Kościół pw. Przenajświętszej Trójcy w Stębarku

Reprodi\ukcja z 1910 roku.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 58460.

Źródło: www.polskaniezwykla.pl

Źródło: Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 2, red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 69.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XVII wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na terenie wsi Stębark (niem. Tannenberg). Wieś położona jest w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald.

Historia

Drewniana świątynia stała w tym miejscu już w 1410 roku. Została ona jednak zniszczona przez wojska tatarskie w roku 1656. Wkrótce na jej miejscu zaczęto wznosić świątynię murowaną. Prace zakończono w 1681 roku. W roku 1909 została ona poszerzona przez architekta Henschkego o aneks od strony południowej. Od czasów reformacji do 1945 roku była to świątynia ewangelicka, po drugiej wojnie światowej przejęła ją napływowa ludność katolicka. Samodzielna parafia powstała tu z dniem 5 kwietnia 1962 roku.

Opis

Jest to kościół orientowany, salowy, murowany z kamienia polnego i cegły. Wzniesiono go na planie wydłużonego ośmioboku z zakrystią od strony wschodniej oraz kruchtą od strony południowej. Nad zachodnią ścianą nawy nadbudowana została drewniana wieżyczka dzwona, oszalowana deskami i zwieńczona czterospadowym dachem krytym dachówką. Jednokondygnacyjny korpus nawowy został otynkowany. W jego elewacjach umieszczono prostokątne okna, a całość zamknięto wielopołaciowym dachem krytym dachówką. Obok kościoła znajdują się pozostałości po starej dzwonnicy oraz dwa groby.

Ciekawostki

• Przypuszcza się, że w kościele tym mogli zostać pochowani rycerze polegli w bitwie grunwaldzkiej 1410 roku. Według zachowanych historycznych informacji, co zacniejszych z nich pochowano właśnie w kościele w Stębarku. Na początku XX wieku, podczas rozbudowy kościoła znaleziono szczątki ludzkie, ale nie zachowały się żadne dokumenty z tego odkrycia. Badania przeprowadzone w połowie 2013 roku wykazały naruszenie warstw ziemi pod posadzką pośrodku kościoła. Niegdyś obok tego miejsca usytuowany był średniowieczny ołtarz, a ludzie mieli wówczas zwyczaj grzebania ważnych osobistości pod ołtarzem. Możliwe więc, że jest to grób. Sprawę jednoznacznie rozstrzygnąć mogą jedynie badania archeologiczne.
• Na ośmiobocznym, wydłużonym planie tego kościoła wzorowane były drewniane kościoły w niedalekim Rychnowie i Pietrzwałdzie.

Bibliografia

1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 2 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 68-69.
2. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 118.

Zobacz też

• Kościół w Stębarku - możliwe miejsce pochówku rycerzy spod Grunwaldu, materiał zmieszczony na stronie internetowej www.naukawpolsce.pap.pl [dostęp 15.02.2014 r.]
• Kryszałowicz, Lech: Co odnalazł dr Oszczak? Lech Kryszałowicz // „Wiadomości Uniwersyteckie UWM”. - 2013, nr 7/8, s. 14.