Portret pastora Andrzeja Kowalewskiego z kościoła ewangelickiego w Mikołajkach
XVIII-wieczny zabytek sztuki malarskiej z kościoła ewangelickiego w Mikołajkach.
Historia
Portret namalowany został około 1725 roku, przez anonimowego artystę z kręgu malarzy królewieckich. Dzieło o charakterze epitafijnym znajduje się w kościele ewangelickim w Mikołajkach. Należy do zachowanej do dnia dzisiejszego, cennej kolekcji portretów pastorów działających na terenie Mazur. Jest też jedną z niewielu prac, które pozostały w pierwotnej świątyni. Wykonany został po śmierci pastora, na zlecenie jego syna Celestyna, który zamówił także tablicę nagrobną w języku polsko-niemieckim.
Opis
Dzieło wykonano techniką olejną na płótnie. Wymiary portretu to: 233 x 123 cm. Portret pastora Kowalewskiego należy do obrazów, które uzupełnione zostały ozdobną tablicą epitafijną. Na tablicy dołączonej w 1725 roku znalazł się napis:
Czytelniku łaskawy skin tu oczy twoie
Na pruskiego Hioba, który ciężkie znoie
I iadowite strzały znosił w tym tarasie
Jużci prawda, laur zwycięstwa nosi w tym to czasie
Jednak krwawy to bój był, lecz błogo takiemu,
Który to ustępując wrogowi swoiemu
Statecznie jako skała przy Jezusie stoi.
Charakterystyka
Portret przedstawia całopostaciowy wizerunek Andrzeja Kowalewskiego (zmarłego w 1725 roku), pastora z Mikołajek, sprawującego swoją funkcję na przełomie XVII i XVIII wieku. Mężczyzna ukazany został w ciemnym stroju duchownego, z charakterystycznymi białymi befkami. Twarz o karnacji ugroworóżowej otaczają krótkie, brązowe włosy, zaczesane gładko do tyłu. Artysta sportretował pastora zgodnie z kanonem portretowania duchownych ewangelickich. Postawna postać Kowalewskiego wsparta jest o stół okryty czerwoną tkaniną, na którym znajdują się rekwizyty: cenna, oprawna w skórę Biblia i księga w białej obwolucie z czerwonymi brzegami oraz krucyfiks. Mężczyzna prawą ręką wsparty jest o mebel, lewą natomiast trzyma złożoną na piersi. Portret wyróżnia spośród innych tego typu prac kompozycja tła, które nie jest jednolicie ciemne, ale utrzymane w jasnej popielatej tonacji i przedstawia wnętrze doświetlone dwoma oknami. Głęboką perspektywę tworzą filary oraz szachowy układ posadzki. W dolnej partii portretu znalazł się podpis, mówiący o funkcji sprawowanej przez pastora Andreasa Kowalewskiego.
Ciekawostki
- W kościele ewangelickim w Mikołajkach zachował się także epitafijny portret pastora Wojciecha Pessaroviusa.
Bibliografia
- Celińska Elżbieta, Wróblewska Kamila: Nad ikonografią polskich pastorów ewangelickich z terenu Mazur / E. Celińska, K. Wróblewska // „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. - 1969, nr 4, s. 493.
- Wróblewska, Kamila: Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku / Kamila Wróblewska. - Olsztyn : Pojezierze, 1978. - S. 18, 48, il. 97.
Zobacz też
- Kościół ewangelicko-augsburski w Mikołajkach, materiał na stronie www.zabytki.mazury.pl
