Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Rychlikach
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Kościół został wybudowany na terenie wsi Rychliki (niem. Reichenbach). Wieś położona jest w powiecie elbląskim.
Historia
Pierwszy kościół w tej miejscowości prawdopodobnie był drewniany i istniał już w chwili lokacji wsi w 1310 roku. Kościół murowany wzniesiono w pierwszej ćwierci XIV wieku. Była to budowla gotycka, jednonawowa, ceglana, wzniesiona na fundamencie z kamieni polnych. Nawa główna i prezbiterium nakryte były drewnianymi stropami. Zakrystia znajdowała się po stronie północnej, natomiast wejście główne było po stronie zachodniej, w kruchcie wieżowej (wybudowanej w 1722 roku). Kościół ten rozebrano wiosną 1875 roku i na części jego fundamentów rozpoczęto budowę nowego, który poświęcono pod koniec września 1877 roku. Największy udział w budowie kościoła miał magistrat miasta Elbląga. Prace wykonano pod nadzorem ówczesnego pastora Wilhelma Gottfrieda Grzybowskiego, który był również zdolnym rzeźbiarzem. Część wyposażenia świątyni była jego dziełem, między innymi ołtarz, kazalnica, organy z trzynastoma registrami i żyrandol. Przed 1945 rokiem kościołem dysponowała gmina ewangelicka. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy. Samodzielną parafię erygowano tu w 1947 roku.
Opis
Jest to kościół orientowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, z jasno-żółtej cegły, w stylu neoromańskim. Posiada jedną nawę z absydą i wysoką, strzelistą wieżę od strony północno zachodniej. Po stronie zachodniej znajduje się zadaszony krużganek (portyk arkadowy) wsparty na kolumnach. Korpus przykryto dachem dwuspadowym o niedużym nachyleniu połaci, kryty łupkiem. Niewiele zachowało się z pierwotnego wyposażenia kościoła. Przed 1945 rokiem po obu stronach ścian bocznych znajdowały się empory. Podczas pierwszego, powojennego remontu kościoła w 1956 roku zostały one rozebrane. Na plebani przechowywana jest rzeźba pastora Grzybowskiego - „Głowa Chrystusa w koronie cierniowej” z 1853 roku.
Ciekawostki
- Zachował się tylko jeden odręczny szkic poprzedniej świątyni (sprzed 1875 roku), wykonany w 1845 roku przez Edwarda Hermanna Andersena (1827-1905), syna pastora z Kwietniewa.
- W latach 30-tych XX wieku pod podłogą w przyległej szkole znaleziono obrazy malowane olejną farbą na płótnie, przedstawiające sceny biblijne, pochodzące ze starego kościoła.
Bibliografia
- Bosko, Janina: Rychliki / Janina Bosko // Posłaniec Warmiński. - 2009, nr 21, s. 45.
- Słodownik, Lech: Rychliki: 700-lecie (1310-2010) z dziejów wsi i okolic / Lech Słodownik. - Rychliki : Urząd Gminy, 2010. - S. 125-128.
- Wiśniewski, Jan: Kościoły i kaplice na terenie byłej diecezji pomezańskiej 1243-1821 (1992). Cz. I. / Jan Wiśniewski. - Elbląg : Hosianum, 1999. - S. 373-374.
Zobacz też
- Kościół w Rychlikach, oprac. Lech Słodownik, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.rychliki.org [dostęp 03.02.2014 r.]
- Plebański, Tadeusz: Rychliki (niem. Reichenbach), materiał zamieszczony na stronie internetowej www.ciekawemazury.pl [dostęp 03.02.2014 r.]
