Anastazja Makarowska
(1897-1981) - tkaczka ludowa, artystka amatorka z Wojnowa.
Biografia
Urodziła się w 1897 r. Osiniaku na Mazurach – przynależąc do społeczności staroobrzędowców. Już w dojrzałym wieku osiedliła się i zaczęła pracę w Wojnowie, miejscowości słynnej ze starowierskiego Klasztoru Świętej Trójcy i Zbawiciela. Makarowska – zgodnie z tradycją filiponów – od początku zajmowała się przędzeniem i tkactwem na potrzeby własnej rodziny, tak jak wszystkie starowierskie kobiety. Z tej racji używała też tradycyjnego surowca przędzalniczego, tworząc według starych wzorów. Pracę rękodzielniczą Makarowskiej określano jako precyzyjną, poza tym artystka wykazywała się wyuczoną biegłością oraz upodobaniem w tej pracy.
Biegłości w sztuce Makarowska uczyła się u miejscowych mistrzyń w tkactwie, poza tym przez 17 lat pracowała na krosnach u sióstr zakonnych w wojnowskim klasztorze. Zakonnice, przygotowując własnoręcznie lniane włókno i przędzę, specjalizowały się w wytwarzaniu chodników, kap, narzut na pościel, ozdobnych ręczników i szali.
W latach trzydziestych XX w. przybycie do Wojnowa pierwszych turystów zapoczątkowało modę na tradycyjne wyroby tkackie. Zorganizowano nawet kurs tkacki dla miejscowych artystek, gdyż od tego czasu popyt na wyroby ludowe stale wzrastał. Wtedy też zorganizowano miejscowym artystom wystawę w Paryżu, gdzie Makarowska otrzymała nagrodę za wzornictwo i dobór kolorów. Wówczas również pobierała nauki w szkole rzemieślniczej w Ełku i uzyskała uprawnienia tkacza artystycznego.
W 1946 r. Związek Samopomocy Chłopskiej objął opieką wojnowskie tkaczki – w tym Makarowską. Artystka kierowała wówczas ośmioma współpracownicami i zamówienia na ich wyroby kierował m.in. powstały w Olsztynie Bazar Wyrobów Ludowych.
Tuż po wojnie olsztyński Zakład Doskonalenia Rzemiosła zwrócił się do artystki, aby zainicjowała i prowadziła kursy rzemieślnicze dla dziewcząt (w samym tylko 1947 r. Makarowska wyuczyła w ten sposób 30 osób). Jej warsztat pracował potem pod firmą Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Pracy, w końcu znalazł się pod kuratelą Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego. Przez kilka następnych lat dwanaście tkaczek z Makarowską na czele pracowało pod szyldem własnej spółdzielni pn. „Mazurka” – wtedy też tkaczki otrzymały wiele dyplomów i wyróżnień (m.in. dyplom uznania od wiceministra Kultury i Sztuki Włodzimierza Sokorskiego „za wybitne osiągnięcia na polu wznowienia i rozwoju najlepszych tradycji sztuki ludowej Mazur i Warmii”). W 1953 r. Makarowska rozpoczęła pracę poza spółdzielnią, zajmując się wyrobem artystycznych pamiątek ludowych. Gdy w 1956 r. Spółdzielnia „Mazurka” przeszła pod kuratelę Rosyjskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego – Makarowska znów zaczęła kierować w Spółdzielni dwunastoosobową grupą tkaczek – aż do 1961 r., gdy Towarzystwo zawiesiło działalność gospodarczą. Artystka wkrótce potem przeszła na rentę. 22 lipca 1969 r. została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła w 1981 r.
Prace Makarowskiej wielokrotnie eksponowano w muzeach, szkołach oraz izbach regionalnych.
Bibliografia
- P.N.: Miniatury „Pojezierza” : Tkaczka z Wojnowa : Anastazja Makarowska / P.N. – Olsztyn: [Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”], 1969.
