Ambona z kościoła pw. św. Piotra Apostoła w Młynarach

Fot. Anton Ulbrich. 1905/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 57042.

Fot. Anton Ulbrich. Kosz ambony. 1905/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 367/433/8.

Fot. Jerzy Białobrzeski. Baldachim ambony przed renowacją. 1996 rok.
Źródło: J. Białobrzeski, Młynary małe miasto 1327-2007, Olsztyn 2008, s. 645.

Zabytek sztuki sakralnej z połowy XVII wieku, stanowiący element wyposażenia kościoła pw. św. Piotra Apostoła w Młynarach.

Historia

Ambona została wykonana w 1654 roku przez snycerza z Elbląga, Hannsa Ohlmanna. Wcze­śniej kościół posiadał kazalnicę, o której wzmiankowano już w latach 1544-1545. W latach 1685-1686 ambona została poddana konserwacji. W 1726 roku wyposażono ją w klepsydrę piaskową, a w 1734 roku w dwa świeczniki. W 1945 roku dolna część ambony, wraz z innymi zabytkowymi elementami wyposażenia kościoła, zostały skradzione (zachował się tylko baldachim). W kolejnych latach pozyskano ambonę z kościoła poewangelickiego w Młynarskiej Woli. W 2006 roku na zachowanym baldachimie ambony Hannsa Ohlmanna uzupełniono brakujący element – pelikana karmiącego pisklęta, którego autorem jest rzeźbiarz z Gardyn, Jan Lewicki. Konserwację i złocenia wykonał Mariusz Korpacz z Olsztyna.

Opis

Ambonę wykonano w stylu barokowym. U jej podstawy znajdowała się rzeźba Mojżesza, a na obudowie figury: Jezusa i czterech ewangelistów. Nad amboną umieszczono baldachim, na którym po obwodzie ustawiono figury dwunastu apostołów. Zwieńczenie zamykają dwa przecinające się pod kątem prostym półłuki, na których umieszczony został pelikan karmiący własną krwią umierające pisklęta. Na zwieńczeniu widnieje inskrypcja:

Panie mów, gdyż Twój sługa słucha.

Pod zwieńczeniem, na ścianie, znajduje się tablica z napisem o treści:

Dzięki Bożej pomocy i dzięki temu kościołowi i miastu Hanns Ohlmann wykonał tę ambonę w 1654.

Wewnątrz ambony, nad drzwiami wejściowymi, widniał napis:

Casparus Mirovios Pastor Anno MDCLIV: Chr. Hinz. K.,

natomiast na zewnątrz, nad drzwiami, w języku staroniemieckim:

Gergen. Leman. Z Gdańska Boga wielbi ta ambona. Anno 1.6.86.

Bibliografia

1. Białobrzeski, Jerzy: Młynary małe miasto 1327-2007 / Jerzy Białobrzeski. - Olsztyn : Adam Białobrzeski, 2008. – S. 623.
2. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 127.