Wydawnictwo Borussia

wydawnictwo Wspólnoty Kulturowej „Borussia” działające od 1991 r.

Historia

Działalność wydawnicza była jednym z podstawowych zamierzeń Wspólnoty Kulturowej „Borussia”. Wydawnictwo powstało w 1991 r., rok po założeniu Stowarzyszenia. Przez kilka kolejnych lat wydawano pojedyncze publikacje. Systematyczny rozwój rozpoczął się od 1996 r., a przełomem stała się seria wydawnicza „Odkrywanie Światów” pod redakcją Roberta Traby. Dziś oficyna wydaje do kilkunastu książek rocznie.

Działalność

Program wydawniczy związany jest z misją Stowarzyszenia Wspólnota Kulturowa „Borussia”. Jest ona zorientowana na tworzenie nowych zjawisk kultury ponad podziałami i konfliktami narodowościowymi w jednoczącej się Europie. Członkowie Wspólnoty, poprzez pełniejsze poznanie regionalnej przeszłości, stosunków politycznych i narodowościowych, wartości kulturalnych i cywilizacyjnych zamierzają dążyć do budowania nowej wiedzy i postaw życiowych na Warmii i Mazurach. Stąd w kręgu zainteresowań twórców i członków stowarzyszenia głównie znajduje się problematyka historyczna, kulturalna i społeczna, ze szczególnym uwzględnieniem tematyki wschodniopruskiej

Publikacje

Od 1991 r. w wydawnictwie ukazuje się periodyk „Borussia” z podtytułem: „Kultura-Historia-Literatura”. W tym samym roku, w serii „Biblioteka Borussii” wydano dwie pozycje książkowe: Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii Mieczysława Orłowicza oraz Ideę polskości Ferdynanda Gregoroviusa. W tej serii ukazała się także Historia Mazur (1995), Maxa Toeppena i Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich. Dobra utracone czy ocalone (1999), w opracowaniu Małgorzaty Jackiewicz-Garniec i Mirosława Garnca,. Wśród wyróżniających się opracowań naukowych wymienia się „Polnische Wirthschaft”. Nowoczesny niemiecki dyskurs o Polsce,. Huberta Orłowskiego (1998). Wartą uwagi jest także antologia literacka Borussia. Ziemia i ludzie (1999) w opracowaniu Kazimierza Brakonieckiego i Winfrieda Lipschera. Zamieszczono w niej teksty Polaków, Niemców, Litwinów i Rosjan o Prusach Wschodnich, napisane od XVI w. do czasów współczesnych. Oryginalnym zapisem kontaktów między Polakami i Niemcami, w tym również obecności stereotypów w potocznej świadomości prostych ludzi, jest powieść Henryka Sekulskiego, Przebitka (2001). Uwagę krytyki zwróciły także eseje Roberta Traby zawarte w tomie Kraina tysiąca granic. Szkice o historii i pamięci (2003). W serii „Tematy” pod redakcją Elżbiety Traby i Roberta Traby wydano pięć książek: Tematy polsko-niemieckie (1997), Tematy polsko-litewskie (1998), Tematy żydowskie (1999), Tematy polsko-ukraińskie (2000), Tematy polsko-bialoruskie (2001). Inną serią wydawniczą jest „Odkrywanie światów” pod redakcją Roberta Traby. Każdy tom odkrywa nieznane bądź zapomniane przestrzenie kulturowe Śląska, Mazur, dawnych Prus Wschodnich aż po magiczne miejsca Wilna, Bukowiny. W ramach serii ukazało się dziesięć tytułów. Wśród nich wymienia się wspomnienia hrabiny Marion Dónhoff, Nazwy, których nikt już nie wymienia (2001), Huberta Ormowskiego, Warmia z oddali. Odpominanie (2000), Ernsta Wiecherta, Proste życie (2000), Andreasa Kosserta, Mazury. Tradycja i codzienność (2002), pierwszy przekład na język polski prozy Fritza Skowronka, Księga Mazur (2002). Oprócz wymienionych „Borussia” wydawała książki jeszcze w trzech seriach, m.in. „Świadectwa”, a w niej dwie antologie wspomnień Niemców i Polaków - Wypędzeni ze wschodu (2001) pod redakcją Hansa Jurgena Bómelburga, Renatę Stóssinger i Roberta Traby oraz Codzienność zapamiętana. Warmia i Mazury we wspomnieniach (2004) pod redakcją Hansa Jurgena Karpa i Roberta Traby. W serii „Krajobrazy pamięci” ukazał się szkic Huberta Orłowskiego o niemieckiej literaturze Prus Wschodnich lat 1863-1945, Za górami, za lasami... (2003), esej Kazimierza Brakonieckiego, Prowincja człowieka. Obraz Warmii i Mazur w literaturze olsztyńskiej oraz tekst Andrzeja Mencwela, Kaliningrad moja miłość. Nową serią jest także „Nowe życie pod starymi dachami” pod redakcją Iwony Liżewskiej. Dotąd wydano w niej dwa tytuły: Architektura w krajobrazie wiejskim Warmii i Mazur (2002) w opracowaniu Magdaleny Bartoś i Barbary Zalewskiej oraz O krajobrazie kulturowym i sposobach jego kształtowania (2002) w opracowaniu Iwony Liżewskiej i Wiktora Knercera. Obie książki prezentują podstawową wiedzę na temat historii i form budownictwa wiejskiego na Warmii i Mazurach. Zawierają też praktyczne wskazania w zakres ochrony i kształtowania krajobrazu wiejskiego.

Nagrody za działalność

Wspólnocie Kulturowej „Borussia” przyznano wiele nagród, w tym:

• w 1996 r. nagrodę paryskiej „Kultury”;
• na początku listopada 2004 r. Wspólnota otrzymała Nagrodę Pokoju i Praw Człowieka im. Lwa Kopielewa, za to, że „z polityczną mądrością i pragnieniem prawdy angażuje się rzecz bezstronnego przedstawienia historii i teraźniejszości swego regionu - dawnych Prus Wschodnich”.
• w 2007 r. otrzymała nagrodę w konkursie „Najlepszy Produkt i Usługa Warmii i Mazur“ (za działalność wydawniczą)

Książki uhonorowane nagrodami

• Artur Becker, „Kino Muza” – nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angeles,
• Tamara Bołdak-Janowska, „Rozdziały” – nominacja do Nagrody Mediów Publicznych COGITO,
• Tamara Bołdak-Janowska, „Tfu! Z ludźmi! Szkice małe i miniaturowe” – nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej ANGELUS,
• Iwona Litewska, „Tradycyjne budownictwo na Warmii i Mazurach” – nominacja do Literackiej Nagrody Warmii i Mazur WAWRZYN 2007,
• Hubert Orłowski, „Polnische Wirthschaft. Nowoczesny niemiecki dyskurs o Polsce” – nagroda KLIO w kategorii monografii naukowych (Porozumienie Wydawców Książki Historycznej);
• Robert Traba, „Wschodniopruskość” – Nagroda KLIO w kategorii książki historycznej (Porozumienie Wydawców Książki Historycznej), Nagroda im. Zygmunta Glogera, Nagroda im. Jerzego Giedroycia.

Bibliografia

1. Chłosta, Jan : Ruch wydawniczy w Olsztynie / Jan Chłosta // W: Olsztyn 1945-2005 : kultura i nauka / praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006.

Zobacz też

Strona internetowa Wydawnictwa „Borussia” http://www.wydawnictwo-borussia.pl/
Strona internetowa Stowarzyszenia Wspólnota Kulturowa „Borussia” http://www.home.borussia.pl/