Kaplica Jerozolimska w Ornecie

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku.

Lokalizacja

Kaplicę wybudowano na niewielkim pagórku w pobliżu Ornety (niem. Wormidtt), przy drodze do Pasłęka.

Historia

Kaplica w tym miejscu (dawniej pw. św. Krzyża) ufundowana została prawdopodobnie w. XVI jako kaplica Drogi Krzyżowej. Pierwsze pewne informacje na jej temat pochodzą z 1606 roku. Obecna budowla została wzniesiona na miejscu poprzedniej w 1829 roku.

Opis

Niewielką, późnobarokową, salową budowlę wzniesiono na planie prostokąta. Kaplica jest orientowana, murowana i otynkowana. Jej elewacje zdobią płytkie blendy i pilastry, a wieńczą trójkątne szczyty z wolutami. Całość przykryto dwuspadowym dachem. We wnęce zachodniej znajduje się wejście, we wschodniej płytka nisza z krucyfiksem późnobarokowym z około 1740 roku. W elewacjach bocznych umieszczono dwa okna o łuku odcinkowym, w opaskach, ujęte płytkimi wnękami.

Wyposażenie

Wewnątrz znajduje się zabytkowe wyposażenie, m.in. barokowy ołtarz z około 1800 roku, pochodzący z kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Ornecie (z kaplicy św. Krzyża). W ołtarzu umieszczono rzeźbę Najświętszej Marii (w pierwszej kondygnacji) i Chrystusa Zmartwychwstałego w zwieńczeniu, a w polu środkowym krucyfiks na tle malowanego krajobrazu. Z innych, zdemontowanych w orneckim kościele ołtarzy, przeniesiono do kaplicy (po 1830 roku) renesansowe obrazy, w tym cykl przedstawień z życia św. Marii Magdaleny, scenę Ukrzyżowania i zdjęcia z Krzyża (początek XVII wieku). W kaplicy znajdują się także drewniane świeczniki empirowe z początku XIX wieku.

Ciekawostki

• Na wzniesieniu, na którym znajduje się kaplica, wykonywano niegdyś wyroki zasądzone przez władze miejskie. Stąd dawna nazwa tego miejsca „Wzgórze Szubieniczne”.

Zobacz też

• Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie

Bibliografia

1. Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orneta i okolice. Z. 1: tekst / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 158.
2. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. - Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 109.

Linki

• Mańkowski, Waldemar: Kaplica Jerozolimska, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.orneta.net [dostęp 31.10.2013 r.]