Kościół pw. Krzyża Świętego w Srokowie
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony na początku XV wieku.
Lokalizacja
Kościół został wybudowany w obrębie średniowiecznego założenia obronnego Srokowa (niem. Drengfurth), w północno-zachodniej części miasta (w 1946 roku ze względu na zniszczenia wojenne i niewielkie rozmiary miejscowość została zakwalifikowana do rzędu wsi). Miejscowość położona jest w powiecie kętrzyńskim.
Historia
Kościół uposażony został w przywileju lokacyjnym miasta z 1405 roku. W roku 1409 zakończono budowę nawy. Wieżę, pierwotnie stosunkowo niższą, nadbudowano w drugiej połowie XV wieku. W dniu 30 października 1489 roku biskup warmiński Łukasz Watzenrode ustanowił tu wikariat ku czci Trójcy Świętej, Najświętszej Marii Panny oraz świętych: Fabiana, Sebastiana, Katarzyny i Barbary. Kościół był kilkakrotnie remontowany i odnawiany, m.in. w latach: 1577, 1653 i 1708-1709 (z tego okresu pochodzi nowy szczyt kruchty). W 1897 roku wykonano nowy strop w nawie. Od 1718 roku do 1945 roku kościół znajdował się w posiadaniu ewangelików. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy. Parafię reaktywowano tu w 1962 roku. Od tego momentu w kościele wykonano szereg remontów m.in. organów (1974, 2008 rok), dachu (1975, 2005, 2007), elewacji (2004). Odnowiono także wnętrze (1990, 2003 – prezbiterium, 2006 – wyposażenie)
Opis
Jest to kościół gotycki, orientowany jednonawowy, murowany z cegły. Wzniesiono go na rzucie prostokąta, z zakrystią od północy, kruchtą od południa, prosto zamkniętym prezbiterium od wschodu i kwadratową, czterokondygnacyjną wieżą od zachodu. Ściany korpusu nawowego wzmocnione zostały szkarpami i podzielone wąskimi oknami ostrołukowymi. Całość przykryto dachem dwuspadowym z dachówki. Wieżę z kruchtą w przyziemiu, do której prowadzi portal ostrołukowy o profilowanych ościeżach, udekorowano licznymi płycinami: pojedynczymi i bliźnimi, zamkniętymi łukiem odcinkowym i prostokątnymi (w ostatniej kondygnacji). Całość zwieńczono dachem czterospadowym krytym dachówką. Nawa przykryta została drewnianym stropem płaskim, wspartym na drewnianych filarach. W kruchcie podwieżowej znajduje się sklepienie krzyżowo-żebrowe.
Wyposażenie
Wyposażenie wnętrza jest stylowo różnorodne. W klasycystycznym ołtarzu głównym wykonanym w 1824 roku przez Wilhelma Biereichela z Reszla umieszczono gotyckie, drewniane figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz św. Magdaleny i św. Jana Chrzciciela (wszystkie z początku XV wieku). Organy wykonał w 1769 roku Jan Preuss z Królewca. Jest tutaj także kamienne gotycka chrzcielnica.
Ciekawostki
- Obok tej świątyni w 1450 roku wybudowano kościół polski, który rozebrano w 1725 roku.
Bibliografia
- Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 168.
- Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 64.
Zobacz też
- Historia parafii, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.parafia-srokowo.pl [dostęp 10.02.2014 r.]
