Kościół ewangelicki w Olsztynku
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w połowie XIV wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Kościół został wybudowany na terenie Olsztynka, w północno-zachodniej części starego miasta, w sąsiedztwie zamku. Obecnie znajduje się przy ulicy Rynek, w pobliżu Domu Mrongowiusza.
Historia
Świątynia została wybudowana w połowie XIV wieku W 1359 roku wymieniano ją jako siedzibę parafii. W 1685 roku została ona całkowicie zniszczona w wyniku pożaru. W trakcie odbudowy z lat 1690-1691 nadano jej barokowy charakter. W 1710 roku, od strony północno-zachodniej, do korpusu budowli dostawiono wieżę. Po kilkudziesięciu latach rozebrano. ją i w 1796 roku wzniesiono obecną, z fasadą w stylu renesansowym. Drugi raz kościół uległ zniszczeniu podczas pożaru miasta w 1804 roku. W kolejnych latach stopniowo go odbudowano. W 1880 roku wieżę dzwonniczą przykryto hełmem. W 1914 roku uległo zniszczeniu sklepienie budowli. Po roku 1918 nawę główną przykryto wysokim dachem o konstrukcji drewnianej. W 1933 roku dokonano gruntownej renowacji kościoła, połączonej z przebudową wschodniej części oraz zmianą wystroju wnętrza. Pod koniec II wojny światowej dach i całe wnętrze spłonęło, zniszczeniu uległa też górna część wieży. Odbudowę kościoła podjęto dopiero w latach 1974-1977. Jednak nie przywrócono mu funkcji sakralnej, lecz zaadaptowano na cele kulturalne. Obecnie znajduje się tam galeria sztuki Muzeum Budownictwa Ludowego.
Opis
Pierwotnie był to kościół jednonawowy, bez wieży i wyodrębnionego prezbiterium, zamknięty trójbocznie. Wzniesiono go na planie prostokąta o wymiarach 31 x 11 m. Do budowy wykorzystano kamienie polne, w dolnych partiach i cegłę ceramiczną na zaprawie wapiennej, w górnych. W późniejszym okresie podniesiono dach i dobudowano wysoką wieżę. Budowlę otoczono także kamiennym murem. W takiej formie świątynia była częścią miejskiego założenia obronnego. W trakcie odbudowy, przeprowadzonej w latach z lat 70-tych XX wieku, nadano jej formę długiego, niskiego, ceglanego budynku, wyróżniającego się bieloną kruchtą u ściany południowej i niepozorną wieżą z neogotyckimi elewacjami.
Zobacz też
- Zamek w Olsztynku
- Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku
- Galeria Sztuki w Olsztynku
Bibliografia
- Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. – Olsztyn : Remix, 1992. – S. 117.
- Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 77.
Linki
- Dawny kościół ewangelicko-augsburski w Olsztynku, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.polskieszlaki.pl [dostęp 05.11.2013 r.]
- Miller, Krzysztof: Dawny kościół ewangelicko – augsburski, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.olsztynek.pl [dostęp 05.11.2013 r.]
- Materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.ciekawemazury.pl [dostęp 05.11.2013 r.]
