Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie

Fot. Mieczysław Kalski

Fot. Mieczysław Kalski

Fot. Mieczysław Kalski

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na wzgórzu, we wsi Unikowo (niem. Glockstein). Wieś położona jest w gminie Bisztynek, w powiecie bartoszyckim.

Historia

Świątynia ta powstała najprawdopodobniej niedługo po lokacji wsi, która nastąpiła w 1367 roku. Szacuje się, że prace budowlane przeprowadzono w latach 1370-1380. Górną część wieży, początkowo drewnianą, wymurowano z cegły przed końcem XIV wieku. budowlę odnawiano w 1850 roku. Z tego też okresu pochodzą neogotyckie szczyty wieży.

Opis

Jest to kościół późnogotycki, orientowany, wzniesiony z cegły na rzucie prostokąta, na podmurowaniu z kamieni polnych. Do nawy, o charakterze salowym, przylegają: zakrystia od północy, kruchta od południa i kwadratowa, trzykondygnacyjna wieża od zachodu – jej ściany podzielone są na kondygnacje wgłębionymi, tynkowanymi fryzami i ozdobione ostrołukowymi blendami. Taki sam fryz zdobi też pozostałe elewacje. Okna i portale również są ostrołukowe. Naroża nawy wspierają ukośnie dostawione przypory, a wieżę i korpus wieńczą szczyty uskokowo-sterczynowe. Nawę i kruchtę przykryto stropem płaskim, a zakrystię sklepieniem kolebkowym.

Wyposażenie

Budowla posiada barokowy wystrój wnętrza. Znajduje się tam ołtarz główny z 1712 roku, z obrazami św. Jana Chrzciciela, Michała Archanioła oraz rzeźbami świętych, a także nieco późniejsze ołtarze boczne. Ambona sięgająca lat 60-tych XVIII w. i figura Chrystusa Zmartwychwstałego z lat 70-tych XVIII w. pochodzą z warsztatu rzeźbiarskiego Chrystiana Bernarda Schmidta z Reszla. Ciekawostką wnętrza jest obraz wotywny z 1639 r. przedstawiający scenę Ukrzyżowania oraz postać fundatora, miejscowego proboszcza, Mikołaja Cronensisa. W posadzce umiejscowiono trzy płyty nagrobne, pod jedną z nich spoczywa Mikołaj Cronensis (zm. w 1650 roku). Do cennych zabytków złotniczych należy monstrancja barokowa z końca XVII wieku. W kościele znajdowała się też chrzcielnica granitowa z XIII-XIV wieku o wymiarach: wysokość - 80 cm i średnica - 100 cm.

Ciekawostka

• Niegdyś na wieży kościelnej znajdowały się dwa dzwony, odlane w 1642 roku i 1681 roku. W roku 1942 zostały one zdemontowane i miał być przeznaczone na cele wojenne. Uniknęły jednak tego losu i obecnie znajdują się w Niemczech.

Zobacz też

• Mikołaj Cronensis
• Monstrancja z kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie
• Dzwony z kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie

Bibliografia

1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn: Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 284.
2. Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. - Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 107-110.
3. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn: Remix, 1992. – S. 21.

Zobacz też

• Grabowski, Andrzej: Unikowo: wieś nad jeziorem, którego nie ma, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.mojemazury.pl [dostęp 08.11.2013 r.]