat Fritz. Urządzili oni w kamienicy 28 mieszkań czynszowych, które wynajmowali głównie oficerowie, urzędnicy i przedstawiciele wolnych zawodów. Taką funkcję pełniła kamienica do zakończenia II wojny światowej. Po 1945 r. w budynku znalazły siedzibę różne jednostki służby zdrowia kolejarzy, w tym przychodnia specjalistyczna, ambulatorium, przychodnia psychologii pracy, Fundacja Zdrowia Kolejarzy. Tylko w jednej klatce (oznaczonej dzisiaj 4a) zachowane zostały mieszkania lokatorskie.
Opis
Kamienica składa się z dwóch domów połączonych w architektoniczną całość. Wzniesiono ją w stylu eklektycznym na planie złamanego wieloboku. Posiada 29-osiową elewację i trzy kondygnacyjne wykusze przypominające zamkowe wieżyczki, zwieńczone krytymi blachą spiczastymi hełmami. Całość przykrywa dwuspadowy dach nad użytkowym poddaszem z dyskretnie dekorowanymi lukarnami w części frontowej. Na budynku znajdują się oryginalne dekoracje:
- muszle otoczone girlandami, które umieszczono nad wejściami do klatek schodowych, *tarcze herbowe na wieżyczkach,
- gwiazdy Dawida oraz półksiężyce obleczone w girlandy widoczne na elewacji, pomiędzy kondygnacjami budynku.
Zachowały się także inne elementy jego pierwotnego wystroju: sztukatorsko zdobiona sień klatki, rzeźbione poręcze i drzwi wejściowe.
Bibliografia
- Bętkowski, Rafał: Olsztyn jakiego nie znacie: obraz miasta na dawnej pocztówce / Rafał Bętkowski. – Olsztyn : Edytor Wers, 2003. – S. 104.
- Piechocki, Stanisław: Olsztyn magiczny / Stanisław Piechocki. – Olsztyn : Remix, 2002. – S. 72-74.
- Wakar, Marcin: Gwiazda razem z półksiężycem: kamienica przy pl. Bema / Marcin Wakar // „Gazeta Wyborcza”. – 2003, nr 121, dod. „Olsztyn”, s. 5.
- Wojciechowska, Joanna: Obrazy na klatce: secesyjne malowidła ukryte pod olejną farbą / Joanna Wojciechowska // „Gazeta Wyborcza”. – 2003, nr 232, dod. „Olsztyn”, s. 3.
- Wawrynkiewicz, Leszek: Architektura secesji i modernizmu / Leszek Wawrynkiewicz // „Renowacje i Zabytki”. – 2013, nr 4, s. 91-100.
