Portret Stefana Sadorskiego w Bazylice w Świętej Lipce

Fot. Gerhard Strauß. 1938 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 58667.

Obraz z początku XVIII wieku, przedstawiający Stefana Sadorskiego, fundatora kościoła w Świętej Lipce.

Historia

Obraz namalowany został na początku XVIII wieku, najprawdopodobniej w latach 1701-1715. Obecnie znajduje się w sanktuarium Maryjnym w Świętej Lipce. Autorem portretu jest malarz miejscowy. Dzieło przypisuje się artyście urodzonemu i wykształconemu w Lidzbarku Warmińskim – Mateuszowi Meyerowi. Malarz ten, po zdobyciu praktyk we Włoszech (na polecenie biskupa Teodora Potockiego) malował freski w kościele w Wozławkach (1727 rok), a w latach 1722-1737 dekorował barokowy kościół w Świętej Lipce. Poza freskami tworzył także portrety uwieczniające dobroczyńców tegoż kościoła.

Opis

Olejny obraz wykonano na płótnie o wymiarach 110 x 75 cm. Reprezentuje styl barokowy. Dzieło to portret przedstawiający Stefana Zadorskiego (Sadorskiego), sekretarza króla Zygmunta III i głównego fundatora bazyliki w Świętej Lipce, w tym kaplicy. Obraz przedstawia typowy wizerunek polskiego szlachcica, w stroju z elementami charakterystycznymi dla XVII i XVIII wieku. Portret powstał prawie sto lat po śmierci Stefana Sadorskiego. Na obrazie przedstawiono wizerunek mężczyzny o ciemnoróżowej karnacji i białych włosach (wysoka peruka), w stroju ciemnym, ozdobionym brązowymi naszyciami oraz w czerwonym płaszczu. Pod portretem widnieje długa łacińska inskrypcja epitafijna:

„Stephanus Sadorsky regni Poloniae secretarius eximius benefaktor hujus loci”.

Przedstawiony na portrecie mężczyzna to Stefan Sadorski (1581-1640), właściciel licznych majątków ziemskich w Prusach Książęcych, dyplomata na dworze królewskim, poseł na sejm, współpracownik biskupa Szymona Rudnickiego, działacz na rzecz wzmocnienia katolicyzmu w regionie (odzyskanie przez katolików kościoła pw. św. Mikołaja w Elblągu). Znaczącą rolą Sadorskiego było wykupienie od Ottona von der Groebena w 1619 roku ziemi pod budowę nowego kościoła w Świętej Lipce i przekazanie jej wraz z gruntami władzom kościoła. Zgodnie z zapisem testamentowym pochowany został w kościele pw. Jana Chrzciciela w Reszlu. Niniejszy portret jest jednym z kilku epitafiów zamówionych przez duchownych na jego cześć.

Bibliografia

1. Wróblewska, Kamila: Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku / Kamila Wróblewska. - Olsztyn : Pojezierze, 1978. - S. 20, 42, il. 75.