Kościół pw. Przenajświętszej Trójcy w Stębarku

Źródło: www.polskaniezwykla.pl

Źródło: Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 2, red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 69.

Reprodi\ukcja z 1910 roku.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 58460.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XVII wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na terenie wsi Stębark (niem. Tannenberg). Wieś położona jest w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald.

Historia

Drewniana świątynia stała w tym miejscu już w 1410 roku. Została ona jednak zniszczona przez wojska tatarskie w roku 1656. Wkrótce na jej miejscu zaczęto wznosić świątynię murowaną. Prace zakończono w 1681 roku. W roku 1909 została ona poszerzona przez architekta Henschkego o aneks od strony południowej. Od czasów reformacji do 1945 roku była to świątynia ewangelicka, po drugiej wojnie światowej przejęła ją napływowa ludność katolicka. Samodzielna parafia powstała tu z dniem 5 kwietnia 1962 roku.

Opis

Jest to kościół orientowany, salowy, murowany z kamienia polnego i cegły. Wzniesiono go na planie wydłużonego ośmioboku z zakrystią od strony wschodniej oraz kruchtą od strony południowej. Nad zachodnią ścianą nawy nadbudowana została drewniana wieżyczka dzwona, oszalowana deskami i zwieńczona czterospadowym dachem krytym dachówką. Jednokondygnacyjny korpus nawowy został otynkowany. W jego elewacjach umieszczono prostokątne okna, a całość zamknięto wielopołaciowym dachem krytym dachówką. Obok kościoła znajdują się pozostałości po starej dzwonnicy oraz dwa groby.

Ciekawostki

• Przypuszcza się, że w kościele tym mogli zostać pochowani rycerze polegli w bitwie grunwaldzkiej 1410 roku. Według zachowanych historycznych informacji, co zacniejszych z nich pochowano właśnie w kościele w Stębarku. Na początku XX wieku, podczas rozbudowy kościoła znaleziono szczątki ludzkie, ale nie zachowały się żadne dokumenty z tego odkrycia. Badania przeprowadzone w połowie 2013 roku wykazały naruszenie warstw ziemi pod posadzką pośrodku kościoła. Niegdyś obok tego miejsca usytuowany był średniowieczny ołtarz, a ludzie mieli wówczas zwyczaj grzebania ważnych osobistości pod ołtarzem. Możliwe więc, że jest to grób. Sprawę jednoznacznie rozstrzygnąć mogą jedynie badania archeologiczne.
• Na ośmiobocznym, wydłużonym planie tego kościoła wzorowane były drewniane kościoły w niedalekim Rychnowie i Pietrzwałdzie.

Zobacz też

• parafia pw. Przenajświętszej Trójcy w Stębarku
• Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Rychnowie
• Kościół pw. św. Piotra w Okowach w Pietrzwałdzie

Bibliografia

1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 2 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 68-69.
2. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 118.

Linki i dodatkowa literatura

• Kościół w Stębarku - możliwe miejsce pochówku rycerzy spod Grunwaldu, materiał zmieszczony na stronie internetowej www.naukawpolsce.pap.pl [dostęp 15.02.2014 r.]
• Kryszałowicz, Lech: Co odnalazł dr Oszczak? Lech Kryszałowicz // „Wiadomości Uniwersyteckie UWM”. - 2013, nr 7/8, s. 14.